Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S a y f a | 10<br />
varlıklar, ancak öte aleme ait görülürler. İslam ile birlikte Besmele “Adlama” kavramı çok yaygın bir<br />
hale gelmiştir. Buna göre her işe Allah(c.c)’ın adıyla başlamak gerekir. Üzerine Allah(c.c)’ın adının<br />
anılmadan kesildiği veya kendiliğinden ölen hayvanların yenilmesi yasaktır. Besmele cümlesinin içeriği<br />
Türkçe’ye anlam olarak; “Acıyıcı ve Acıyan Allah’ın adıyla…” ya da kısaltılmış biçimiyle (Bismillah)<br />
“Allah’ın adıyla…” olarak çevrilebilir. Besmele, doğal süreçlere Yaratıcıyı dahil etmeyi öngörür. Yani<br />
önce maddenin değil fikrin olduğu görüşü benimsenmiştir. Ad insanoğlunun var olduğu her yerde<br />
nesneleri ve olguları nitelemek için kullanılan soyut bir araçtır. Türklerde Yayguçı Çağ (Yaratılış<br />
Zamanı) inanışı varlığın birbirinden ayrışmadığı bir dönemi ifade eder. Başka hiçbirşeyin olmadığı her<br />
şeyin sonsuz bir su olduğu bu çağda, gök diye bir şey yokken her şey sağır ve dilsizdir. Yani anlamı ve<br />
adı yoktur hiçbirşeyin. Sayan söylencelerine göre bu sonsuzlukta önce ad verilerek yaratılış<br />
başlamıştır. Ad ise anlam demektir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Ad: (Ad/At). Tanımlama, niteleme anlamı içerir. Türkçede ad aynı zamanda at demektir ve<br />
pek çok lehçede d/t farkı ortadan kalkar. At kutlu bir hayvan olarak o kişinin kimliğidir aynı<br />
zamanda. Tersine bir mantıkla, kişinin adının aslında onun soyut bir atı olduğu ve kendisini<br />
taşıdığı düşünülebilir. Bu nedenle eskiden Türkler öldüklerinde atlarıyla (yani adlarıyla)<br />
birlikte gömülmüşlerdir. Yeryüzündeki tüm Türk şive ve lehçelerinde Ad/At biçimiyle binlerce<br />
yıldır yer alan ortak bir kelimedir. Aynı zamanda bir kök olarak yüzlerce kelimenin türemesine<br />
olanak vermiştir.<br />
(Bakınız: ADSIZ)<br />
ADAGAN HAN: Dağ Tanrısı.<br />
Eşdeğer: ATAGAN (ADAHA) HAN<br />
Dağları ve üzerinde yaşayan varlıkları korur. Özellikle dağlardaki at ve sığır sürülerinin<br />
koruyuculuğunu yapar. Buralardaki canlılara zarar verenlere çok kızar. Eski biçiminin Pataghan<br />
olduğunu ileri süren görüşler vardır. Koruduğu varlıkları kıskandığı söylenir. (Kaynak: Türk Söylence<br />
Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Adagan: (Ad/At). Ad ve At sözcükleriyle ve Adamak fiili ile bağlantılıdır. Ata sözcüğüyle de<br />
ilgili olabilir. Ataghan kelimesi Moğolca da kıskançlık anlamı içerir. Yatağan adlı kılıç türünün<br />
başka bir söyleyiş biçimi de Atagan’dır, bu kavramla bağlantılı olma ihtimali de mevcuttur.<br />
ADAK: Nezir.<br />
Eşdeğer: ADAH, AZAH<br />
Herhangi bir dilek yerine geldiğinde karşılığında yapılacağı veya verileceği söylenen şey ve bunun<br />
sonucunda insanın kendisini Tanrıya karşı yükümlü kıldığı durum. Kutsal varlıklardan yardım dilemek<br />
amacıyla kurban kesme, saçı verme, mum yakma, para bağışlama gibi eylemlerde bulunma taahhüdü.<br />
Bu yüklenim yerine getirilmediği takdirde kişinin başına olumsuzluklar, hatta felaketler geleceğine<br />
inanılır. Çünkü bu söz Tanrıya karşı verilmiştir. Adak kavramına hemen her dinde rastlanmaktadır.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Adak: (Ad/At). Ad (isim) sözcüğünden türeyen Adamak fiilinin çekimli halidir. Adını ortaya<br />
koymak, adıyla sorumluluk alma demektir. Çünkü adını vermek, kendini vermek anlamına<br />
gelir.<br />
(Bakınız: ADAMAK)<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language