27. araştırma sonuçları toplantısı 3. cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

aslında eserler bazında daha geniş düşünülmüştü. Fakat kazı malzemeleri,
depo sorunları ve eleman yetersizliği gibi olağan sebeplerden dolayı daha
çok satın alınan ve müsadere yolu ile müzelere kazandırılan cam eserler ve
bir miktar seramik eser ile sınırlı kalınmıştır.
M.Ö. 1. yy. da Roma’nın bölgeye egemen olmaya başlaması ile Anadolu’da
özellikle Güneydoğu Anadolu’nun batısına verdiği önemin artarak devam
ettiği görülmektedir (Resim: 1). Bölgenin önemi, kökü Neolitik Döneme
kadar inebilen ve Hitit kaynaklarında3 önemi somut bir şekilde anlaşılan,
Anadolu’nun kuzey-güney ve doğu-batı ticaret yollarının kavşak noktasında
yer almasındandır. Bunun yanında, çok önemli tarım, hayvancılık ve maden
kaynaklarına sahip olması, önemini daha da artırmıştır. Makedonya kralı
İskender tarafından Yakındoğu’dan Hindistan’a kadar uzanan coğrafyanın
ele geçirilmesi ile başlayan süreçte, Anadolu, Suriye, Mısır, Hindistan ve
Arabistan yarımadasında çok sayıda stratejik amaçlı kentlerin kurulmasının
yanında, ticarî amaçlı çok sayıda yeni kentler ve limanların da inşa edildiği
görülmektedir. Böylece, Hindistan’dan Avrupa’ya kadar, kıtalar arası ihtiyaç
duyulan dayanıklı her türlü malın rahatça pazarlanabilmesi şansı doğmuştur.
Doğu-batı arasında yoğunlaşan ticarî faaliyetlerden belki de en önemli payı
alanların, tam da bu coğrafyaların merkezinde, hem üretebilen, pazarlayabilen
ve hem de tüketebilen, deneyimli ve daha köklü olan Doğu Akdeniz limanları
ile bunlarla direk bağlantısı bulunan bazı Suriye ve Güneydoğu Anadolu
kentleri olmuştur. Roma İmparatorluğu’nun bu coğrafyalarda egemen
olması ile birlikte yerleşik olan bu ticarî faaliyetlerin daha da artarak devam
ettiği gözlenmektedir. Gücü ve kudreti ekonomi ve zenginlikte gören Roma
İmparatorluğu’nun, bu kentlerin ekonomik zenginliklerinden yararlanmak
ve bunun sürekliliğini sağlamak amacı ile Helenistik Dönemden farklı
olarak, hatta aksine diyebileceğimiz bir hoşgörü stratejisini geliştirerek
uyguladığını anlayabilmekteyiz. Roma Döneminde, Güneydoğu Anadolu
yerleşim birimlerinin en önemli gelirini hububat gibi tarım ürünleri ve hem
bölgede hem de bölge üzerinden daha doğudan gelen canlı hayvan pazarı
oluşturmaktadır. Tabiî ki buna ticareti ve işletmeciliği Neolitik Döneme kadar
3 Kınal, 1998, 168 vd.
290