27. araştırma sonuçları toplantısı 3. cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Maltepe mevki, Çokal Köyü, Karainebeyli’de Hisarlık ve Kiliselik mevkileri,
Beşyol, Ece limanı, Ilgardere eski köy mevkii, Musal Tepe ve Küçük Kemikli
mevkilerinde çalışılmıştır. Sonra eski Cumalı ve eski Burhanlı yerleşimleri ve
Süleymaniye Köyü incelenmiştir.
Eski Cumalı Köyü alanında küçük bir hamam kalıntısının rölövesi
çıkarılmış, hemen yanında geç devir karakteri gösteren bir çeşme
belgelenmiştir. Hamamın sıcak su deposu ve soğuk su deposu ile bunlara bitişik
iki halvet hücresi anlaşılabilmektedir. Bunların gerisindeki yamaçta uzanan
geniş mezarlık aynı zamanda eski Burhanlı yerleşiminin de mezarlığıdır.
Kuruluşu erken Osmanlı Devrine kadar inen Burhanlı, o zamanlar Yenişehir
adıyla anılmaktaydı. XVI. yüzyıl kayıtlarında Gelibolu’ya bağlı Karı Yaya
nahiyesinin köyleri arasında Yenişehir (Burhan) adıyla kayıtlıdır. 8 Yerleşim
1953-54 yıllarında sahile taşındığından, tarihi yerleşim metruk hale gelmiştir.
Bir vadinin yamacına kurulmuş durumdaki Eski Burhanlı’da evlerin
temelleri görülebilmektedir. Bunların yanında köy caminin minaresi henüz
ayaktadır. (Resim:7). Caminin sadece temelleri kalmıştır. Köyün hamamının
sıcaklık ve su deposu ayaktadır.(Resim:8). Diğer kısımları ise yıkılmıştır.
Hamam, mimarî özellikleriyle XIX. yüzyıl karakterindedir. Buna mukabil iki
adet çeşme hâlâ ayaktadır.(Resim:9). Sivri kemer nişli, tek cepheli çeşmeler
kitabesizdir. Birisinin yalak bölümü defineciler tarafından tahrip edilmiştir.
Köy harabesi içinde M.S.V. yüzyıla verilen bir sütun başlığı da belgelenmiştir.
Eski Burhanlı Mezarlığı, köyün kuzeyindeki tepeyi kaplamaktadır.
Buradaki mezar taşlarının bir bölümü toprak altında kalmıştır. Dikili ya da
yıkık vaziyette görülen taşlar arasında H.1052 / M.1642-43 tarihli olan kaş
kemer biçimli şahidenin üst tarafında gülbezek motifi bulunmaktadır. Bunun
altındaki iki satırlık metinde “intikaletü’l-merhume Fatıma binti Yusuf sene
1052” ibaresi okunmaktadır. Söz konusu taş M.1642-43 tarihiyle, mezarlıktaki
en eski örneklerden birisidir. Diğer taşların çoğu XVIII-XIX. yüzyıllardan
kalmadır.
8 İ. Sezgin, XV. ve XVI. Asırlarda Gelibolu Kazasının Sosyal ve Ekonomik Tarihi, Marmara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.1998, s.174.
155