27. araştırma sonuçları toplantısı 3. cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

zeytinyağı üretimi için atölye olarak tanımlanan kapalı mekânların kullanıldığı
tespit edilmiştir. Bu mekânlar, içlerinde zeytinyağı üretimi için gerekli
donanımları içermektedir. Bunlar, zeytin çekirdeğini kırmak için kullanılan
mortar formlu kırma tekneleri ve bunun içinde dönen tekerlek formunda
kırma taşları, preslemek için kullanılan yapılanmalar, vida-pres ağırlık taşları,
pres yatakları ve çıkan sıvının toplanması ve yağın ayrılması için kullanılan
taşınabilir ya da ana kayaya oyulmuş toplama fıçıları ve tanklardır. Bölgede
sürdürülen araştırmalarda, sözü edilen bu donanımların tamamının atölye
olarak tanımlanan mekânlar içerisinde bir arada tespit edilmiş olması, bu
mekânlarda zeytinyağı üretiminin yapıldığına işaret etmesi açısından önem
taşımaktadır.
Bu atölyelerin bulundukları konum açısından ortak bir düzenlemeye işaret
etmeleri önem taşımaktadır. Bölgenin sahip olduğu dağlık coğrafî şartların,
üretim yapılan alanların belirlenmesinde ve farklı üretim modellerinin ortaya
çıkmasında rol oynadığı anlaşılmaktadır. Tespit edilen atölyeler, sahildeki
antik kentlere yakın noktalarda konumlanmışlardır ve bu kentlerden
dağlardaki yerleşimlere giden yollar üzerinde yer almaları açısından
dikkat çekmektedirler. Atölyelerin kurulu oldukları yerler de farklılıklar
göstermektedir. Bazı atölyeler yerleşimlerin içinde yer almaktadırlar.
İçerisinde atölye tespit edilen yerleşimlerde, genellikle birden fazla atölyenin
olduğu görülmektedir. Araştırmalar kapsamında, bölgede antik yerleşimler
içerisinde bulunan bu tür atölyelerde çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla,
Erdemli Şahar mevkiindeki antik yerleşim içerisinde tespit edilen atölyelerin
belgeleme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Kızkalesi beldesi Demirciören
mevkiinde bulunan arkeolojik kalıntılar da incelenmiştir. Bu alanda bir kule
ve bunun yanında bir zeytinyağı atölyesi bulunduğu anlaşılmıştır (Resim: 5).
Narlıkuyu beldesi Hasanaliler Köyü Halilinören mevkiinde bulunan antik
yerleşim ziyaret edilerek burada bulunan atölyeler incelenmiş ve belgelemeler
yapılmıştır. Silifke Paslı Köyü Mezgitkale yerleşiminde yapılan incelemelerde,
bu alanda bulunan büyük bir anıt mezarın yanı sıra, bir zeytinyağı atölyesinin
de varlığı saptanmıştır3 .
3 Bölgedeki zeytinyağı atölyeleriyle ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. Aydınoğlu 2009.
101