Birinci Basamakta Adli Tıp - Balıkesir Tabip Odası

Emniyet kemeri takılmamasına rağmen basit ekimoz ve sıyrıklarla atlatılabilecek düşük hızlı
bir çarpışma, hava yastığının açılması ile ölümcül kafa ve göğüs travmalarına neden olabilmektedir.
Araç sürücülerinin bu sebeple hava yastığı modülü ile gövdeleri arasında en az 25
cm olarak tanımlanan güvenli mesafeyi korumaları 26 ve emniyet kemeri kullanmaları gereklidir.
Özellikle düşük hızlı bir çarpışma tarif edilmesine rağmen ölümle sonuçlanan olgularda,
olay yeri ve araç incelemesi sırasında sürücü/yolcu koltuğunun pozisyonu ve hava yastığı
ilişkisinin değerlendirilmesinde fayda vardır.
Kısa boylu erişkinler ile çocukların hava yastığı yaralanmaları açısından erişkinlere oranla
daha fazla risk altında olduğu bilinmektedir. Ülkemizde Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin
150. maddesi gereğince çocuklar, ön hava yastığı bulunan bir yolcu koltuğunda hava yastığı
devre dışı bırakılmadan çocuk bağlama sistemi ile yüzü geriye dönük olarak taşınamazlar.
Araç-dışı Trafik Kazaları
Araç-dışı trafik kazalarında meydana yaraları, primer (aracın çarpmasına bağlı) ve sekonder
(çarpma etkisi ile yere düşme ya da başka nesnelere çarpmaya bağlı) olarak iki başlık altında
incelemek mümkündür.
Araç-dışı trafik kazalarının da % 80-85’i aracın ön ve ön köşeleriyle çarpması ile meydana
geldiğinden primer yaralar, ilk temas noktası olan tampon seviyesi ve yayanın boyu ile ilintili
olarak binek otomobillerde alt ekstremitede, yüksek tampon seviyeli araçlarda ise karın ve
pelvis bölgesinde meydana gelir. Aracın ilk temas noktasında ortaya çıkan ekimoz ve sıyrıklar
aracın çarpma yönü açısından nesnel bir bakış açısını beraberinde getirse de, lezyonların sekonder
yaralar ile komplike olması nedeni ile ayırt edici özelliğini kaybedebilirler. 10,11,27,28
Yayanın, düşük hızlı çarpışmalarda dahi öne ya da yanlara doğru fırlatılabileceği, şiddetli bir
şekilde savrulabileceği, aracın frenajı ve rotasyonel kuvvetlerin de etkisi ile aracın üzerine
düşebileceği, hızın artması ile havaya fırlayarak metrelerce mesafe kaydedebileceği bilinmektedir.
Yüksek tampon seviyeli araçlar fırlatmadan/savurmadan ziyade kişiyi altına alma eğilimi
gösterebilirler. İlk teması takiben yayanın hareketi, ölüm riski primer yaralara göre daha
yüksek olan sekonder yaralanmaları da beraberinde getirir. Araç-dışı trafik kazalarında en sık
karşılaşılan ölüm sebepleri, sırası ile kafa, göğüs ve pelvik travmalara bağlı organ hasarları ve
kanamalardır. 10,11,27
Araç dışı trafik kazalarında en tipik bulgu erişkinlerde tibia, fibula, çocuklarda femur kırıklarıdır.
Aracın köşe ya da yan kısmı ile yayaya rotasyonel bir kuvvet uygulaması, spiral kırıklara
neden olabilmektedir. Uzun kemik, uygulanan travma ve rotasyonel kuvvetle en zayıf
yerinden kırıldığından spiral kırıklarda kırığın lokalizasyonu özel bir anlam taşımaz. Ancak
angulasyona neden olan transvers kırıklarda lokalizasyon, tamponun temas/vurma noktasını,
dolayısı ile de çarpma sırasındaki tampon seviyesini/yüksekliğini göstermesi açısından önem
taşımaktadır. Frenaj sırasında tampon-zemin mesafesi kısaldığından, ölümle sonuçlanan olguların
ölü muayenesi ve otopsilerinde kırığın ayak tabanına olan mesafesi ölçülmeli, varsa
ayakkabı topuk yüksekliği de dikkate alınarak gerektiği takdirde çarpan aracın tampon seviyesi
ile karşılaştırılmalı ve frenaj ile ilgili iddiaların doğrulanması ya da dışlanması amaçlanmalıdır.
Bilateral olabilen transvers kırıklar, her iki ekstremitede farklı seviyede/lokalizasyonlarda
meydana gelebilir ki, bu bulgu kişinin hareket ettiğini (yürüdüğünü, koştuğunu) göstermesi
açısından önemlidir. 10,11,27,28
86
Birinci Basamakta Adli Tıp