Birinci Basamakta Adli Tıp - Balıkesir Tabip Odası

vb. faktörler, mal-praktis, ölüm sebebi, illiyet bağı gibi pek çok başlık altında çeşitli iddiaların
sıklıkla gündeme geldiği bilinmektedir.
Yola, araca ve insana ait olası ve görünen tüm bileşenlerin kazayı takiben ayrıntılı ve sistematik
olarak ortaya konması, süreçte ortaya çıkan pek çok sorun karşısındaki nesnel yorumun
da temel dayanak noktasını oluşturmaktadır. Bu çerçevede, olay yeri incelemesi, aracın teknik/mekanik
incelenmesi, yara dokümantasyonu, ölümle sonuçlanan olgularda postmortem
prosedürler sistematik olarak tamamlanmalı ve elde edilen veri bir bütün olarak değerlendirilmelidir.
Gerek sigorta şirketlerinin yaralanma ya da ölümle sonuçlanan trafik kazaları ile ilgili adli
soruşturmalara ve davalara profesyonel bakış açıları ile müdahil olmaları, gerekse Ceza Muhakemesi
Kanunu’nun 67/6. maddesi ile savunmaya tanınan “uzmanından bilimsel mütalaa
alma hakkı” kapsamındaki uygulamaların artması ile trafik kazasına karışan araçların mekanik
ve teknik değerlendirmeleri daha profesyonel ekipler tarafından yapılmaya başlanmıştır.
Geç dönemde elde edilen bu veri ve bakış açıları dahi mahkemelerde iddiaların doğrulaması
ya da dışlanması anlamında değer bulurken, trafik kazasını takiben işletilen olay yeri inceleme
prosedürleri; maalesef basit bir hırsızlık olayındaki kapsama dahi ulaşamamakta, olayın
vur-kaç, intihar, cinayet gibi olasılıklarla ya da çeşitli iddialarla komplike olduğu durumlar
dışında uygulamada yer bulamamaktadır. Dolayısı ile olayı takiben elde edilen bilgi, olay yerine
gelen trafik polisleri tarafından tutulan kaza tespit tutanağı içeriği ile sınırlı kalmaktadır.
Sağlık ekiplerinin yaralılara hızlı müdahalesi ve ölenlerin morga sevki; yaralı ya da cesedin
olay yeri ve araçla ilişkisi, pozisyonu, vb. tanımlamaları sınırlamakla birlikte temel sorun; olay
yerinin, trafik sıkışıklığının önlenmesi, akışın sağlanması, yolun temizlenmesi gibi amaçlar
doğrultusunda bozulması/kirletilmesidir. Araçların kaldırılması, pozisyonların ve birbirleri ile
olan ilişkilerinin değiştirilmesi, zaman zaman basınçlı su kullanılarak olay yerinde bulunan
ve delil niteliği taşıyan çeşitli mekanik partikül, biyolojik sıvı ve artıkların temizlenmesi ile
hukuki süreçte ortaya çıkan soruların geriye dönük yorumunu sağlayacak pek çok örnek, veri
ve delil ortadan kaldırılmaktadır.
Kaza öncesi araç hızlarına ilişkin araştırmalar, yaralı ya da cesetteki yaralanma paterni ve ağırlığından
ziyade temel olarak olay yeri ve araçta saptanan bulgu ve değişikliklerin yorumuna
dayanmaktadır. Günümüzde en güvenilir hız tespitleri; trafiğe çıkan çeşitli marka, model
araçların, boy, yükseklik, genişlik, tampon yüksekliği, ağırlığı gibi çok sayıda teknik bilgisini
veri tabanında barındıran, olay sırasında ortaya çıkan değişikliklerin girilmesi ile mekanik
ve matematiksel modeller zemininde hesaplamalar yapan, ancak ülkemizde pek uygulama
alanı bulamayan PC Crash, CARAT, vb yazılımlar ile yapılmaktadır (9). Ancak yaralanma
paternlerinin de; olayın meydana geliş şekli ve yaralanma mekanizması, kişinin araç içindeki
lokalizasyonu, aracı kimin kullandığı, yayanın hareketli olup olmadığı, araçla temas noktası,
aracın frenaj yapıp yapmadığı, vb. pek çok soruya yanıt verebilecek özellikleri taşıyabileceği
bilinmelidir.
Araç-içi Yaralanmalar
Araç-içi yaralanmalar; kişinin araç içinde hangi koltukta oturduğuna, çarpma yönü ve kuvvetine,
kabin dizaynına, emniyet kemeri kullanımına, hava yastıklarının bulunuşuna ya da devreye
girmesine, kişinin araç dışına fırlamasına, yangın ya da araç içine yabancı cisim girmesi
gibi çeşitli faktörlerin eklenmesine bağlı olarak çok geniş bir profilde ortaya çıkabilir. 1,10
82
Birinci Basamakta Adli Tıp