Birinci Basamakta Adli Tıp - Balıkesir Tabip Odası

Bu maddelerin cilde, göze, solunum mukozasına, sindirim mukozasına teması, ağır kimyasal
yanıklara ve kanamalara, şiddetli pulmoner ödeme neden olur. Ölümle sonuçlanmayan olgularda
geç dönemde oluşan yapışıklıklar, stenozlar yaşam kalitesinde ciddi düşüşler oluşturur.
4. Zehirli gazlar
Bu alanda en sık rastlanan Karbon monoksit gazı zehirlenmelerine, asfiksiler bölümünde
değinilmiştir.
5. Bitkisel ve gıda kaynaklı zehirlenmeler
a) Mantar Zehirlenmeleri
Yendikten sonraki ilk saatlerde (1-2 saat) zehirlenme bulguları ortaya çıkmasına neden olan
mantarların, geç dönemde bulgu verenlere kıyasla (6 ila 72 saat) daha az öldürücü oldukları
kabul edilir. Bunlar arasında klinik tabloya göre muskarinik (asetil kolin benzeri) ve atropinik
sendrom oluşturanlar iki ana gurubu oluşturur. Tedavi, midenin boşaltılması, aktif kömür
uygulanması ve semptomların giderilmesine yöneliktir.
Geç dönemde bulgu veren ölümcül zehirlenmelere neden olan mantarların başında Amanita
Falloides gelmektedir. Bu mantarın 50 gr kadarının yenmesinin ölümle sonuçlandığı bilinmektedir.
Yenmesinden 12 saat kadar sonra bulantı-kusma-ishal başlar ve 48 saat içinde
giderek şiddetlenir. Ağır bir dehidratasyon, elektrolit kaybı ve metabolik asidoz vardır. 4. günden
itibaren tabloya hücresel karaciğer hasarının ağırlaşmasıyla ensefalopati ve koma eklenir.
Nefropati, pıhtılaşma bozuklukları ve hipoglisemi de görülür. Tedavide mide içeriğinin hızla
boşaltılması, sıvı-elektrolit dengesinin düzeltilmesi, solunum desteği, taze kan, fibrinojen, K
vitamini verilmesi gerekebilir.
b) Botulizm
Konserve gıdalarda üreyen Klostiridyum Boutulinum bakterisinin ekzotoksini olan botulinus
toksini bilinen en güçlü zehirlerdendir. Bu toksini içeren çok küçük miktarda bir gıdanın
alımı bile ölümle sonuçlanabilir. Botulinus toksini nöromuskuler kavşaktaki vesiküllerden
asetilkolin salınımını inhibe ederek çizgili kaslarda paralizi oluşturur. Bu etkisi hızlı ve irreversibl
bir reaksiyonla gerçekleşir. Tablo şüpheli gıdanın alımından 20-30 saat kadar sonra
şiddetli karın ağrısı ile başlar. Bulantı-kusma-ishal gibi nonspesifik bulgular içeren başlangıç
evresinden sonra 12 saatle birkaç güne kadar uzayan süre içinde boğaz kuruluğu, dikkati toplayamama,
ateş, çift görme, konuşma güçlüğü, yutma güçlüğü, halsizlik, uykusuzluk, kabızlık,
idrar yapamama gibi antikolinerjik bulgular ortaya çıkar. En önemli komplikasyonlardan
biri kusulan mide-barsak içeriğinin aspire edilmesi sonucu gelişen aspirasyon pnömonisidir.
Serum, kusmuk, gaita, mide içeriği ve şüpheli gıdadan alınan örneklerden toksinin ve tipinin
tespitinin yapılması tanı için en güvenilir yöntemdir. Tedavi, saptanan toksin tipine göre
uygun antidotun verilmesi ve semptomatik destekle sağlanır.
c) Bakteriyel Gıda Zehirlenmeleri
Uygunsuz koşullarda bekletilmiş veya sağlıksız üretilmiş gıdalarla zehirlenmelerde genellikle
Stafilokok veya Salmonella bakterilerinin toksinleri sorumludur. Bu nedenle gıdanın alımıyla
belirtilerin ortaya çıkması arasında geçen süre yarım saat kadar kısa olabildiği gibi altı saate kadar
uzayabilir de. Kırgınlık, karın ağrısı, bulantı-kusma olmasına karşın ateş yoktur. Salmonella
gastroenteritinde inkubasyon süresi 16 ila 24 saate uzayabilir ve ateş tabloya eşlik eder.
Birinci Basamakta Adli Tıp 171