Birinci Basamakta Adli Tıp - Balıkesir Tabip Odası

Ani Bebek Ölümü
Sendromu (ABÖS)
Birçok ani ve beklenmedik bebek ölümü ABÖS olarak değerlendirilmektedir. 1 Gelişmiş ülkelerde
çocukluk çağı mortalitesinin önemli nedenlerindendir. 6,7
ABÖS kavramı 1970’li yılların başlarında ani ve beklenmedik şekilde ölen ve yapılan postmortem
incelemelerde ölüm nedeni anlaşılamayan olguları sınıflamak amacı ile ortaya atılmış
bir tanımlamadır. 1,3
Bir yaşın altındaki bebeklerin ani ve beklenmedik ölümlerinde tıbbi ve sosyal öykü, olay
yeri incelemesi, yapılan otopsi ve postmortem tetkiklere rağmen ölüm nedeni açıklanamayan
ölümler ABÖS olarak tanımlanmaktadır. 6,8,9
ABÖS spesifik bir nedeni olan hastalık değil, çok sayıda nedene bağlı dışlamalar sonucu
konulan bir tanıdır. Ayrıntılı bir otopsi yapılmadan ABÖS tanısı konulmamalıdır. 10 Ayırıcı
tanıda tüm yöntemler uygulansa bile kaza ve kasıtlı ölümlerin dışlanması çok zordur. 2,11
İnsidansı yaklaşık 1000 canlı doğumda birdir. 3 ABÖS 1-12 ay bebek ölümlerinin %35-
55’inden sorumludur. Olguların %95’i 6 aydan küçüktür. 2-5. aylar arası en sık görüldüğü
dönemdir. Erkek bebeklerde daha sıktır, kış aylarında daha fazladır. Yüzüstü ve yan yatırma
riski artırmaktadır. Bazı çalışmalar emzik kullanımının insidansı azalttığını bildirmektedir.
Emmenin üst havayolunun gücünü kontrol eden nöral yolların gelişimini arttırdığını savunmaktadır.
Risk faktörleri arasında annenin prenatal ve postnatal sigara kullanımı, hamilelikte
alkol ve madde kullanımı, çoğul doğumlar, annenin kilolu olması, hamilelikte hipoksik süreç,
düşük doğum ağırlığı, gestasyon yaşının 37 haftanın altında olması, 3000 gr altı doğum
ağırlığı, doğumda canlandırma işlemi, sağlıksız yatak, ev hayvanlarının varlığı, ebeveynle birlikte
uyuma, son iki haftada gastrointestinal sistem hastalığı, halsizlik, ateş, aktivitede azalma,
düşük sosyoekonomik düzey, çevre kirliliği bulunmaktadır. 9,10,12-15 Risk faktörlerini ortadan
kaldırmak için alınan önlemler hastalığın sıklığını azaltsa da ABÖS’nun önemi halen devam
etmektedir. 1,11
ABÖS’nun olası nedenlerine yönelik değişik teoriler bulunmaktadır. Otuz yıl önce Naeye,
pek çok faktörün hipoksiyi desteklediğini bildirmiştir. 16,17 1970’lerde uyku apne teorisi ortaya
atılmış, bazı bebeklerde atipik solunum paternleri tespit edilmiştir. 18,19 1988 yılında Rognum,
biokimyasal bir marker olan hipoksantini (akut hipoksinin belirlenmesinde etken) vitreus
sıvında göstermiştir. 20 1990’ların ikinci yarısında moleküler genetik çalışmalar öne çıkmış,
kardiak nedenler özellikle ileti sistemi patolojileri uzamış QT sendromu tanımlanmıştır. 21,22
BOS’da hipoksik süreçte salgılanan vasküler endotelyal büyüme faktörü (VEBF) anlamlı
yüksek bulunmuştur. 23 Yine göz içi sıvısında hipoksantin düzeylerinin artışı hipoksik süreçi
desteklemektedir. 24 Olgularda otonomik disfonksiyona neden olan beyinsapı değişiklikleri
bildirilmektedir. 25,26 Bir çalışmada olguların %21-50’sinde arkuat nukleus hipoplazisi saptanmıştır.
25 Aynı çalışmada 1 olguda arkuat nukleus agenezisi saptanmıştır. 25
Ölümlerin çoğunda 1972’de Wedgewood tarafından tanımlanan 3 faktörün varlığı üzerinde
durulmaktadır. Bunlar; 1-Bebeğin hassas bir gelişim dönemi, 2-Predispozan endogen faktör,
3-Ölümcül süreçi tetikleyici bir eksogen faktördür. 27
ABÖS’a bağlı ölen bebek genellikle normal gelişim göstermekte ve otopside etyolojik bir
neden saptanamamaktadır. Bulgular tanısal değil, destekleyicidir. 6 Term gebelik, normal
klinik öykü, normal büyüme gelişme, ölüm yerinin incelenmesinde güvenli uyku yatağının
128
Birinci Basamakta Adli Tıp