konsolosluk işlerinin tarihçesi - T.C. Bern Büyükelçiliği

-1963 tarihinde düzenlenen “Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi”,
ülkemiz de dahil olmak üzere, bu Sözleşmeye taraf tüm ülkeler arasındaki Konsolosluk
İlişkilerinin kurulmasında esas alınan yegane sözleşme olarak kabul edilmektedir.
-Bu çerçevede, Konsolosluk ilişkileri ve buna ilişkin etkinlikler “Konsolosluk” kurumu
aracılığıyla yürütülmektedir.
-Konsolosluk kurumunun işlevleri “siyasi” değil, “idari” olup, “Konsolos” adı verilen
görevliler eliyle yürütülmektedir.
-Konsoloslar, görevli bulundukları ülkede resmi temaslarını, başkentteki “Merkezi”
makamlarla değil, “Yerel” makamlarla yapmaktadır.
-Ülkemizdeki mevcut uygulama kapsamında, konsolosluk görevlerini “meslek” olarak
yerine getiren görevliler, başka bir devletin ülkesinde görev yapmak üzere atanan resmi
görevlilerden oluşmaktadır.
Bunlar:
-Başkonsolosluklarda; Başkonsolos, Başkonsolos Yardımcısı, Konsolos, Muavin
Konsolos, Ataşe ve diğer Konsolosluk memurlarından oluşur.
-Büyükelçiliklerde ise; Büyükelçilikler bünyesinde ayrı bir birimde ve Ev sahibi ülkenin
kabul etmesi halinde diplomatik statüye de sahip Müsteşar, Müşavir, Başkatip, İkinci
Katip, Üçüncü Katip, Konsolos ve Muavin Konsolos, Ataşe ünvanlı görevliler ile diğer
Konsolosluk memurlarından oluşur.
Diğer taraftan, uluslararası ilişkilerde 1950’li yıllardan sonraki dönemde ortaya çıkan
yeni gelişmeler kapsamında Uluslararası Kamu Hukuku içinde yer alan bazı konular
bağımsız bir alt-dal niteliği kazanmıştır; “Konsolosluk Hukuku” da bunlardan
birisidir.
Bu bağlamda, Anayasamızın “sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması
gerekenler” başlığı altında, “Devletin, yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşlarının
aile birliğinin, çocuklarının eğitiminin, kültürel ihtiyaçlarının ve sosyal güvenliklerinin
sağlanması, anavatanla bağlarının korunması ve yurda dönüşlerinde yardımcı olunması
için gereken tedbirleri alır” ifadesine yer verilmiştir.
Bu tanımda belirtilen hususlarla ilgili çok çeşitli ve değişken özellikler taşıyan görevler,
geniş ölçüde yurtdışında “Konsolosluklarımız” tarafından yerine getirilmektedir.
KONSOLOSLARIN GÖREV VE YETKİLERİ
Konsolosların görev ve yetkileri ile ilgili konu başlıkları şöyledir:
-Konsolos:
-Görevli olarak bulunduğu ülkede, kendisini göreve atamış devletin ticaret ve
taşımacılık (deniz, kara ve hava) alanlarındaki çıkarlarını gözetir,
-Kendisini göreve atamış devletin uyruklarının çıkarlarının, haklarının ve kişiliklerinin
yerel makamlar önünde korunması için çalışır,
-Pasaport, vize verilmesi, ticari ya da hukuki işlemlerle ilgili belgelerin onaylanması gibi
işlemler yapar,
-Doğum, ölüm, evlenme gibi olaylarda tescil işlemleri yapar,
-Noterlik görevi yapar,