t - Süleyman Demirel Üniversitesi

Bir sismik dalga üretildiğinde; serbest yer yüzeyi boyunca ilerleyen özel dalgalara
yüzey dalgaları denir. İki tür yüzey dalgası vardır. Bunlar Rayleigh ve Love’dır. Bu
dalgaların dispersif özellikleri yüzeye yakın elastik özelliklerin belirlenmesinde
kullanılabilir (Nazarian et al., 1983; Stokoe et al., 1994; Park et al., 1998; Kanlı vd.,
2006). Bu dalgaların nüfuz derinliği dalga boyuna bağlıdır. Uzun dalga boyları yer
içine daha fazla nüfuz ederler. Bu nedenle yüzey dalgaları dispersifdirler. Bunun
anlamı farklı frekansların farklı ilerleme hızlarına sahip olmasıdır. Teorik olarak
yüzey dalgalarının dispersif karakterleri elastik özellikler belirler ki bunlar;
yoğunluk, Vp ve Vs hızlarının derinlikle değişimidir. Bunlar içinde en etkili faktör
Vs hızının derinlikle değişimidir. Bu özellik kullanılarak yüzeye yakın tabakaların
Vs hızları hesaplanabilmektedir. Bütün sismik dalgalar içerisinde, yüzey dalgaları en
fazla enerjiye ve en yüksek sinyal/gürültü (S/N) oranına sahiptir. Bu özellikleri ile
yüzeye yakın yapıların belirlenmesinde güçlü bir araçtır (Park et al., 2002; Kanlı vd.,
2006). Tabakalı ortamda, yüzey dalgalarının yayınma hızı dispersiyon nedeni ile
dalganın frekansına veya dalga boyuna bağlıdır. Kesme dalgası hızı, yüzey
dalgalarının hızlarının dönüştürülmesi ile bulunabilir (Dorman and Ewing, 1962: Aki
and Richards, 1980; Kanlı vd., 2006).
Vs’yi direk ölçmeyi hedefleyen klasik sismik yöntemler veri toplanması ve analizi
sırasında sinyal gürültü oranı sorunu ile karşı karşıyadır. MASW ise veri toplanırken;
yüksek sinyal gürültü oranını elde edilebilmesi için parametre seçiminde daha
toleranslı bir yöntemdir. Bunun sebebi üretilen güçlü yüzey dalgalarının cisim
dalgalarına oranla gürültü kirliliğine daha az maruz kalarak daha uzun mesafelere
seyahat edebilmeleridir. MASW yöntemi geleneksel sondaj yöntemine göre daha az
maliyetli, hızlı, tahribatsız ve ayrıca bir georadar uygulaması gibi zemin hakkında
daha kapsamlı ve sürekli bir bilgi sağlamaktadır (Şekil 2.7.).
2.2.4. MASW veri işlem aşamaları
MASW’ın en yaygın kullanılan üç aşamalı bir değerlendirme yöntemi vardır (Şekil
2.8.). Bunlar;
� Çok kanallı arazi verisi toplama
� Her bir kayıttan dispersiyon eğrilerinin elde edilmesi
15