t - Süleyman Demirel Üniversitesi

Şekil 2.2. Rayleigh ve Love dalgaları parçacık hareketleri
Gerçek zemin koşullarında (çok tabakalı zeminlerde veya zeminin özelliklerinin
derinlikle değiştiği durumlarda) yüzey dalgasının hızı dalga boyuna (veya frekansa)
bağlıdır. Dalgaların göstermiş olduğu bu olaya dispersiyon ve bu dalgalara da
dispersif dalgalar adı verilir. Bu temel özellik derinlik-hız profilleri’nin
çıkarılmasında kullanılır. Rayleigh dalgalarının ikinci ilginç özelliği, (Poisson
oranına bağlı olarak VR=0.87*VS ile 0.96*VS arasında değişir) VR dalga yayınım
hızının VS kesme dalgası hızına çok yakın olmasıdır (Puech et al., 2004).
2.2.2. Faz hızı ve grup hızı
Yüzey dalgalarının en önemli fiziksel özelliği dispersiyon göstermeleridir.
Dispersiyon, hızların genellikle derinlikle arttığı yerkürenin üst kısımlarındaki
tabakalanmaya dayanmaktadır. Hızın sürekli olarak derinlikle arttığı kabul edilirse,
daha uzun dalga boyuna sahip dalgalar daha hızlı yayınmaktadır. Bu olay normal
dispersiyon olarak adlandırılır. Tersi durumda yani kısa dalga boylu dalgaların daha
önce ulaşması durumuna ise ters dispersiyon adı verilmektedir. Yüzey dalgalarında
dispersiyona bağlı Faz Hızı ve Grup Hızı olmak üzere iki tür hız bilgisi ortaya çıkar.
Farklı fazlarda ilerleyen farklı frekanstaki dalgalar birbiri üzerine binerek dalga
trenlerini oluştururlar. Bu dalga treni üzerinde yer alan herhangi bir fazdaki noktanın
11