t - Süleyman Demirel Üniversitesi
t - Süleyman Demirel Üniversitesi
t - Süleyman Demirel Üniversitesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Rayleigh dalgalarının etkisi fazla olsa bile Vs küçülür. Eğer temel kaya’daki<br />
titreşimler Rayleigh dalgalarına göre büyük olursa QTS = Ah olur. Sonuçta kısaca<br />
QTS SH dalgalarının yüzey tabakaları içindeki çoklu yansımaları ile büyütme<br />
faktörüne ait birinci sıradaki uygun frekansı simgeler (Nakamura, 2000).<br />
Yukarıdaki tüm tanımlar Lermo ve Garcia (1994)’da açıklanmış ve Meksika’da üç<br />
bölgede uygulanarak sayısal olarak doğrulanmıştır. Kayalık yerler üzerinde alınan<br />
deprem kayıtlarının yatay ve düşey bileşenlerinin oranlarının (H/V=1) farklılık<br />
göstermediği elde edilen çeşitli verilerden anlaşılmıştır (Nakamura, 2000). Yumuşak<br />
zeminlerde ise yatay ve düşey bileşenlerin oranlarının birden büyük olması bu<br />
tekniğin kullanılabilirliğini gösteren nedenlerden biridir.<br />
2.2. Yüzey Dalgası Yöntemleri<br />
Kullanılan kaynağın türüne göre yüzey dalgaları yöntemleri aktif ve pasif yöntemler<br />
olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.<br />
2.2.1. Yüzey dalgaları<br />
Yüzey dalgaları, P ve S dalgalarının serbest yüzeye ulaşmaları ve bu yüzeye paralel<br />
yayılmaları sonucunda oluşur. Yüzey dalgalarının genlikleri artan derinlik ve yanal<br />
değişimlerin etkisiyle sönümlenir. İki tür yüzey dalgası vardır. Serbest yüzeydeki SH<br />
dalgalarının yapıcı çoklu yansımaları sonucunda Love dalgaları oluşur. Love<br />
dalgaları Rayleigh dalgalarından daha hızlıdır ve bu yüzden sismogramlarda daha<br />
önce görünür. Love dalgaları yalnızca özel bir stratigrafik durumda yüzeyde oluşur.<br />
Üstteki katmanın makaslama hızı, altındaki katmandan daha düşük olmalıdır. Bu<br />
nedenle homojen ortamda oluşmazlar ve dispersif özellik gösterirler. Dalga yayınımı<br />
sırasındaki parçacık hareketi dalga yayınım yönüne dik ama yüzeye paraleldir (Şekil<br />
2.2.). “Ground-roll” olarak da bilinen Rayleigh dalgası, P ve SV düzlem dalgalarının<br />
serbest yüzeyde etkileşmesi ve yüzeye parelel yayılması sonucunda oluşur. Rayleigh<br />
dalgalarının hızı homojen ortamda S dalga hızından küçüktür. Derinlikle birlikte<br />
elastik özelliklerdeki değişimler dispersiyona neden olur. Parçacık hareketi dalga<br />
yayınım doğrultusunun tersi yönde ve eliptik bir yörünge üzerindedir.<br />
10
Change language