Çalıştay Kongre - Mühendislik Fakültesi - Süleyman Demirel ...
Çalıştay Kongre - Mühendislik Fakültesi - Süleyman Demirel ...
Çalıştay Kongre - Mühendislik Fakültesi - Süleyman Demirel ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi<br />
Jeoloji Mühendisliði Bölümü<br />
www.geo.sdu.edu.tr<br />
OCAK-ÞUBAT-MART 2011<br />
ISSN 1309-6656 YIL 2, SAYI 1
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
Baþ Editör<br />
Muhittin Görmüþ<br />
Editörler<br />
Kubilay Uysal<br />
Fatma Aksever<br />
Yayýn Kurulu<br />
Mustafa Kuþcu, Fuzuli Yaðmurlu, Muhittin Görmüþ,<br />
Nevzat Özgür, Hakan Çoban, Mahmut Mutlutürk<br />
Ayþen Davraz, Kamil Yýlmaz, Ali Yalçýn, Enis K. Sagular<br />
Oya Cengiz, Ümran Pekuz, Mehmet Özçelik, Ömer Elitok<br />
Þemsettin Caran, Murat Þentürk, Selma Demer<br />
Erhan Þener, Kubilay Uysal, Þehnaz Þener<br />
Fatma Aksever, Menekþe Zerener, Süveyla Kanbur, H.Rýfat<br />
Özsoy, Simge Varol<br />
Yayýn Türü<br />
Süreli-Siyasi Deðil<br />
Yayýn Þekli<br />
Üç Ayda Bir<br />
Ýmtiyaz Sahibi<br />
<strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi<br />
Jeoloji Mühendisliði Bölümü<br />
Sorumlu Müdür<br />
Muhittin Görmüþ<br />
Sorumlu Yazý iþleri Müdürleri<br />
Kubilay Uysal<br />
Fatma Aksever<br />
Grafik Tasarým<br />
Kubilay Uysal<br />
Adres<br />
<strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi<br />
<strong>Mühendislik</strong> Mimarlýk <strong>Fakültesi</strong><br />
Jeoloji Mühendisliði Bölümü<br />
32260, Isparta<br />
www.geo.sdu.edu.tr<br />
0.246.211 1299<br />
muhittingormus@sdu.edu.tr<br />
ISSN 1309-6656<br />
©Süreli Elektronik Yayýndýr, Tüm hakký SDÜ’ne aittir.<br />
Kapak resmi: 3.bp.blogspot.com<br />
Dergideki Yazýlar Kaynak Gösterilerek Kullanýlabilir. Yazýlarýn Sorumluluðu Yazarlarýna Aittir.
9<br />
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
3<br />
28<br />
51<br />
4<br />
22<br />
32<br />
44<br />
59<br />
SDUGEO<br />
GÜNCEL<br />
SEMINER<br />
SENTEZ<br />
GELECEGIN MÜHENDISLERI<br />
ISPARTA VE JEOLOJI<br />
BÖLÜMDEN HABERLER<br />
AJANDA<br />
DERGILERDEN<br />
OCAK- ÞUBAT-MART 2011<br />
YIL 2, SAYI 1<br />
ÝÇÝNDEKÝLER<br />
�Kurullar, Kurallar ve Ýþleyiþ<br />
Muhittin Görmüþ<br />
�Tsunami<br />
Kubilay Uysal<br />
�Süs Taþlarý<br />
Yeþim Temur<br />
�Bilimsel Yazý Yazmak<br />
Muhittin Görmüþ<br />
�TUBITAK 2209 projeleri<br />
Fatma (Seyman) Aksever<br />
�Gölcük Volkanizmasý (Isparta) ve Çevresel<br />
Sorunlar<br />
Ömer Elitok & Muhittin Görmüs<br />
�Ocak Subat Mart 2011<br />
SDÜ Jeoloji Mühendisliði Bölümü<br />
�Uluslararasý & Ulusal Etkinlikler<br />
Fatma (Seyman) Aksever<br />
� Fýrat Ünv. Fen ve <strong>Mühendislik</strong> Bilimleri Dergisi<br />
�Dokuz Eylül Ünv. <strong>Mühendislik</strong> Fak. <strong>Mühendislik</strong> Bilimleri Dergisi<br />
�Engineering Geology & Lithos<br />
Fatma (Seyman) Aksever<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
SDUGEO; Kurullar, Kurallar ve Ýþleyiþ<br />
Yeni bir yýlýn ilk sayýsý ile tekrar karþýnýzdayýz…<br />
Zamanýn akýp gittiðini hepimiz biliyor ve bu<br />
zamaný iyi deðerlendirmeye çalýþýyoruz. Bu<br />
sayýmýzda Tsunami, süstaþlarý, Gölcük<br />
volkanizmasý, kaynak gösterimi gibi önemli<br />
konulara yer vermeye çalýþtýk. Öyle umuyoruz ki<br />
her bir konu okuyucu için farklý bir düþünce<br />
oluþturacak ve katký saðlayacaktýr bilgi<br />
daðarcýðýna.<br />
Üniversitelerimizin en önemli iþlevleri arasýnda;<br />
þehirde ya da bölgede yaþanan problemlere ýþýk<br />
tutmasý, ülkemize hizmet edecek gençlerimizin iyi<br />
bir eðitimden geçirilmesi ve araþtýrýcýlarýmýza<br />
uygun araþtýrma koþullarýnýn saðlanmasý yer<br />
almaktadýr. Her bölüm, her fakülte belirledikleri<br />
hedefleri doðrultusunda þüphesiz ki birçok<br />
çalýþmalar, araþtýrmalar yapýyor, faaliyetlerini<br />
devam ettiriyorlar. Üniversitemizin yaklaþýk 19.<br />
yýlý, bölümümüzün ise yaklaþýk 27 yýlý arkamýzda<br />
kalýrken, Jeoloji Mühendisliði Bölümü olarak<br />
faaliyetlerimizin ne kadarýný duyurabilmiþiz, þehir<br />
yönetimi ve halký ile ne kadar bütünleþebilmiþiz,<br />
mezun öðrencilerimizden ne kadar haberdar<br />
olabiliyor, ya da mezunlarýmýz bizi ne kadar takip<br />
edebiliyorlar? Eðitim ve araþtýrma faaliyetlerimiz<br />
yeterli mi? Ya da bunlarýn hepsi daha iyi nasýl<br />
olabilir? Tüm bu sorularýn cevaplarýný her birimiz<br />
farklý verecek, görüþler ve eleþtirecek belirtecektir.<br />
Geçmiþten dersler alarak, günümüzü<br />
deðerlendirerek eðer gelecekte bir yerlere<br />
ulaþmak istiyorsak; kurullar, kurallar ve iþleyiþi<br />
önemsenmeli ve birbirimize verdiðimiz deðer<br />
ölçüsünde deðerimiz olduðunu düþünmeliyiz. Eðer<br />
ayrýmcýlýktan uzak, yeteneklere deðer vererek<br />
bencillik ve kiþisel çýkarlarý düþünmeden bu ülkeye<br />
hizmet etmek, batý medeniyetinden daha iyi<br />
seviyelere gelmek istiyorsak en küçük<br />
kurullarýmýzdan en büyük kurullara kadar tüm<br />
kurullarýmýzý çalýþtýrmalý, kurullardan çýkacak<br />
Muhittin Görmüþ,<br />
SdÜ Jeoloji Mühendisliði Bölümü, Bölüm Baþkaný,<br />
muhittingormus@sdu.edu.tr<br />
3<br />
SDUGEO<br />
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
kurallar (yönetmelikler, ilkeler vb.) ile hareket<br />
etmeliyiz.<br />
Kararlar alýnýrken objektiflik yakalanmalý en iyi<br />
nasýl olabilir düþüncesiyle hareket edilmelidir.<br />
Eksik ya da yanlýþ kararlar yine kurullar da<br />
görüþülerek karara baðlanmalýdýr. Kurullarýn<br />
iþletiliþinde ve kararlarýn alýnmasýndaki iþleyiþ<br />
prensibi, çoðu kesimin kabul edebileceði adalet<br />
ölçülerinde olmalýdýr.<br />
Bölüm olarak anabilim dalý kurularýmýz, bölüm<br />
kurullarýmýz iþletilmekte, önemli kararlar<br />
toplantýlar sonrasýnda alýnmaktadýr. Bunlarýn yazýlý<br />
hale gelmesi, herkese açýk olmasý bölümümüzün<br />
iþleyiþ prensibi olarak benimsenmiþtir. Eksiklik ve<br />
hatalarýmýzý en aza indirgemek, faaliyetlerimizi<br />
imkanlarýmýz ölçüsünde yapmak için uðraþýyoruz.<br />
Þüphesiz ki mükemmel deðiliz… Fiziki mekanlarý<br />
ile çaðdaþ görünümlü; modern sýnýflara ve teknik<br />
donanýmlý laboratuarlara sahip, teknik ve öðretim<br />
elemanlarý ile araþtýrma faaliyetleriyle bölgeye ve<br />
ülkemize ýþýk tutan bir bölüm hepimizin hedefi.<br />
Þehir yönetimi ile þehrin yerbilimleri sorunlarý için<br />
çalýþan bölümce seçilen temsilcilerimizin<br />
olmasýný; bölgemizde yerbilimleri ile uðraþanlara,<br />
yerbilimlerini sevenlere, ilgi duyanlara kurslarýn<br />
düzenlenmesi planlarýmýz arasýnda. Benimde bir<br />
katkým olsun diyen mezunlarýmýza her zaman<br />
kapýmýzýn açýk olduðunu ve deneyimlerini<br />
bölümümüzde aktarmalarý için her türlü desteði<br />
vereceðimizi de belirtmek istiyoruz.<br />
Eðer sesimizi duyarsanýz, yaptýklarýmýzý<br />
görürseniz, bizlerin de sizleri duyma ve görme<br />
fýrsatýmýz olur. Duymazsanýz, görmezseniz,<br />
sesimiz ve görüntümüz sadece satýrlarda kalýr…<br />
Duyulmak ve yeni sayýlarýmýzda katkýlarýnýzý<br />
görmek dileðiyle…<br />
SDÜ Jeoloji Mühendisliði Akademik Kurulu<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Güncel: Tsunami<br />
Kubilay Uysal<br />
SDÜ Jeoloji Mühendisliði Bölümü<br />
kubish@gmail.com<br />
GÜNCEL<br />
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
Japonyada 11 Mart 2011'de meydana gelen tsunami felaketi bu doða olayýnýn bizleri ne kadar çaresiz<br />
býraktýðýný bir kez daha gözler önüne sermiþtir. 8.9 büyüklüðündeki depremin neden olduðu öne sürülen<br />
tsunami sonrasýnda onbinlerce insan yaþamýný kaybetmiþ, onarýmý uzun sürecek bir yenileme dönemine<br />
girilmiþtir.<br />
Bu yazýda jeoloji bilimini yakýndan ilgilendiren bu doða olayýnýn oluþum nedenleri, alýnabilecek önlemler ve<br />
tsunamilerin bazý sedimantolojik etkilerine deðinilmiþtir.<br />
Giriþ<br />
Tsunami okyanus ve deniz altýndaki büyük ölçekli deðiþimlerin neden olduðu deniz yüzeyinde oluþan dev<br />
çekim dalgalarýdýr. Tipik tetikleme mekanizmalarý; deprem kaynaklý deniz yataðý deðiþimleri, volkanik<br />
patlamalar, su altý ve su kenarý kütle haraketleri, meteor gibi büyük objelerin denize çarpmasý ve su altý<br />
patlamalarýdýr (Gedik vd. 2005)<br />
Tsunami kelimesi Japonca tsu-nami “harbor waves” yani liman dalgalarý anlamýna gelen kelimelerden<br />
türemiþtir. Dünya literatürüne 19. yy. da Japonya’da meydana gelen Meiji tsunamisi ile girmiþtir.<br />
Pek çok yerde sýklýkla “gel-git dalgalarý” tsunami ile karýþtýrýlmaktadýr. Gel-git dalgalarý basitçe güneþ ve ayýn<br />
çekim kuvveti etkisi ile meydana gelen periyodik dalgalarýn yükselmesi ve alçalmasý olayýdýr. Tsunamilerin<br />
gel-git dalgalarý ile hiç bir ilgisi yoktur.<br />
Tsunami ilk oluþtuðunda genelde tek bir dalgadýr ancak kýsa bir süre içerisinde üç ya da beþ dalgaya<br />
dönüþerek çevreye yayýlmaya baþlar. Bu dalgalarýn birincisi ve sonuncusu çok zayýftýr ancak diðer dalgalar<br />
etkilerini kýyýlarda þiddetli biçimde hissettirebilecek bir enerjiyle ilerlerler. Bu nedenle depremlerden kýsa bir<br />
süre sonra kýyýlarda görülen yavaþ ama anormal su düzeyi deðiþimi ilk dalganýn geldiðini gösterir. Bu<br />
deðiþim, arkadan gelecek olan çok kuvvetli dalgalarýn ilk habercisi de olabilir. Tsunami dalgalarý kýyýya<br />
yaklaþtýklarýnda dalganýn hýzý düþmektedir. Ancak dalga boylarý oldukça yükselir. Dalgalar kýyýya<br />
vurduðunda büyük hasara ve can kaybýna yol açmaktadýrlar. Nitekim son on yýlda yüz binlerce insanýn<br />
hayatýný kaybetmesine ve büyük maddi hasara yol açan deprem kaynaklý tsunamiler Maldiv adalarý,<br />
Sumatra, Japonya ve Tayland'da etkili olmuþtur.<br />
Japonya’da meydana gelen tsunami öncesi ve sonrasý (Sendai bölgesi, geoeye)<br />
4<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Tsunamiler Nasýl Oluþur?<br />
Okyanus bilimciler tsunamilerin genellikle deniz ya da okyanus tabanýnda meydana gelen düþme veya<br />
yükselmelerin neden olduðu sismik hareketler sonucunda oluþtuklarýný belirtirler. Sismik deðiþim bir miktar<br />
su kütlesinin yer deðiþtirmesine ve su seviyesinin yükselme veya düþüþüne neden olmaktadýr. Su<br />
seviyesindeki bu yükselme ya da düþüþ tsunami dalgalarýnýn ilk oluþumuna neden olur (Þekil 1).<br />
Tsunamiler büyük ölçekli ve kýsa zamanda okyanus ya da denizlerde meydana gelen deðiþimlerin sonucu<br />
oluþurlar. Genellikle okyanus derinliðinden daha uzun bir su yüzeyinde deðiþime neden olan deniz altý<br />
depremlerinin sonucunda meydana gelirler. Tsunamiler dev ve uzun dalgalar, dalga kýrýlmalarý, girdaplar,<br />
yakýn kýyý istiflenmeleri ya da belirgin sürüklenmeler, gibi iþaretler ile belirlenebilir (Michel et al., 1979).<br />
Bazý depremler volkanik kaynaklý olabilirler. Maðma basýncýnýn etkilediði sualtý yarýklarýndaki dayklar, kýrýlma<br />
noktasýný geçtiðinde eski deniz tabaný üzerine itilirler ve bu düþük açýlý bindirme tsunamiye yol açabilir.<br />
Tsunamiler ayný zamanda volkanilk aktiviteler ve kütle hareketleri ile meydana gelebilirler. Bu tür aktiviteler<br />
sonucu oluþan tsunamiler depremle oluþanlara kýyasla daha az enerjilidir. O nedenle daha az hasara neden<br />
olurlar.<br />
Þekil 1. Depreme baðlý tsunami oluþum mekanizmasý (kanald.com.tr)<br />
5<br />
GÜNCEL<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
“Olay” sonrasý sediman kayýtlarý ve mekanizmalarý<br />
“Olay” terimi yerbilimlerinde pekçok farklý fenomenler için kullanýlýr. Tsunami yataklanmalarý bu olaylardan<br />
bir tanesidir. Olay yataklanmalarý sýklýkla doku, yapý ve fosil içeriði bakýmýndan ana sedimanlardan farklý<br />
sediman katmanlarý içerir (Einsele vd., 1991). Tsunami çökelleri sýklýkla altta yeralan denizel katmanlarýn<br />
(türbiditler vb.) erozyona uðramalarýndan oluþurlar.<br />
Olay tabakalarý biyoturbasyona uðramýþ mevcut yüzey katmanlarýnýn altýnda gömülü ya da geçiþlidir ve bu<br />
yataklarýn üst kýsýmlarý sýklýkla dip-oyucu organizmalar tarafýndan tekrar istila edilmiþtir. Tsunami katmanlarý<br />
gittikçe kalýnlaþan karýþýk bileþimdedir. Özel fauna türleri içeren katmanlar, çeþitli yýðýlma çökelleri<br />
(transgresyonal ve regresyonal yýðýlmalar dahil) ve birleþik kesitler gibi diðer tür katmanlanmalar tsunami<br />
çökelleri olarak tanýmlanmazlar. Tüm bu katmanlanmalar zamanýn tanýmlanabilen bir kýsmýný temsil eder.<br />
Tsunami çökelleri havza içi iþlemleri (döngüler, yerel mekanizmalar) veya havza dýþý iþlemleri (daha<br />
bölgeselden küresel tam döngülü mekanizmalara kadar) yansýtýr.<br />
Tsunami çökelleri yüksek enerjili kýyýlarda tsunami dalgalarýnýn geri dönüþü sýrasýndaki akýntýlar ve taþkýnlar<br />
ile meydana gelir. Tsunami çökelleri içerisinde gözlenen deprem yapýlarý “Sismitler” olarak bilinir. Kum<br />
dayklarý, kum oluklarý ve çamur volkanlarý güncel çökeller (ova, göl, kýyý ve denizel) içerisinde gözlenebilen<br />
sismitlerdir. ( Sims, 1979; Obermeier et al., 1990; Kanaori et al., 1993).<br />
Tsunami çökellerinin oluþum aþamalarý<br />
Tsunami çökellerinin çoðu havza sýnýrlarý boyunca önceden birikmiþ malzemenin tekrar çökelmesiyle oluþur.<br />
Bu, tsunami yataklarýnýn oluþumunda birçok aþamanýn olduðunu gösterir (Þekil 2)<br />
(1) Sediman birikiminin tsunami öncesi aþamasý (çökelme olayýnýn sediman kaynaðý) (2) yeniden<br />
çökelmenin tetiklenmesi (yamaç kaymasý, fýrtýnalar, depremler, volkanik patlamalar, doðal barajlarýn<br />
çökmesi, meteor çarpmalarý); (3) taþýnma mekanizmalarý (kaymalar, kütle çekim hareketleri, suspansiyon<br />
akmalarý, çeþitli akýntýlar); (4) tsunami tabakasýnýn son çökelimi.<br />
Sedimanter olaylarý tetikleyen mekanizmalar<br />
Kasýrga sonucu oluþan fýrtýna dalgalarý ve deprem sonucu oluþan tsunami dalgalarý uzun dalga boylarýna<br />
sahiptir ve deniz seviyesini arttýrrarak tsunami öncesinde biriken sedimanlarý taþýrlar. Fýrtýna dalgalarý<br />
taþýdýklarý malzemeyi kýyý önüne, gelgit düzlüðü üstüne, ya da taþkýn sularýnýn geri dönüþü ile daha<br />
derinlerde yamaçlara taþýr (Þekil 2b). Dalga yüksekliðinin ve taþýnan su kütlesinin tsunami dalgalarýnda<br />
daha fazla olmasýndan dolayý geniþ tsunami dalgalarý fýrtýna dalgalarýndan daha etkili olur ( Þekil 2c).<br />
Tsunami dalgalarý kopardýðý malzemeyi kýyýdan daha uzaklara taþýyabilir ve karasal çökeller içerisine<br />
býrakabilir. Tsunami dalgalarýnýn dönüþünde meydana gelen akýntýlar boþalým çýkýþlarýnda yoðunlaþabilir ve<br />
sýð sularda arkalarýnda belirgin, bazen yüzlerce metre kalýnlýðýnda, katmanlar býrakabilir. Ýçerdiði karýþýk<br />
çökeller ve faunalar karasal ve denizel kaynaklýdýr (Einsele vd., 1996).<br />
Derin deniz tabanýnda tsunami dalgalarýnýn direk etkisi mümkün deðidir. Çünkü bu dalgalarýn yörüngesel<br />
hýzlarý bu derinliklerde sedimanlarý aþýndýrýp taþýyacak kadar yüksek deðildir. Pek çok fýrtýna dalgasý<br />
tsunamilerden daha uzun sürmektedir. Bu nedenle fýrtýnalarýn etkisi kýyý kesiminde tsunamiler kadar etkili<br />
olabilir. Bu iki oluþum mekanizmasýnýn etkilerinin birbirleri ile geçiþli olmasý beklenebilir. Her iki dalga türüde<br />
ancak özellikle tsunami dalgalarý sahanlýklardaki yarýduraylý yamaçlarda çekimsel kütle hareketlerini<br />
tetikleyebilimektedir (Þekil 3 a). Bunlar su basýncýnda periyodik deðiþikliklere neden olur ve yanal<br />
makaslama kuvvetleri ile sediman tabakalarýný zorlar.<br />
Yamaç kaymasýnda dalgalarýn etkisi yeteri kadar bilinmemektedir. Depremler sonucu oluþan yanal dairesel<br />
kuvvetler, duraylý ya da yarýduraylý yamaçlarýn kaymasýndaki en önemli etkendir. Deprem nedenli kuvvetler<br />
makaslama kuvvetlerine eklenince sediman yükü ile birlikte oluþan sedimanýn toplam makaslama kuvvetini<br />
aþar (Þekil 3a). Kumlu ve siltli biojenik sedimanlar deprem dalgalarý ile sývýlaþabilir. Deprem bölgesindeki<br />
yapýlarýn sediman taþýnmasý ile belirgin bir iliþkisi yoktur (Einsele vd., 1996).<br />
6<br />
GÜNCEL<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
a<br />
b<br />
c<br />
d<br />
Depolanma þekli<br />
Olay katmaný (tsunami, fýrtýna vb.)<br />
Fýrtýna Dalgasý<br />
Yamaç önü birikim yeri<br />
Tsunami dalgalarý<br />
(sismik kýrýlma kaynaðýndan gelen)<br />
Yanal akma<br />
Çekim Kütle akmasý<br />
Tsunami çökelleri<br />
Kanal<br />
Taþýnma mekanizmasý<br />
(Kaynaktan depolanma yerine göre deðiþebilir)<br />
Sývýlaþma<br />
sahanlýk önü<br />
fýrtýna katmaný<br />
Olay öncesi sediman birikimi<br />
Körfez, lagun<br />
Olay öncesi<br />
sediman birikimi<br />
(kýyý önü kumullarý, kýrýþýklar, kumullar vb.)<br />
Yer sarsýntýsý<br />
7<br />
Olay öncesi<br />
sediman birikimi<br />
GÜNCEL<br />
Tetiklenme<br />
Çoðunlukla döngüsüz, bölümlü<br />
düzensiz ya da yarý düzenli<br />
Kara yüzeyi<br />
Tsunami çökelleri<br />
Kum tepeleri<br />
dayklar ve siller<br />
Þekil 2. Olay çökellerinini oluþum aþamalarý. (a) tsunami ile sedimanlarýn yeniden çökelmesi sonucu<br />
oluþan katmanlarýn genel görünümü. Bu model kütle hareketlerinede uygulanabilmektedir. (b)<br />
Kýyýda tsunami öncesinde gelgit ve fýrtýna dalgalarý ile sediman biriken bölgeler. (c) .Deprem<br />
kaynaklý tsunami dalgalarýnýn kýyýya ulaþmasý ve kýyý bölgesinde meydana getirdiði taþkýnlar.<br />
Tsunami çökelleri yamaçlarýn dalga etkisiyle kaymasý sonucu ortaya çýkan malzemeden (çamur<br />
akmalarý ve türbiditler) oluþabileceði gibi, çoklukla hem karadan gelen hemde denizden gelen<br />
malzemelerden oluþabilmektedir. . d) Yatay tabakalý tsunami öncesi çökellerde deprem etkisi ile<br />
meydana gelen deðiþiklikler (Einsele vd., 1996'dan deðiþtirilerek)<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
a<br />
Tsunami dalgasý<br />
Makaslama gerilimi<br />
Makaslama kuvveti<br />
Taþýnma mekanizmalarý<br />
Kütle akmalarý ve akýntý ile taþýnma yeniden çökelmenin temel mekanizmalarýndandýr. Sýð sularda, fýrtýna ve<br />
tsunami dalgalarý kara ve deniz tarafýnda kýyý boyu taþkýn akýntýlarýna dönüþürler. Bu türbülans taþkýnlarý<br />
yüksek hýzlara ulaþabilir ve köþeli çakýllardan bloklara varan kötü boylanmalý sedimanlarý aþýndýrmada ve<br />
taþýmada çok etkili olurlar. Tane boyu geniþ aralýkta olursa en büyük tane boylu parçalarýn akýntýlarda<br />
taþýnabileceði en uç noktaya olan yakýnlýðý azalýr (Einsele vd., 1996).<br />
Jeomorfolojik etkiler ve paleo tsunami kanýtlarý<br />
Tsunaminin ilerlemesi ve gerilemesi sonucu oluþan jeomorfolojik süreçler oldukça karmaþýktýr. Tsunamiler<br />
ile ilgili yapýlan araþtýrmalar kýyý bölgelerinin sadece tsunamilerin kýyý þeridine vurmasýndan deðil dalgalarýn<br />
dönüþü ve taþkýnlar ile deðiþikliðe uðradýðýný göstermektedir.<br />
Bu iþlemlerin tamamý yüksek oranda aþýnma ve depolanmanýn etkisi altýnda oluþmuþ tanýmlanmamýþ<br />
kýyýlarýn oluþumunu saðlamýþtýr. Ýri bloklarýn depolanmasý bununla beraber ile sýksýk devamlý ve devamsýz<br />
sediman katmanlarýnýn oluþmasý birden fazla tsunaminin birbirine yakýn alanlarda etkili olmasý ile ilgilidir.<br />
Pekçok örnekte tsunami ile çarpan dalgalarýn oluþturduðu kanallarda meydana gelen sediman birikiminin<br />
üst sýnýrý sýklýkla çizgisel bitkiler ve zeminler ile belirlenebilir (Dawson, 1994).<br />
Sonuç<br />
Tsunamiler hakkýnda uzun yýllardýr erken uyarý sistemleri kurulmuþ olsada bazen merak bazen de<br />
tsunamilerin etkisinin büyüklüðünden ötürü can kaybý kaçýnýlmaz olmaktadýr. Deniz kýyýlarýnda yaþayanlar<br />
için, özellikle deprem sonrasýnda, denizdeki normal ötesi çekilmeler tsunami habercisi olabilir. Bu tür<br />
durumlarda deniz kýyýsýndan mümkün olduðu kadar çabuk uzaklaþýlmalý ve yüksek yerlere çýkýlmalýdýr.<br />
Jeolojik anlamda paleo-tsunami kayýtlarýnýn belirlenebilmesi, özellikle deniz kýyýlarýndaki yerleþim yerlerinin<br />
tsunami ile karþýlaþtýðýnda hangi bölgelerin ne kadar etki altýnda kalabileceðini belirlemek açýsýndan faydalý<br />
olabilir.<br />
Kaynaklar<br />
Duraylý<br />
Kritik<br />
Duraysýz<br />
Fýrtýna dalgalarý<br />
deprem kaynaklý<br />
makaslama gerilimi<br />
}<br />
statik durumlar<br />
altýndaki yamaç<br />
Dawson, A.G., (1994). Geomorphological effects of tsunami run-up and backwash. Geomorphology 10 (1994) 83-94<br />
Einsele G., SK. Chough b, T. Shiki, (1996), Depositional events and their records-an introduction, Sedimentary Geology 104,p. 1-9<br />
Gedik N., Irtem E., Kabdasli S., (2005), Laboratory investigation on tsunami run-up, Ocean Engineering, 32 (2005) 513–528<br />
Michel A., Sklarz and Lester Q. Spilvogel, (1979), Delaying Open Boundary Reflection Interference By Averaging Solutions For The 1975 Hawaii<br />
Tsunami Simulation?, Computers And Fluids, Vol. 7. Pp. 305-313, Pargamon Press Ltd., Printed In Great Britain.<br />
Sims, J.D., (1979). Records of prehistoric earthquakes in sedimentary deposits in lakes. Earthquake Inform. Bull., 1 l(6): 229-233.<br />
Obermeier, S.F., Jacobson, R.B., Smoot, J.P., Weems, R.E., Gohn, G.S., Monoe, J.E. and Powars, D.S., (1990). Earthquake-in- duced liquefaction<br />
features in coastal setting of South Carolina and in the fluvial setting of the New Madrid seismic zone. U.S. Geol. Surv. Prof. Pap., 1504, 44 pp., 1<br />
Plate.<br />
Kanaori, Y., Kawakami, S., Jairi, K. and Hattori, T., (1993). Liquefaction and flowage at archeological sites in the inner belt of central Japan:<br />
tectonic and hazard implications. Eng. Geol., 35: 65-80.<br />
Yamazaki, T., Yamaoka, M. and Shiki, T., (1989). Miocene off- shore tractive current-worked conglomerates-Tsubetugaura, Chita peninsula,<br />
Japan. In: A. Taira and F. Masuda (Editors), Sedimentary Facies in the Active Plate Margin. Term Scientific Publ. Co., Tokyo, pp. 483-494.<br />
www.kanald.com.tr<br />
8<br />
b<br />
Çok düþük<br />
permeabilite<br />
deniz seviyesi düþüþü<br />
gözenek basýncý aþýmý<br />
GÜNCEL<br />
duraylýlýðýn yitiþi<br />
(fazla yükleme)<br />
Þekil 3. Denizde yamaç kaymalarýndaki yaygýn mekanizmalar (Einsele vd., 1996'dan deðiþtirilerek)<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Seminer; Süs Taþlarý<br />
Yeþim Temur<br />
MTA Orta anadolu II. Bölge Müdürlüðü, Konya<br />
ytemur42@gmail.com<br />
SEMINER<br />
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
Kýymetli ve yarýkýymetli taþlar (süstaþlarý) tarih öncesi çaðlardan beri güzellik, zenginlik ve statü<br />
simgeleri olarak kullanýlmýþlardýr. Süstaþý ender bulunuþu ve belirli fiziksel ve kimyasal ayrýcalýklarý<br />
nedeniyle, özel deðerdeki malzemelerdir. Bir malzemenin süstaþý sayýlabilmesi için iki temel kriter<br />
vardýr. Bunlar: (1) Güzellik ve estetik görünüm: Her ne kadar göreceli bir kavramsa da taþýn temiz,<br />
þeffaf, çekici renkli olmasýdýr, (2) Dayanýklýlýk ve ender bulunma: Bu kavram sertlik, kýrýlganlýk,<br />
darbelere ve dýþ etkenlere dayaným gibi özelliklerle açýklanýr. Bir objeyi deðerli kýlan onun az rastlanýr<br />
olmasýdýr. Örneðin binlerce karatlýk elmas üretimi içersinde sadece bir kaç yüz karatý pembe elmasdýr.<br />
Dolayýsýyla bir pembe elmasýn deðeri sýradan bir elmasýn binlerce katýdýr.<br />
Bu temel kriterlerin dýþýnda taþýnabilirlik, kesilebilme, parlatýlabilme, ýþýk yansýtma, ýþýk kýrma,<br />
þekillendirmeye uygunluk, bünyesinde safsýzlýklar içerme gibi bazý özelliklerde taþlarýn deðerlerini<br />
belirleyen ve artýran diðer unsurlardýr. Kýymetli ve yarýkýymetli taþlarýn hepsi kendilerine iliþkin bazý<br />
özelliklere ve güzelliklere sahiptirler. Hatta fosiller bile süsleme malzemesi olarak kullanýlmaktadýr.<br />
Kýymetli ve yarýkýymetli taþlar, süstaþý olarak (mücevher malzemesi), koleksiyon yapmak, sergilemek ve<br />
dekoratif amaçlarda kullanmak için satýn alýnmaktadýr. Ayrýca endüstriyel kullanýmý olan süs taþlarýna da<br />
sürekli bir talep artýþý söz konusudur. Bu yazýda süstaþlarýnýn sýnýflamasý, bazý özellikleri ve Türkiye’de<br />
bulunan süstaþlarý üzerinde durulmuþtur.<br />
Süstaþlarý ile ilgili özgün kavramlar Hatipoðlu ve çalýþma ve tecrübe ile yapabileceði bir iþtir.<br />
Kýrýkoðlu (2005) tarafýndan aþaðýdaki gibi<br />
Gemolojinin ilgi alanlarý þöyledir:<br />
özetlenmiþtir:<br />
1. Süstaþlarýnýn yer kabuðunda oluþumu,<br />
Ø Süstaþý (Gemstone, Gem, Gems, Ornamental bulunuþu, aranmasý ve eldesi-madenciliði<br />
Stone, Adornment Stone)<br />
2. Süstaþlarýnýn bilimsel inceleme yöntemleriyle<br />
Ø Kýymetli Taþ (Precious Stone)<br />
tanýmlanmasý, sýnýflandýrýlmasý<br />
Ø Yarýkýymetli Taþ (Semi-Precious Stone)<br />
3. Ýþlenmiþ süstaþlarýnýn deðersel ve bilimsel<br />
Ø Mücevher Taþý (Jewellery Stone)<br />
sertifikalanmasý<br />
Ø Süstaþý Bilimi (Gemoloji, Gemology)<br />
4. Süstaþlarýnýn deðerini artýrma teknikleri ve<br />
Ø Süstaþý Ýnceleme Uzmaný (Gemolog,<br />
bunlarý iyileþtirme yöntemleri<br />
Gemologist)<br />
5. Süstaþlarýný her türlü iþleme teknikleri<br />
Ø Süstaþý Ýþleme (Lapidary)<br />
(lapidary) ile þekillendirilmesi<br />
Ø Süstaþý Ýþleyicisi (Lapidarist, Lapidarer, Lapidary 6. Süstaþlarýnýn soy metallerle montürlenmesi<br />
Worker)<br />
Ø Süstaþý Ýþleme Atölyesi (Lapidary Workshop)<br />
7. Süstaþlarýnýn pazarlanmasý<br />
Süs taþlarý bilimi olarak basitçe tanýmlanabilen Süstaþý incelemesi, süstaþlarýnýn kendilerine özgü<br />
gemoloji; Süs taþý özelliði taþýyan her türlü<br />
fiziko-kimyasal özelliklerini deðiþik yöntemler<br />
malzemenin, yeryuvarýnda oluþumundan,<br />
kullanarak tespit etmek ve bu özelliklerinden<br />
tüketicinin beðeni ve kullanýmýna kadar geçen yararlanarak olarý adlandýrmak, sentetiklerinden<br />
süreçteki her yöntemi ve iþlemi konu alan bir ve taklitlerinden ayýrt etmek için yapýlýr. Süstaþý<br />
bilimsel ve ticari uðraþýdýr. Gemolog, süs taþlarý incelemesi, izafi bir ayýrýmla iki þekilde yapýlabilir.<br />
üzerinde uzmanlaþmýþ kiþidir. Temel görevi süs 1. Minerolojik Ýnceleme: Süstaþýnýn tahribine<br />
taþlarýný tanýmlamak, sentetik ve taklitlerini<br />
dayanýr. Özellikle kimyasal analiz ve kýsmen<br />
gerçeðinden ayýrmak ve gerekirse taþýn temel optik-genel fiziksel özellikleri ortaya çýkartan<br />
özelliklerine göre iþlenmesini yönlendirmektir. yöntemler uygulanýr. Sadece ham veya çok<br />
Gemoloji çalýþmak iyi bir mineraloji ve kristalografi örnekli iþlenmiþ (faset ve/veya kabaþon)<br />
temeli gerektirse de herkesin belli bir disiplinli süstaþlarý için uygulanýr.<br />
9<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
2. Gemolojik Ýnceleme: süstaþýna zarar vermeme<br />
esasýna dayanýr. Özellikle optik fiziksel, kýsmen<br />
genel fiziksel özellikleri ortaya çýkartan yöntemler<br />
uygulanýr. Ham ve/veya iþlenmiþ (faset ve/veya<br />
kabaþon) süstaþlarý için uygulanýr.<br />
Süstaþlarý oluþum yapýsý bakýmýndan ; Doðal,<br />
Sentetik ve Taklit olarak sýnýflandýrýlýrlar (Hatipoðlu<br />
ve Kýrýkoðlu., 2005).<br />
Doðal Süstaþlarý<br />
Oluþumunda insan eli deðmemiþ, yer kabuðunun<br />
doðal geliþimi sürecinde oluþmuþ malzemelerdir.<br />
Doðal süstaþlarý, gerçekte yer kabuðunu oluþturan<br />
katý malzemelerin belirli özelliklere sahip seçkin<br />
örnekleridir. Yer kabuðunu oluþturan katý<br />
malzemeler baþlýca 4 grupta toplanýr.<br />
1. Elementler<br />
2. Mineraller<br />
3. Kayalar<br />
4. Organik kökenli malzemeler<br />
Yapay (Sentetik) Süstaþlarý<br />
Doðal mineral kökenli süstaþlarýnýn birebir<br />
benzerlerinin laboratuar ortamýnda imal edilmiþ<br />
türlerine verilen isimdir. Bunlarýn doðal<br />
eþdeðerlerinden tek farký zaman ve mekandýr. 19.<br />
yy'ýn baþlamasýyla, madensel taþlarýn süs eþyasý<br />
olarak kullanýlmasý ve bunlara sahip olma arzusu,<br />
doðada bulunan kristal ve madensel taþlarýn<br />
gerçek benzerlerini üretme gayretleri daha<br />
titizlikle sürdürülmektedir. Çoðunlukla kýymetli<br />
taþlar sentetik olarak üretilmekte ve bu taþlarýn<br />
bazýlarýnýn doðal nitelikleri bile bilinmemektedir.<br />
Sentetik taþlarýn ticari önemi bu taþlarýn<br />
kesilebilecek oranda büyük olmalarý ve dahasý da<br />
madenlerden elde edilemeyenlerden daha ucuz<br />
olmasýndandýr.<br />
Taklit Süstaþlarý<br />
Kýymetli taþlarý taklit etme gayreti uzun zamandan<br />
beri mevcuttur. Taklit süstaþlarý için yüksek kýrýlma<br />
indisine sahip kurþun yada silis camýndan<br />
yararlanýlmýþtýr. Bütün bu taklitlerin renkleri<br />
süstaþlarýnýnkine benzemesine karþýn, diðer<br />
fiziksel özellikleri özellikle sertlik ve parlaklýðý<br />
yeterli derecede taklit edilememiþtir.<br />
10<br />
SEMINER<br />
Dünya süstaþlarý piyasasýnda elmas, zümrüt,<br />
yakut ve safir türü taþlar kýymetli, bunlarýn<br />
dýþýnda kalanlar ise yarý kýymetli olarak kabul<br />
edilmektedir. Ayrýca kýymetli ve yarýkýymetli taþlar<br />
bilimsel anlamda;<br />
Ø Mineral türü süstaþlarý<br />
Ø Taþ türü süstaþlarý<br />
Ø Taþ ve mineral dýþý süstaþlarý olmak üzere üç<br />
sýnýfta incelenirler.<br />
Mineral türü süstaþlarý, kýymetli ve yarýkýymetli<br />
taþlarýn büyük çoðunluðunu oluþturur ve deðer<br />
açýsýndan en önemlilerini içerir. Bunlar baðlý<br />
bulunduklarý minerolojik-kimyasal gruplara<br />
dayandýrýlarak kendi aralarýnda sýnýflandýrýlýrlar.<br />
Mineral türü süstaþlarý; elmas,zümrüt,yakut, safir<br />
gibi kýymetli taþlarýn yaný sýra granat, spodümen,<br />
feldispat, silika, beril, krizoberil, turmalin, spinel,<br />
piroksen-amfibol gruplarýna dahil olan tüm<br />
mineral esaslý taþlarý da kapsamaktadýr. Ayrýca<br />
herhangi bir gruba dahil olmayan peridot,<br />
tanzanit, topaz ve zirkon gibi kristallerde mineral<br />
türü süstaþý sayýlmaktadýr.<br />
Taþ türü süstaþlarý ise kayaç tanýmýna giren veya<br />
birden fazla mineral içerenlerin grubudur. Lapis<br />
lazuli, sodalit ve aventürin bu grubun en önemli<br />
örnekleridir.<br />
Taþ ve mineral dýþý süstaþlarý ise organik kökenli<br />
olup inci, kehribar, ve mercan çeþitlerini içerir.<br />
Kýymetli ve yarýkýymetli taþlarýn yukarýda<br />
belirttiðimiz esaslara dayalý detaylý bir<br />
sýnýflandýrýlmasý, Türk Standartlarý Enstitüsünce<br />
1988 yýlý Aralýk ayýnda “TS 6173” olarak<br />
yayýnlanmýþtýr. Ancak burada bu sýnýflama<br />
yerine, kýymetli ve yarýkýymetli taþlarýn ad/grup,<br />
bileþim, renk, doðada bulunuþ boyutu, dünya<br />
piyasalarýndaki yaklaþýk deðeri (maliyeti), sertliði<br />
ve özgül aðýrlýðý gibi önemli özelliklerini de içeren<br />
kolay anlaþýlýr ve uluslar arasý kabul görmüþ bir<br />
sýnýflama tablo halinde verilmiþtir (Çizelge 1)<br />
(Türeli ve dið.,2000).<br />
Sentetik süstaþlarý (djgems.net)<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
SEMINER<br />
Çizelge 1. Kýymetli-yarýkýymetli taþlar ve bazý önemli özellikleri (Minerals Year Book Gemstones-1998)<br />
BERÝL GRUBU<br />
KORUND GRUBU<br />
KRÝZOBERÝL GRUBU<br />
11<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
SPODUMEN GRUBU<br />
KUVARS GRUBU<br />
kuvars kristalleri (pixazza.com)<br />
12<br />
SEMINER<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
JADE GRUBU<br />
FELDÝSPAT GRUBU<br />
TURMALÝN GRUBU<br />
turmalin kristalleri (flickr.com)<br />
13<br />
SEMINER<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
GRANAT GRUBU<br />
inci<br />
14<br />
mercan<br />
gemsoul.com<br />
SEMINER<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Tabloya ait açýklamalar<br />
1-Mineralojik olarak grup oluþturan süstaþlarýnda<br />
önce genel grup adý belirtilmiþ daha sonra da bu<br />
gruba ait olan taþlar özellikleri ile sýralanmýþtýr.<br />
Grup oluþturmayanlarýn ise sadece adlarý<br />
belirtilerek özellikleri sýralanmýþtýr.<br />
2-Boyutlarý 5 karata (1 karat=0.2 gram) kadar<br />
olan taþlar küçük, 50 karata kadar olan taþlar orta,<br />
50 karattan fazla olan taþlar büyük olarak<br />
sýnýflandýrýlmýþtýr.<br />
3-Maliyetleri karat baþýna 25 dolara kadar olan<br />
taþlar düþük maliyetli, karat baþýna 200 dolara<br />
kadar olan taþlar orta maliyetli ve karat baþýna<br />
200 dolardan daha fazla olan taþlar yüksek<br />
maliyetli olarak sýnýflandýrýlmýþlardýr.<br />
4-Sertlik Mohs ölçeðine göre verilmiþtir.<br />
5-Özgül aðýrlýk gram/cm3 olarak verilmiþtir.<br />
6-Tabloda sergilenen mineraller dünya<br />
pazarlarýnda alýmý-satýmý yani belli bir piyasasý olan<br />
taþlarý kapsamaktadýr. Sadece çeþitli ülkelere özgü<br />
olan ve genellikle yarýkýymetli taþ sýnýfýna giren bir<br />
çok taþ daha vardýr. Ancak bunlar gerek üretim<br />
miktarlarý gerekse piyasadaki alýmý, satýmý ve<br />
dolaþýmý itibariyle fazla önemli olmadýklarýndan<br />
Minerals Years Book gibi uluslar arasý bir yayýnda<br />
yer alamamaktadýr. Türkiye'ye özgü önemli<br />
taþlardan olan Kristal Diaspor, Lületaþý, Oltutaþý,<br />
Kemererit de bu konumda olduðundan listede<br />
bulunmamaktadýr.<br />
Türkiye’de Kýymetli ve<br />
Yarýkýymetli Taþlara Örnekler<br />
Zümrüt<br />
Ýstanbul Topkapý Müzesi Hazine Dairesinde<br />
sergilenen olaðanüstü güzellikteki zümrüt<br />
kristallerinin çekiciliðinin yaný sýra, Anadolu'da<br />
zümrüt bulunduðu ve hatta Topkapý müzesindeki<br />
zümrütlerin Eskiþehir Sivrihisar yöresinden geldiði<br />
söylentileri kaynaklarda belirtilmektedir (Türeli ve<br />
dið.,2000).<br />
Doðal zümrüt kristalleri (mta.gov.tr)<br />
15<br />
SEMINER<br />
Diaspor<br />
Türkiye'den baþka dünyanýn hiçbir yerinde<br />
bulunmayan iri þeffaf kristal diasporlarýn AlO(OH)<br />
ülkemiz süstaþlarý arasýnda önemli bir yeri vardýr.<br />
Menderes masifinin örtü birimlerini oluþturan<br />
Menteþe formasyonu içinde yer alan ve Bafa<br />
Gölü'nün güneyinde bulunan Küçükçamlýktepe<br />
ocaðý metaboksit yataklarý süstaþý kalitesinde<br />
diaspor kristalleri içermektedir (Türeli ve<br />
dið.,2000).<br />
Doðal Diaspor kristalleri (mta.gov.tr)<br />
Pembe Turmalin<br />
Turmalin, karmaþýk kimyasal formüllü, bor içeren<br />
aluminyumlu bir silikat mineral grubunun adýdýr.<br />
Yozgat ilinin 35 km doðusunda, Orta Anadolu<br />
Kristalin Kompleksinin doðusundaki eþleniði olan<br />
Akdað masifinin batý kenarýnda, pegmatitik<br />
birimler içinde pembe turmalin mineralleri<br />
bulunmaktadýr. Yozgat Sarýkaya ilçesi Kargalýk<br />
köyü GD'sunda, 30 m. boyu ve 15 m. eni olan<br />
KD-GB yönlü bir yarmada, pegmatit damarlarýnýn<br />
lökogranitler içerisinde yer aldýðý ve bu<br />
kayaçlarýnda mermerler içine sokulum yaptýðý<br />
izlenmektedir (Türeli ve dið.,2000).<br />
Turmalin kristalleri (mta.gov.tr)<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Akuvamarin<br />
Mavimsi yeþil renkli bir beril türü olan akuvamarin<br />
kristalleri Manisa ili Gördes ilçesi civarýnda<br />
bulunmaktadýr (Türeli ve dið.,2000).<br />
Ýþlenmiþ Akuvamarin (melegim.net)<br />
Lületaþý<br />
Lületaþý (sepiolit) beyaz renkli, masif ve kimyasal<br />
formülü Mg4Si6O15(OH)26H2O olan bir kil<br />
mineralidir. Lületaþý Eskiþehir yöresine özgü bir<br />
taþtýr ayrýca Konya ili Yunak ilçesi civarýnda da bazý<br />
yataklanmalar bilinmektedir (Türeli ve dið.,2000).<br />
Doðal ve iþlenmiþ lületaþý (mta.gov.tr)<br />
Oltutaþý<br />
Kara Kehribar ismi de verilen oltutaþý, siyah renkli,<br />
parlak, yoðun ve homojen bir linyit çeþididir.<br />
Oltutaþý Erzurum ili Oltu ilçesinin yaklaþýk 12 km<br />
KD'sunda Akdað'ýn KD'ya doðru uzantýsýný<br />
oluþturan Dutludað çevresinde bulunur (Türeli ve<br />
dið.,2000).<br />
Doðal ve iþlenmiþ oltutaþý (mta.gov.tr)<br />
16<br />
SEMINER<br />
Mor/Leylak Jadeit<br />
Mor/leylak renkli jadeitli (jadeit bir piroksen<br />
türüdür) kayaçlar Bursa ilinin 60 km güneyinde<br />
Harmancýk ilçesine baðlý Bektaþlar köyü civarýnda<br />
gözlenmiþtir (Türeli ve dið.,2000).<br />
Doðal Jadeit (tunagem.com)<br />
Opal<br />
Silika grubu minerallerden olan opal (SiO2.nH2O)<br />
kristobalitin kriptokristalin bir formu olup diðer<br />
silika minerallerinden farklý olarak %4-20<br />
oranýnda su içerir. Türkiye'de birçok yerde opal<br />
mostralarý gözlenmiþtir. Eskiþehir-Sivrihisar,<br />
Çankýrý-Þabanözü, Kütahya-Dereyalak ve<br />
Turgutlu, Kütahya Merkez Yoncalý kaplýcalarý<br />
civarý, Balýkesir ve Çanakkale illerine baðlý<br />
Bayramiç-Yeniköyde, Ayvalýk-Mezarlýkaltý<br />
mevkiinde, Dikili-Yenikansýz köyünde, Ývrindi-<br />
Habibler ve Küçükþapçý köylerinde, Malatya-<br />
Arguvan ilçesi gibi Türkiye'nin birçok yerinde opal<br />
mineralleþmesi vardýr. Ancak süstaþý özelliðine<br />
sahip deðillerdir. Sadece dünya literatürüne<br />
geçmiþ Kütahya ateþ opali süstaþý kalitesindedir<br />
(Türeli ve dið.,2000).<br />
Opal (dogaltaki.com)<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Ateþ opali<br />
Ateþ opali Uþak-Kütahya karayolundan ayrýlarak<br />
gidilen Simav ilçesinin Karamancý köyü<br />
yakýnlarýnda bulunmaktadýr. Ayrýca Gediz ve Simav<br />
ilçeleri arasýnda Þaphane beldesinde<br />
rastlanýlmaktadýr (Türeli ve dið.,2000).<br />
Ateþ Opali (gittigidiyor.com)<br />
Kuvars<br />
Aydýn-Çine ilçesi, Aydýn-Denizli karayolu üzerindeki<br />
Karacasu ilçesi, Aydýn-Koçarlý, Aðrý-Taþlýçay,<br />
Yozgat-Yerköy, Trabzon-Çaykara-Ögene, Trabzon-<br />
Maçka-Kuþdil, Gümüþhane-Karadað, Kýrklareli-<br />
Demirköy, Hakkari-Uludere, Çanakkale-Yenice,<br />
Konya-Tepeköy yörelerinde kristal kuvarslara<br />
rastlanmaktadýr (Türeli ve dið.,2000).<br />
Doðal kuvars (tr.wikipedia.org)<br />
Dumanlý Kuvars<br />
Dumanlý kuvars isminden de anlaþýlacaðý gibi açýk<br />
kahverengiden siyaha kadar deðiþebilen tonlarda<br />
dumanlý renk içeren bir kuvars çeþididir. Aydýn-<br />
Çine-Koçarlý yöresinde gözlenmektedir (Türeli ve<br />
dið.,2000).<br />
17<br />
SEMINER<br />
Doðal dumanlý kuvars kristalleri (tr.wikipedia.org)<br />
Ametist<br />
Eflatun rengi ile karekteristik olan ametist açýk<br />
eflatun tonlarýndan koyu mor renge kadar<br />
deðiþen renklerde bulunabilir ve rengin<br />
koyuluðuna baðlý olarak deðeri artar. Balýkesir-<br />
Dursunbey-Güðü köyü civarýnda, Çanakkale-<br />
Lapseki, Yozgat-Divanlý, Ordu-Gülköy, Giresun-<br />
Þebinkarahisar'da ametist kristalleri<br />
bulunmaktadýr (Türeli ve dið.,2000).<br />
Doðal Ametist kristalleri (tr.wikipedia.org)<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Kalsedon<br />
Kalsedon, düþük sýcaklýklarda kayaçlarýn boþluk ve<br />
çatlaklarýnda, silisli çözeltilerin çökelmesi ile oluþur.<br />
Eskiþehir-Sarýcakaya ve Seyitgazi, Ankara-<br />
Beypazarý ve Çubuk, Çankýrý-Orta, Bolu-Kýbrýscýk,<br />
Balýkesir-Dursunbey, Bandýrma ve Gönen,<br />
Çanakkale-Biga, Tokat-Zile, Sivas-Kangal, Konya-<br />
Çayýrbað ve Altýnekin, Ordu-Fatsa ve Ünye,<br />
Giresun-Bulancak, Rize-Ýkizdere, Bursa-Orhaneli<br />
gibi birçok yöremizde deðiþik renklerde<br />
kalsedonlar bulunmaktadýr. Ancak bunlar arasýnda<br />
mavi kalsedonun özel bir deðeri vardýr (Türeli ve<br />
dið.,2000).<br />
Kalsedon (tr.wikipedia.org)<br />
Mavi Kalsedon<br />
Mavi kalsedonlar kahverengi-kirli sarý renkli bir dýþ<br />
kabuklu çevrelenmiþ, çaplarý 5-20 cm. arasýnda<br />
deðiþebilen yumrular halindedir. Eskiþehir-<br />
Sarýcakaya bölgesinde görülmektedir (Türeli ve<br />
dið.,2000).<br />
Mavi Kalsedon (kristalleringucu.blogcu.com)<br />
Agat<br />
Agat bantlarýnýn renkleri beyazdan gri ve siyaha<br />
kadar deðiþebilir. Ayrýca kýrmýzý gölgelenmeler<br />
kahverengi ve daha ender olarakda mavi yeþil<br />
veya lavanta renkleri gösterebilir. Ankara-Çubuk<br />
Susuz, Ankara-Çamlýdere Burçalar, Ankara-<br />
Kýzýlcahamam Alpagut, Afyon-Karakaya, Bilecik-<br />
Bozuyük Karaçayýr, Bilecik-Merkez Abbascý ve<br />
Aþaðýköy, Bursa-Orhaneli Büyükorhan, Çanakkale-<br />
Bayramiç, Eskiþehir-Ýnönü Dereyalak, Ordu-Fatsa,<br />
Ýstanbul-Þile, Gümüþhane-Þiran Norþun,<br />
18<br />
SEMINER<br />
Rize-Ýkizdere, Giresun-Görele, Trabzon-Afþin<br />
Yanbolu yörelerinde agat bulunmaktadýr (Türeli<br />
ve dið.,2000).<br />
Agat (mta.gov.tr)<br />
Jasper<br />
Jasper içerdiði hematit nedeniyle kýrmýzý renklidir.<br />
Fakat diðer demir oksit mineralleri nedeniyle sarý<br />
veya kahverengi de olabilir. Ankara-Beypazarý<br />
Kösköy, Ýstanbul-Çatalca ve Silivri, Balýkesir-<br />
Gönen Þaroluk yörelerinde örnekler bulunmuþtur<br />
(Türeli ve dið.,2000).<br />
Jasper (en.wikipedia.org)<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Krizopras<br />
Ýnce taneli kuvarsýn yeþil renkteki çeþidine verilen<br />
isimdir. Rengi parlak elma yeþilinden soluk<br />
yeþilimsi sarýya kadar deðiþebilir. Çanakkale-Biga<br />
Dikmen köyü civarýnda, Tokat-Artova Doðanca ve<br />
Ulusu ile Tokat-Zile Çekerek yörelerinde<br />
gözlenmiþtir (Türeli ve dið.,2000).<br />
Krizopras (kenzay.com)<br />
Kemererit<br />
Mor menekþe renkli bir krom mikasý olan<br />
kemererit kristalleri Erzincan-Erzurum-Bayburt<br />
üçgeni arasýndaki Kop daðýnýn, Büyük Ezan krom<br />
ocaðýna baðlý Doðu Ezan ve Pembe Gül<br />
ocaklarýnda bulunmaktadýr (Türeli ve dið.,2000).<br />
Kemererit kristalleri (mta.gov.tr)<br />
Granat<br />
Kübik sistemde kristalleþen oldukça sert, benzer<br />
kimyasal bileþimlere sahip aluminyum silikatlara<br />
verilen genel bir grup adýdýr. Þeffaf, güzel renklere<br />
sahip, iþlenebilecek irilikteki granat kristalleri<br />
süstaþý olarak deðerlendirilir. Muðla-Yataðan<br />
Kaplancýk, Aydýn-Menderes Görece, Sivas-Divriði<br />
Dumluca, Ankara-Bala Kesikköprü, Malatya-<br />
Pötürge Ersele, Malatya-Sürgü, Bitlis-Mutki, Bursa-<br />
Uludað, Çanakklae-Kazdaðý, Eskiþehir-Mihallýççýk<br />
Kavak, Elazýð-Guleman Heberte, Muðla-Fethiye<br />
Kuskavak yörelerinde granat çeþitlerine<br />
19<br />
Granat kristali (en.wikipedia.org)<br />
SEMINER<br />
Nefrit<br />
Demir içeren bir kalsiyum magnezyum silikat<br />
olan nefrit aktinolit-tremolit serisine baðlý bir<br />
amfibol cinsidir. Nefritler genelde yeþil rengin<br />
tonlarýnda çatlaklý bir yapý sunarlar. Nefrit<br />
mineraline Manisa'ya baðlý Gördes-Borlu ilçeleri<br />
arasýnda rastlanýr (Türeli ve dið.,2000).<br />
Nefrit (tuanagem.com)<br />
Rodonit ve Rodokrozit<br />
Pembe renkli bir mangan silikat olan rodonit ile<br />
pembe renkli bir mangan karbonat olan<br />
rodokrozit Ýzmir'de gözlenmiþtir (Türeli ve<br />
dið.,2000).<br />
rastlanmaktadýr (Türeli ve dið.,2000). Ýþlenmiþ Rodonit (kenzay.com)<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Yeþil Obsidyen<br />
Volkanik lavlarýn hýzlý soðumasý neticesinde oluþan<br />
obsidiyenler Doðu Anadolu, Ýç Anadolu ve Ege<br />
Bölgesinde oldukça yaygýn olarak bulunurlar.<br />
Genellikle siyah ve kahverengi olan bu tür<br />
obsidiyenlerin süstaþý olarak bir deðeri yoktur.<br />
Ancak yeþil renkli obsidiyenler dünyada oldukça<br />
nadir olarak bulunur. Türkiye'de koyu yeþil renkli<br />
obsidiyenler, Doðu Anadolu'da Nemrut krateri<br />
içerisinde andezitik ve perlitik volkanik ürünler<br />
arasýnda bir miktar bulunabilmektedir (Türeli ve<br />
dið.,2000).<br />
Yeþil Obsidyen (tr.wikipedia.org)<br />
Sonuç<br />
Türkiye doðal taþ potansiyeli içerisinde henüz<br />
ekonomik getirisi yeterince fark edilememiþ,<br />
kaynaklara alternatif olabilecek en önemli<br />
malzemelerden birisi ve ülkemizin endüstriyel<br />
hammaddeleri içerisinde geleceði en parlak ve en<br />
yüksek getirisi olabilecek ürünlerin baþýnda<br />
süstaþlarý gelmektedir. Yer kabuðunu oluþturan<br />
katý maddelerden bazý mineraller ve onlarýn alt<br />
türleri, bazý kayalar ve bazý organik maddeler;<br />
albenileri, ender bulunuþlarý, bazý fiziksel ve<br />
kimyasal özelliklerindeki ayrýcalýklar ve iþlenmeye<br />
uygunluklarý nedeniyle süstaþý, mücevher taþý<br />
yada kýymetli taþ olarak deðer kazanýrlar.<br />
Bunlardan bazýlarý yalnýzca jeolojik deðiþimlerin<br />
bazý özel koþullarýnýn etkisi altýnda kalan belirli<br />
bölgelerde bulunur ve bulunduklarý yörenin<br />
dünyaca tanýnmasýný saðlayan doðal bir elçi<br />
olurlar.<br />
20<br />
SEMINER<br />
Birçok ülkede süstaþý olabilecek nitelikteki<br />
malzemelerin gemolojik amaçlý kullanýmlarý<br />
düþünülmediði zaman, bu tür malzemeler ilk<br />
bakýþta gang diye tabir edilen atýk malzeme<br />
topluluklarý olarak kabul edilirler. Bu durumda da<br />
önemli bir ekonomik kayýp yada<br />
deðerlendirilmemesi söz konusu olmaktadýr. Bu<br />
tür malzemelerin bazýlarýnca zengin ülkemiz için<br />
de maalesef süstaþlarýnýn ekonomik potansiyeli<br />
henüz tam olarak fark edilmemiþtir. Bu<br />
çalýþmanýn baþlýca amacý, Türkiye'de halen büyük<br />
kýsmý atýl olarak duran süstaþý olabilecek<br />
malzemelerin çýkarýlmasýný teþvik etmek için,<br />
süstaþý yataklarýnýn en son bilgiler dahilinde<br />
ekonomik rezervini duyurarak, ülkemiz<br />
madencilik sektörüne süstaþlarýnýn da ilavesini<br />
saðlayarak, yerli ve yabancý yatýrýmcýlarýn ilgisini<br />
çekebilmektir. Süstaþý madenciliði bilinçli<br />
yapýldýðýnda ve iyi pazarlandýðýnda ülkemiz için<br />
yaklaþýk 10 milyar dolarlýk bir ekonomik<br />
potansiyeli temsil eder. Çünkü ülkemizde Süstaþý<br />
Bilimi (Gemoloji) ve süstaþý iþleme sanayi çok<br />
geliþmemiþ ve ülkemiz süstaþlarý potansiyeli<br />
henüz tam anlamýyla ortaya konulmamýþtýr.<br />
Sadece kulaktan dolma bilgilerle ve tam olarak<br />
yeri saptanmamýþ süstaþlarý, çok az kiþi<br />
tarafýndan zorlukla toplanabilmekte, bunun<br />
yerine para ödenerek daha kalitesiz olan türleri<br />
yurt dýþýndan ithal edilmektedir. Oysa sýnýrlýda<br />
olsa bazý bölgelerde yapýlan jeolojik çalýþmalarda<br />
bol rezervli ve zengin tenörlü süstaþlarý olduðu<br />
tespit edilmiþtir. Bunlarýn illegal olarak yurt içi ve<br />
yurt dýþýndaki alýcýlar tarafýndan satýn alýndýðý ve<br />
çok beðenildiði gözlenmiþtir. Þu anda süstaþý<br />
potansiyelimizin yaklaþýk %90'ý yeraltýnda<br />
beklemektedir.<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
SEMINER<br />
Þu an ülkemizde V. Grup Maden Arama Sertifikasý ile ruhsatlandýrýlmýþ ve çýkarýlma aþamasýnda olan çok<br />
sayýda yarý kýymetli süstaþý yataklarý mevcuttur. Sadece birkaç ekskavatör, kompresör ve madenciyle<br />
çýkartýlabilecek ve en fazla 500 bin ABD dolarlýk yatýrým gerektiren bu süstaþý yataklarý, Türkiye'de karlý<br />
yatýrým yapmak isteyen insanlar için ele geçmez bir fýrsattýr. Bu gün için çok ucuz olan bu yataklar yakýn<br />
bir gelecekte milyon dolarlýk sahalar olacaktýr. Mermer ve bazý doðal taþ sahalarýnýn 30-40 yýl önceki çok<br />
ucuz deðerlerden, þimdi milyonlarca dolarlýk deðerlere ulaþtýklarý unutulmamalýdýr. Yapý taþlarýnda çok<br />
büyük rezervlere sahip olmamýza raðmen o zamanlarda da bu sektöre yatýrýmcýlarýn ilgisi çok azdý.<br />
Ancak geleceði iyi gören bazý yatýrýmcýlar sayesinde bugün dünyanýn doðal yapý taþlarý sektöründe en<br />
önemli ülkesi konumuna gelmiþ bulunmaktayýz. Üstelik mermer yataklarýnýn sayýsý binlerle ifade<br />
edilmesine raðmen, süstaþý yataklarý çok sýnýrlýdýr. Bu yüzden en saðlam ve kalýcý sektör olan maden<br />
sektöründe, süstaþý madenciliði, en düþük yatýrýmla en fazla gelir getiren alandýr. Bu alanda ülkemizin<br />
dünya devleri arasýnda hak ettiði yeri alabilmesi için, yatýrýmcýlarýn bu alaný göz ardý etmemesi gerekir<br />
(Hatipoðlu.,2007).<br />
Kaynaklar<br />
Hatipoðlu, M.,2007, Türkiye'deki süstaþý potansiyali, madenciðinin durumu ve ekonomik boyutu; 6.<br />
Uluslar arasý Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, 201-212 s.<br />
Hatipoðlu, M., Kýrýkoðlu, M.S.,2005, Türkiye'de kýymetli taþlar borsasý kurulmasýnýn önemi ve gerekliliði;<br />
uluslar arasý Deðerli Taþlar ve Metaller Sempozyumu,56-88 s.<br />
Türeli, K., vd., Sayýlý, S., vd.,2000, Türkiye'nin kýymetli ve yarýkýymetli taþlarýnýn araþtýrýlmasý; Maden<br />
Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü Pojesi, Ankara<br />
www.kenzay.com.tr<br />
http://kristalleringucu.blogcu.com<br />
www.mta.gov.tr<br />
www.melegim.net<br />
www.tuanagem.com<br />
http://urun.gittitidiyor.com<br />
http://en.wikipedia.org<br />
http://tr.wikipedia.org<br />
Dünyanýn en büyük elmaslarýndan Kaþýkcý Elmasý<br />
21<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Bilimsel Yazý Yazmak...<br />
Kaynak Kullanýmý ve Gösterim Þekilleri<br />
Öz<br />
Tez, seminer, makale, rapor vb. çalýþmalarda<br />
gerek metin içi ve gerekse de metin sonlarýnda<br />
referans gösterim þekillerinde eksiklikler<br />
görülmektedir. Bu yazýnýn amacý kullanýlan<br />
kaynaklarýn doðru þekilde gösterilmesine örnekler<br />
vermek ve öðrencilerimizin bu konulara gereken<br />
önemi göstermelerini saðlamaktýr. Metin içinde<br />
deðinilen kaynaklarýn eksiksiz bir þekilde metin<br />
sonunda verilmesi, gereksiz kaynak gösterme,<br />
dergi kýsaltmalarýnda uluslar arasý standartlarda<br />
belirtilen kýsaltmalar uyulmasý gibi konularýn<br />
özellikle gelecek nesillerimiz olacak öðrencilerimiz<br />
tarafýndan dikkate alýnacaðý düþünülür.<br />
Giriþ<br />
Hepimiz yerbilimlerini ilgilendiren birçok konuda<br />
inceleme, araþtýrma ya da çalýþmalar<br />
gerçekleþtiriyoruz. Özellikle yerli yerinde kaynak<br />
kullanmak (1), kaynaklarý sentez ederek ve özünü<br />
vererek çalýþmanýn farklýlýðýný vurgulamak (2),<br />
metin içi ve metin sonu kaynak gösterim þekilleri<br />
(3) ile metin içi ve sonu kaynak iliþkileri (4)<br />
üzerinde gerekli özenin verilmediðini görmekteyiz<br />
çoðu kez…<br />
Yerbilimlerindeki araþtýrmalar, genellikle saha ve<br />
laboratuar çalýþmalarýna dayandýrýlmaktadýr.<br />
Bununla birlikte, önceki araþtýrmalarýn sentezi ile<br />
farklý yorumlar da getirilmektedir. Belirtilen<br />
çalýþmalar sonrasýnda gerçekleþtirilen tez, makale<br />
ya da rapor sunumlarýnda; anlatan kiþi ya da<br />
kiþilerin cümlelerinde ya da makalelerinde<br />
referans verilmeden yapýlan cümle, þekil ve<br />
çizelge alýntýlarý, metin içi ve metin sonu referans<br />
gösterim þekilleri problemler olarak ortaya<br />
çýkmaktadýr. Önceki araþtýrmalara ait önemli,<br />
konuyla ilgili bazý bilgilerin metin içerisinde<br />
deðinilmesi ya da verilmesi gerekebilir. Böyle bir<br />
durumda kaynak deðinmeleri zorunlu olmaktadýr.<br />
Bu nedenle, yerbilimlerindeki bilimsel bulgularýn<br />
elde edilmesi kadar sunumlarýnýn da önemi<br />
dikkate alýnmaktadýr.<br />
22<br />
Muhittin Görmüþ,<br />
SDÜ Jeoloji Mühendisliði Bölümü<br />
muhittingormus@sdu.edu.tr<br />
SENTEZ<br />
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
Sunumlardaki kaynak gösterimleri okuyucunun<br />
dikkatini çekmekte ve yapýlan eksiklikler ile<br />
hatalar, bilimsel güvenirlik açýsýndan<br />
deðerlendirilmektedir. Bazen bu hatalar bilimsel<br />
etik kurullarýnca ele alýnmakta ve araþtýrýcýyý zor<br />
duruma düþürmektedir.<br />
Tüm bu nedenlerden ötürü, bu konulara ilk<br />
adýmlarýný atan öðrencilerimize, konularý kýsa ve<br />
öz bir þekilde verebilmek amacýyla bu yazý ele<br />
alýnmýþtýr.<br />
Gereksiz kaynak kullanmak<br />
Birçok tezde, önceki tezlerde anlatýlan ve verilen<br />
referanslar, cümleler aynen alýnýp kullanýlmakta;<br />
gereksiz kaynaklarla tez uzatýlmaktadýr. Alýnan<br />
bilgilerin gerekli mi ya da gereksiz mi olduklarý<br />
üzerinde düþünülmemektedir. Buna benzer<br />
hatalar bazý araþtýrma makalelerinde de<br />
rastlanýlmakta, konu dýþý makale referans<br />
deðinimleri araþtýrma yazýsýnýn deðerini<br />
azaltmaktadýr. Örneðin Kampus çevresinin<br />
tektoniði üzerindeki bir araþtýrmada Savköy<br />
dolaylarýndaki uygulamalý jeoloji aðýrlýklý bir<br />
çalýþmanýn gösterilmesi gibi. Bu nedenle<br />
yazýlacak tezlerde ya da makalelerde, referansý<br />
verilecek kaynaðýn konu ile iliþkili olup, olmadýðý,<br />
nerede, nasýl yararlanýldýðý düþünülerek<br />
yazýlmalýdýr.<br />
Dünyanýn sürekli yayýnlanan<br />
ilk bilimsel dergisi<br />
“ Philosophical Transactions<br />
of the<br />
Royal Society”<br />
1. sayý kapaðý 1665<br />
(wikipedia.org)<br />
Amerika’da halen yayýnlanan<br />
ilk bilimsel jeoloji dergisi<br />
“ The American Journal of<br />
Science and Arts”<br />
1. sayý kapaðý 1819<br />
(diva.library.cmu.edu/ajs)<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Önceki araþtýrmalarý önemsemek ve<br />
sentez<br />
Çalýþma konusu üzerinde gerçekleþtirilmiþ önceki<br />
araþtýrmalara mutlaka deðinilmelidir. Her bir<br />
önceki çalýþmanýn ya da çalýþmalarýn temel<br />
bulgularý üzerine deðinerek yapýlan çalýþma ile<br />
farklýlýklarý vurgulanmalýdýr. Varsa önceki araþtýrma<br />
bulgularýndaki hatalar ve eksikler metin içerisinde<br />
belirtilmelidir. Böylece gerçekleþtirilen<br />
araþtýrmanýn farklýlýðý ortaya çýkacak, bilime katkýsý<br />
anlaþýlacaktýr.<br />
Önceki çalýþmalarýn yazýmýnda<br />
1) Konu ile ilgili olanlarýn dikkate alýnmasý,<br />
gereksiz referans kullanýlmamasý,<br />
2) Konu bütünlüðü içerisinde önceki araþtýrma<br />
bulgularýnýn tartýþýlmasý (örneðin stratigrafik<br />
çalýþmalar sentez ediliyorsa, çalýþýlan birim için<br />
önceki araþtýrýcýlarýn yaþ, ortam yorumlarýndaki<br />
farklýlýklarýn ortaya konmasý gibi…)<br />
3) Mümkünse en son çalýþmalardan<br />
yararlanýlmasý, gerektiðinde orijinal ilk<br />
refaranslara ulaþýlmasý,<br />
4) Kitap, makale, rapor, tez ve internetten<br />
yararlanarak önceki çalýþmalarýn deðerlendirilmesi,<br />
5) Önceki çalýþmalarda belirtilen her referansýn<br />
metin sonunda da gösterilmesi<br />
önerilir. Salt bir tarih sýralamasý içerisinde önceki<br />
çalýþmalara ve önceki çalýþmalarda konu dýþý<br />
bilgilere deðinilmesi bilimsel görünmemektedir.<br />
Metin içi kaynak gösterim ve örnekler<br />
Metin içi yazýmlarda ve referans gösterimlerindeki<br />
önemli noktalar þunlardýr:<br />
1. Yazýlacak yazý metninde (tez, makale, rapor,<br />
kitap, derleme vb.) kiþi ya da kiþilerin kendi<br />
cümlelerinin olmasýna özen gösterilmelidir.<br />
2. Noktalama iþaretlerinden sonra bir boþluk<br />
býrakýlmalýdýr.<br />
3. Metinde alýntýsý yapýlan cümle, bilgi, çizelge,<br />
þekil ve fotoðraf mutlaka yazým standartlarýna<br />
uygun olarak verilmelidir.<br />
4. Metin içerisinde deðinilen her kaynak, metin<br />
sonundaki deðinilen belgelerde mutlaka<br />
verilmelidir.<br />
5. Alýntýsý yapýlan þekillerde ve çizelgelerde bazý<br />
düzenlemeler yapýlmýþ ise (..'dan deðiþtirilerek)<br />
ifadesi ile sunulmalýdýr.<br />
6. Metin içerisindeki kaynak gösterimleri a) soyad<br />
gösterimi, b) numara gösterimi c) hem soyad,<br />
hem de numara gösterimi þeklinde yapýlabilir.<br />
23<br />
SENTEZ<br />
Her bir gösterimin kendine göre avantaj ve<br />
dezavantajlarý bulunmaktadýr. Örneðin soyad<br />
gösterim þeklinde kimden ya da kimlerden alýntý<br />
yapýldýðý, bilinen referanslarýn hemen algýlanmasý<br />
hemen gözükürken, numara gösteriminin metni<br />
uzatmama açýsýndan avantajý bulunmaktadýr.<br />
Fakat, kaynaklar kýsmýnda düzensiz sýralanýþ,<br />
kaynaðýn hemen görülmemesi dezavantajdýr.<br />
7. Soyad gösterim þeklinde metin içerisinde<br />
yalnýzca araþtýrýcý ya da araþtýrýcýlarýn soyadlarý ve<br />
tarih yazýlýr. Örneðin Görmüþ (1990) gibi. Ad<br />
kýsaltmalarý yazýlmaz. Örneðin Görmüþ, M. (1994)<br />
gibi gösterilmez.<br />
8. Numara gösterim þeklinde, kaynaklar metin<br />
içerisinde tez/ makele/ rapor baþlangýcýndan<br />
sonuna kadar sýrasý ile genellikle köþeli<br />
parantezler kullanýlarak yapýlýr. Örneðin, ……. yaþý<br />
verilmiþtir [ 1 ] .<br />
9. Ya da kaynaklar soyad gösterimine göre<br />
sýralanarak ve bu numaralar dikkate alýnarak<br />
metin içi referanslar düzenlenebilir.<br />
10. Yerbilimleri ile ilgili dergilerde ve tez<br />
yazýmlarýnda genellikle soyad gösterimi tercih<br />
edilmektedir.<br />
11. Makale yazýmlarýnda ilgili dergilerin yazým<br />
kurallarý, tezlerde ise bölüm/enstitü tez yazým<br />
kurallarý dikkate alýnmalýdýr.<br />
Öðrencilerin ve araþtýrýcýlarýn metin içi referans<br />
gösterim þekillerine örnekler aþaðýdaki gibi<br />
özetlenebilir. Buradaki örnekler, Görmüþ<br />
tarafýndan hazýrlanan jeolojik rapor ders<br />
notlarýndan deðiþtirilerek verilmiþtir. Belirtilen<br />
referanslarýn bazýlarý örnek olmasý açýsýndan<br />
konulmuþ olup, gerçek bir kaynak deðildir.<br />
Deðinilen metin içi kaynak gösterimleri, örnek<br />
olarak konulduðundan yararlanýlan kaynaklarda<br />
belirtilmemiþtir.<br />
Cümle sonunda<br />
1) Tek yazarlý araþtýrmadan yararlanýlýyorsa ve<br />
bilgi size ait deðilse kaynak parantez içerisine<br />
yazýlýr ve parantez sonuna nokta konulur.<br />
Örnek: Tohma resiflerinin yaþ aralýðý Üst<br />
Kampaniyen – Alt Maastrihtiyen'dir (Görmüþ,<br />
1992).<br />
2) Araþtýrýcýnýn farklý yýllara ait birkaç eserinden<br />
yararlanýlýyorsa, bu eserler eski yayýndan yeni<br />
yayýna doðru virgüller ile parantez içerisinde<br />
yazýlmalýdýr.<br />
Örnek: Orbitoidal foraminiferlerde üç tip üreme<br />
bilinir (Meriç, 1964, 1975).<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
3) Araþtýrýcýnýn ayný yýla ait birkaç eserinden<br />
yararlanýlýyorsa, a, b, c gibi küçük harfler<br />
kullanýlarak kaynak parantez içerisinde<br />
gösterilmelidir.<br />
Örnek: Ýmrezi kireçtaþlarý temel birimleri açýsal<br />
uyumsuzlukla örter (Yalçýnkaya, 1986a, b).<br />
4) Çift yazarlý Türkçe bir yayýn kaynak olarak<br />
gösteriliyorsa 've' baðlacý kullanýlmalýdýr.<br />
Örnek: Senirce kireçtaþý'nýn yaþ aralýðý Orta-Üst<br />
Maastrihtiyen'dir (Yýldýz ve Toker, 1991).<br />
5) Eðer çift yazarlý yabancý bir araþtýrmaya<br />
deðiniliyorsa 'and' kelimesi yerine 've' kelimesi<br />
kullanýlmasý önerilir.<br />
Örnek: Þizogonik üreme örnekleri Antalya-<br />
Korkuteli yöresinden de tanýmlanmýþtýr (Neumann<br />
ve Poisson, 1982).<br />
6) Ýkiden fazla araþtýrýcýlý Türkçe bir yayýdan<br />
yararlanýlýyorsa 'vd' harfleri kullanýlmalýdýr.<br />
Örnek: Senirce kireçtaþý, Söbüdað kireçtaþýný<br />
uyumsuz olarak örter (Karaman vd. 1989).<br />
7) Ýkiden fazla araþtýrýcýlý yabancý bir yayýn<br />
kullanýlýyorsa 'and others', 'et al.' kelimeleri yerine<br />
'vd' harfleri tercih edilmelidir.<br />
Örnek: Batý Toros kuþaðýnýn göller yöresi Isparta<br />
Büklümü olarak da bilinir (Poisson vd. 1984).<br />
8) Ayný anda farklý eserlerde bu bilgiler yer<br />
alýyorsa, bu eserler parantez içerisinde noktalý<br />
virgüller kullanýlmak suretiyle ayrýlmalýdýr.<br />
Örnek: . .... kýrmýzý renkli yarý karasal serilere<br />
geçiþ gösterirler (Yüksel, 1970; Ünalan vd. 1976;<br />
Çiner, 1992).<br />
Cümle baþlangýcý ve ortasýnda<br />
Yukarýda belirtilen alternatifler cümle<br />
baþlangýcýnda ve ortasýndaki kaynak<br />
gösterimlerinde de geçerlidir. Farklýlýk kaynaklarýn<br />
cümle baþýna ve cümle ortasýna gelmiþ olmasýdýr.<br />
Örnekler:<br />
i. Görmüþ'e (1994) göre, Tohma resiflerinin yaþ<br />
aralýðý Üst Kampaniyen- Alt Maastrihtiyen'dir.<br />
ii. Varol'a göre (1997, 1998) göre, ......<br />
iii. Meriç (1964a, b) tarafýndan orbitoidal<br />
foraminiferlerde üreme üç tip olarak belirlenmiþtir.<br />
iv. Yýldýz ve Toker (1991) Senirce kirectaþýný Orta-<br />
Üst Maastrihtiyen olarak yaþlandýrmýþlardýr.<br />
v. Neumann ve Poisson (1972) Antalya yöresinde<br />
yaptýklarý çalýþmada orbitoidal foraminiferlerde<br />
gözlenen þizogonik üreme verilerini<br />
deðerlendirmiþlerdir.<br />
24<br />
SENTEZ<br />
vi. Karaman vd. (1989) Isparta çevresinde<br />
yaptýklarý stratigrafik amaçlý çalýþmada ......<br />
bulmuþlardýr.<br />
vii. Gutnic vd. (1979)'a göre ......<br />
viii. Meriç (1964a, b), Görmüþ (1992, 1994),<br />
Meriç vd. (1989) Türkiye'nin deðiþik yörelerinde<br />
orbitoidal foraminiferlerde yaptýklarý çalýþmada<br />
þizogonik üremeyi ayrýntýlý bir þekilde<br />
açýklamýþlardýr.<br />
ýx. Bu tür üreme döngüleri Meriç (1976)<br />
tarafýndan olaðan olmayan þizogonik ürüme<br />
olarak tanýmlanýr.<br />
x. Ýnceleme alanýnda tektonik (Koçyiðit, 1976;<br />
1982) ve stratigrafik (Yalçýnkaya vd. 1986; Aþýk,<br />
1992) amaçlý araþtýrmalar yoðunluk kazanmýþtýr.<br />
Kaynak bir baþka yayýn içerisinde ya da elde<br />
edilmemiþse<br />
Refere edilecek kaynaða ulaþýlamýyor, kaynaðýn<br />
tam referansý alýnamýyorsa bu aþaðýdaki<br />
þekillerden biriyle yazýlmalýdýr. Orijinal kaynaðýn<br />
gerektiðinde tarihi de belirtilebilir. Buradaki<br />
kaynak gösterme sorumluluðu kaynaðýn<br />
gösterildiði araþtýrmaya býrakýlmýþ olur.<br />
i. Görmüþ (1992) tarafýndan bildirildiðine göre<br />
fosillerdeki Lamarck'ýn ikili adlama kuralý.....olarak<br />
bilinmektedir.<br />
ii. Lamarck'ýn ikili adlama kuralý ..... olarak bilinir<br />
(Görmüþ, 1992).<br />
iii. Görmüþ (1992) tarafýndan bildirildiðine göre<br />
fosillerdeki Lamarck'ýn (1801) ikili adlama<br />
kuralý.....olarak bilinmektedir.<br />
iv. Lamarck'ýn (1801) ikili adlama kuralý .....<br />
olarak bilinir (Görmüþ, 1992).<br />
v. Koçyiðit'in Batý Toroslarda deðiþik orojenik<br />
dönemler belirlediði bilinmektedir (Görmüþ,<br />
1994).<br />
vi. Koçyiðit'in (1982) Batý Toroslarda deðiþik<br />
orojenik dönemler belirlediði bilinmektedir<br />
(Görmüþ, 1994).<br />
Sözlü ve Yazýlý Görüþmeler<br />
Metin içerisinde bazen sözlü ve yazýlý görüþmelere<br />
deðinmek gerekebilir. Böyle bir durumda,<br />
görüþme yapýlan kiþi ya da kiþilerin ilk ad (lar)ýnýn<br />
baþ harf(ler)i ve soyad(lar)ý yazýlarak DÝPNOT<br />
olarak verilebileceði gibi metin içerisinde de<br />
belirtilebilirler. Sözlü ve yazýlý görüþme(ler)in<br />
yapýldýðý yýl (lar) belirtilmeli, atýfta bulunulan<br />
kiþi(ler)nin adresi de yazýlmalýdýr.<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Sözlü ve yazýlý görüþmeler metin sonundaki 'Kaynaklar' dizinine konmamalý, bu kiþi(ler)ye teþekkür<br />
kýsmýnda yaptýðý yardým(lar)dan dolayý teþekkür edilmelidir.<br />
Örnekler:<br />
i....................................................................................................................................................<br />
1<br />
Gölcük volkanitlerinin kimyasal analiz deðerlendirmelerinde Bilgin vd. (1989) ve M. Yýlmaz'ýn ( )<br />
çalýþmalarýndan yararlanýlmýþtýr.<br />
1 Yazýlý görüþme, 1999, Y.Doç.Dr., SDÜ, Jeoloji Mühendisliði Bölümü, Isparta<br />
ii. Senirce kireçtaþý'ndan derlenen örneklerde aþagýdaki fosiller belirlenmiþtir.<br />
............................<br />
............................<br />
............................<br />
(Fosil tayinleri: Doç. Dr. Muhittin Görmüþ, SDÜ, Müh. <strong>Fakültesi</strong>, Jeoloji Müh. Bölümü, sözlü/yazýlý<br />
görüþme, 1999)<br />
Alýntýlar<br />
Bir baþka kaynaktan alýnmýþ konu ile ilgili cümleler aynen aktarýlmak isteniyorsa, alýntý ayrý bir<br />
paragrafta ve “ ....” ayýraçlarý içerisinde farklý karakter ve puntolarla yazýlmasý önerilir. Bu alýntý öncesi<br />
ve sonrasýnda birer satýrlýk boþluk býrakýlmasýnda da fayda gözükmektedir.<br />
Örnek:<br />
.................... Ýnceleme sahasý çevresindeki araþtýrmalarýn özeti Görmüþ ve Özkul (1995) tarafýndan<br />
aþaðýdaki gibi verilmiþtir.<br />
“…….. Yöredeki ilk çalýþmalar 40-60'lý yýllarda Blumenthal (1947, 1960-1963), tarafýndan<br />
gerçekleþtirilmiþtir. Bu çalýþmalarý 70-80'li yýllar arasýnda Fransýzlarýn (Brun vd. 1971; Dumont, 1976;<br />
Gutnic vd. 1979), Türk ve Fransýzlarýn (Allasýnaz vd. 1974; Dumont ve Kerey, 1976; Monod ve Akay,<br />
1984), 80'li yýllarda Ýngilizlerin (Woodcock ve Robertson, 1985; Waldron, 1981-1982) araþtýrmalarý<br />
takip etmiþtir. ..........”<br />
Ayrýca, ........................<br />
Metin sonu kaynak gösterim ve örnekler<br />
Þu önemli konularýn dikkate alýnacaðý düþünülür:<br />
1. Daha önceden de deðinildiði gibi metin içerisinde deðinilen her bir kaynak metin sonunda mutlaka<br />
verilmelidir.<br />
2. Kaynaklarda (deðinilen belgeler) kullanýlan referanslara da mutlaka metin içerisinde deðinilmelidir.<br />
3. Soyad sýralamasý alfabetik yapýlmalýdýr. Soyadlarýn hemen gözükmesi açýsýndan ikinci ve diðer<br />
satýrlarýn içten yazýmý önerilebilir.<br />
4. Noktalama iþaretlerinden sonra bir boþluk býrakýlmalýdýr.<br />
5. Yabancý ve yerli yazýlarda orijinal dille yazýlmýþ olmasý dikkate alýnmalý ve o dilde referansý yazýlmaya<br />
çalýþýlmalýdýr. Dergi isimleri ya da makale baþlýklarý yabancý dile çevrilip yazýlmamalýdýr. Bununla beraber<br />
hepsi yabancý dile çevrilip, yazýlabilir, en sonuna (in Turkish) gibi ana dili yazýlabilir.<br />
6. Tek yazarlý ve çok yazarlý örnek gösterimleri, tarih yazýmlarý, dergi sayýlarý, sayfa sayýlarý hep ayný<br />
standartta olmalýdýr.<br />
7. Çok yazarlýlarda (isterse ondan fazla yazar olsun) bütün yazarlarýn soyadlarý ve ad kýsaltmalarý<br />
yazýlmalýdýr. vd.; et. al. Yazýlýp kýsaltmaya gidilmemelidir.<br />
8. Mümkünse dergilerin uzun yazýmlarý gerçekleþtirilmeli (örneðin MTA yerine Maden Tetkik Arama<br />
gibi), dergi kýsaltmalarý yapýlmamalýdýr. Dergi kýsaltmalarý gerekiyorsa aþaðýdaki web sitelerine<br />
bakýlabilir.<br />
25<br />
SENTEZ<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Bir rapor referansý<br />
Sempozyum-kongre vb.<br />
bilimsel toplantý özet<br />
kitapcýklarýnda bir özet<br />
referansý (Uluslararasý)<br />
Bir dergide makale<br />
referanslarý (Ulusal)<br />
Sempozyum-kongre vb.<br />
bilimsel toplantý özet<br />
kitapcýklarýnda bir özet<br />
referansý (Ulusal)<br />
Tez özet kitapcýklarýnda bir<br />
özet referansý (Enstitüler)<br />
Yabancý bir kitap referansý<br />
Yerli bir kitap referansý<br />
Sempozyum-kongre vb.<br />
bilimsel toplantý bildiri<br />
kitaplarýnda bir makale ya<br />
da bir kitabýn bir bölümü<br />
referansý (Ulusal)<br />
Bitirme Ödevi referansý<br />
Bir dergide makale<br />
referansý (Yabancý)<br />
Yüksek lisans/doktora<br />
referansý<br />
Sempozyum-kongre vb.<br />
bilimsel toplantý bidiri<br />
metni yada bir kitabýn bir<br />
bölümü referansý referansý<br />
(Uluslararasý)<br />
Web sitesi referansý<br />
KAYNAKLAR<br />
Atýlgan, A. ve Topçam, A., 1975. Isparta-Þarkikaraaðaç ovasý planlama<br />
kademesinde hidrojeolojik etüt raporu. Devlet Su Ýþleri, 44 s., Isparta<br />
(yayýnlanmamýþ).<br />
Agarkov, Y. V., 2004. Micropaleontological information system. In: 4th<br />
International Congress Environmental Micropaleontology, Microbiology<br />
and Meiobentology, Program and Extended Abstracts (eds. Yanko<br />
Hombach, V., Görmüþ, M., Ertunç, A., McGann, M., Martin, R., Yacob, Y.<br />
and Ishman, S.), p. 19, 4th EMMM Congress, September 13-18, 2004,<br />
Isparta, ISBN: 975 7929 78 6.<br />
Dinçer, F. ve Avþar, N., 2004. Çamardý (Niðde) yöresi Tersiyer (Lütesiyen)<br />
sedimanlarýnýn bentik foraminifer biyostratigrafisi. Hacettepe Üniversitesi<br />
Yer Bilimleri Dergisi, 30, 35-48, Ankara, ISSN: 1301 2894.<br />
Engin, M. A., 2004. Sismik izin terslemesi. Türkiye Petrol Jeologlarý Derneði<br />
Bülteni, 16(2), 49-57, Ankara, ISSN: 1300 09442.<br />
Görmüþ, M., Nielsen, J. K. ve Uysal, K., 2003. Gönen (Isparta)- Aðlasun<br />
(Burdur) arasýndaki Tersiyer yaþlý sedimanlarýn iz fosil bulgularý. In: 20. Yýl<br />
jeoloji Sempozyumu, Bildiri özleri kitabý (eds. Görmüþ, M., Çoban, H.,<br />
Cengiz, O. ve Davraz, A.), s. 65, 20. Yýl Jeoloji Sempozyumu, 14-16 Mayýs<br />
2003, Isparta, ISBN: 975301.<br />
Karaþahin, Þ., 1998. Kovada gölü ve kanal bentik faunasý üzerinde bir<br />
araþtýrma. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek<br />
Lisans Tezi, Tez Özetleri Kitabý, 123 s., Isparta (yayýnlanmamýþ).<br />
Kirkaldy, J. F., 1975. Fossils in colour. Blanford Press, 223 p., ISBN: 07137<br />
0743 7.<br />
Önalan, M., 1993. Çökelmenin fiziksel ilkeleri, fasiyes analizleri ve karasal<br />
çökelme ortamlarý, Cilt 1. Ýstanbul Üniversitesi Basým Evi ve Film Merkezi,<br />
Üniversite yayýn no: 3825, Fakülte yayýn no: 88, 328 s. Ýstanbul, ISBN: 975<br />
4004 334 9.<br />
Özyalvaç, M., 2002. Sualtý görüþ þartlarý. In: Sualtý bilim ve teknoloji toplantýsý.<br />
Bildiriler kitabý (Derleyen: Çapur, H.), Boðaziçi Üniversitesi, 22-24 Kasým<br />
2002. Boðaziçi Üniversitesi Matbaasý Yayýn no:751, 13-17, Ýstanbul (ISBN<br />
olmadýðý için yazýlmadý, olduðunda yazýlmalý)<br />
Þimþek, N., 2002. Dinar (Afyon) yöresi stratigrafisi ve Nummulites’lerin<br />
biyometrik incelenmesi. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi <strong>Mühendislik</strong>-<br />
Mimarlýk <strong>Fakültesi</strong>, Jeoloji Mühendisliði Bölümü, Bitirme Tezi, 35 s.<br />
Isparta (yayýnlanmamýþ).<br />
Titterton, R., and Whatley, R., 1998. Recent Bairdiinae (Curustacea,<br />
Ostrocoda) from the solomon ýslands. Journal of Mikropaleontology, 7(2),<br />
111-142, London (ISSN olmadýðý için yazýlmadý, olduðunda yazýlmalý).<br />
Uysal, K., 2004. Uzaktan algýlamada landsat MSS ve Spot XS uydu verilerinin<br />
kullanýmý ile ayrýntýlý jeolojik harita alýmý ve yorumu: Dere boðazý (Isparta)<br />
ve çevresi örneði. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,<br />
Yüksek Lisans Tezi, 149 s., Isparta (yayýnlanmamýþ).<br />
Yaðmurlu, F. and Bozcu, A., 2001. Correlation of sedimantary units in the<br />
Western Taurides from the point of petroleum geology. In: 4th international<br />
symposium on eastern mediterranean geology (eds. Akýncý, Ö., Görmüþ,<br />
M., Kuþçu, M., Karagüzel, R., Bozcu, M.), p 140, 21-25 May 2001, Isparta,<br />
ISBN: 975 7929 48 6.<br />
www.deprem.gov.tr- Bayýndýrlýk ve Ýskan Bakanlýðý, Afet Ýþleri Genel<br />
Müdürlüðü web sitesi,<br />
Farklý kaynaklarýn metin sonunda gösteriliþi ve yazýmýna ait örnekler<br />
(alfabetik soyadý sýralamasýna dikkat ediniz)<br />
26<br />
SENTEZ<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
9. Son yýllarda dergilerin ISSN numaralarý,<br />
kitaplarýn ISBN numaralarýnýn da yazýmý<br />
görülmektedir. Bu nedenle ISSN ve ISBN<br />
numaralarýn yazýlmasý da önerilebilir.<br />
10. Makale, tez, rapor, kitap, kitap içerisinde<br />
makale, internet sitesi, özetler kitabýnda öz,<br />
bildiriler kitabýnda makale gösterimleri eksiksiz<br />
yapýlmalý ve dergi/tez yazým kurallarýna uygun<br />
olmalýdýr.<br />
Dergi kýsaltmalarý<br />
Dergilerin mümkünse kýsaltma yapýlmadan<br />
yazýlmasý önerilir. Fakat bazý dergiler kýsaltma<br />
isteyebilir. Dergi kýsaltmalarý ile ilgili olarak ilgili<br />
birkaç web sitesi þunlardýr:<br />
http://scieng.library.ubc.ca/coden/<br />
http://library.caltech.edu/reference/abbreviations/<br />
Kýsaltma<br />
Sonuç<br />
Eðer bilimsel ve formata uygun bir makale, tez,<br />
rapor, yazý vb. yazmak isteniyorsa, bu metinde<br />
belirtilen kurallara uygun olarak yazýlarýn<br />
düzenleneceði düþünülür. Bilimde bulgu kadar,<br />
sunumlarýn da önemli olduðu ortaya çýkmaktadýr.<br />
Yararlanýlan Kaynaklar<br />
Görmüþ, M., 2010. Jeolojik rapor ders notlarý.<br />
<strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi <strong>Mühendislik</strong>-<br />
Mimarlýk <strong>Fakültesi</strong>, Jeoloji Mühendisliði Bölümü,<br />
75 s.<br />
http://scieng.library.ubc.ca/coden/<br />
30.03.2011)<br />
Dergi kýsaltmalarýnda kullanýlabilecek örnekler ve ilgili web sitesi<br />
(http://scieng.library.ubc.ca/coden/)<br />
27<br />
SENTEZ<br />
(eriþim tarihi:<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Gelecegin Mühendisleri; TÜBÝTAK’ýn<br />
Gençlere Yönelik Burslarýndan Biri - 2209<br />
Üniversite Öðrencileri Yurt Ýçi / Yurt Dýþý<br />
Araþtýrma Projeleri Destekleme Programý (2209)<br />
Fatma (Seyman) Aksever,<br />
SdÜ Jeoloji Mühendisliði Bölümü, Isparta,<br />
fatmaaksever@sdu.edu.tr<br />
28<br />
GELECEGIN MÜHENDISLERI<br />
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
TÜBÝTAK; üniversite öðrencileri tarafýndan, eðitmenlerin gözetiminde yürütülen araþtýrma projelerine<br />
mali destek saðlanmaktadýr. Bu kapsamda üniversitelerin 3. sýnýfýnda okuyan öðrenciler, kendi bölümleri<br />
ile ilgili konularý içeren ve 4. sýnýfta hazýrlayacaklarý bitirme ödevlerine ýþýk tutacak projeler hazýrlayýp,<br />
TÜBÝTAK’a baþvuru yapabilirler.<br />
Üniversite Öðrencileri Yurt Ýçi / Yurt Dýþý Araþtýrma Projeleri Destekleme Programý’na (2209) bu yýl<br />
bölümümüzden 6 danýþman rehberliðinde toplam 13 öðrenci projesi katýlmýþtýr.<br />
PROJE PROJE PROJE PROJE<br />
DANIÞMANI YÜRÜTÜCÜSÜ ARAÞTIRMACILARI KONUSU<br />
Cemalçavuþ-Gökbel bölgesindeki<br />
olasý arsenopirit altýn cevherleþmesi<br />
MUSTAFA KUÞCU Onur Yýlmaz Alican SEVÝM<br />
mineral parajenezi<br />
Þükriye ERGÝ<br />
Dombay Ovasý’nýn (Afyonkarahisar)<br />
AYÞEN DAVRAZ Bilal BÝBER<br />
Tahir KOLDEMÝR<br />
Hidrojeoloji ve Hidrojeokimyasal<br />
Ezgi CEYLAN<br />
Hocalar-Sincanlý arasýnda kalan<br />
KAMÝL YILMAZ Faih BAYRAMOÐLU<br />
Gamze YILDIRIMTÜRK volkanik kayaçlarýn petrografik ve<br />
MEHMET ÖZÇELÝK Emrah CANKILIÇ Kübra Ökmen Kayaç analizi<br />
OYA CENGÝZ Ahmet Semih DENÝZ Kayhan IÞIK<br />
KUBÝLAY UYSAL Ýlknur KAVAS<br />
ww w. tubitak.gov.tr Mustafakemalpaþa-Bursa yöresindeki<br />
mermerlerin jeolojisi ve maden<br />
jeolojisi özellikleri ile ekonomik<br />
potansiyelinin araþtýrýlmasý<br />
Denizli ili jeolojik miras envanterinin<br />
ve jeoturizm potansiyelinin<br />
araþtýrýlmasý<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
YURT ÝÇÝ ARAÞTIRMA PROJELERÝ: 2209 – A<br />
29<br />
GELECEGIN MÜHENDISLERI<br />
Üniversitelerimizin Doða Bilimleri, <strong>Mühendislik</strong> ve Teknoloji, Týbbi Bilimler, Tarýmsal Bilimler, Sosyal Bilimler ve Beþeri<br />
Bilimler alanlarýyla(*) ilgili bölümlerinden birinde öðrenim gören lisans öðrencileri, hazýrladýklarý araþtýrma projesinin<br />
desteklenmesi için baþvurabilirler.<br />
BAÞVURU KOÞULLARI, DESTEK SÜRESÝ VE MÝKTARLARI<br />
1. T.C. vatandaþý olmak.<br />
2. Proje yürütücüsü olmak,<br />
3. Üniversitede kayýtlý öðrenci olmak,<br />
4. Lisans eðitiminin son sýnýfýnda olmamak,<br />
5. Danýþman bir hocanýn rehberliðinde proje yapýyor olmak,<br />
6. Ayný anda birden fazla baþvuru yapmamýþ olmak,<br />
7. Daha önceki proje baþvurusu desteklendiyse, bu projeyi tamamlamýþ olmak,<br />
Bir danýþmanýn rehberlik ettiði projelerden sadece bir tanesi desteklenebilir.<br />
Projeler en çok bir yýllýk süre boyunca desteklenir. Destek süresince öðrencinin/öðrencilerin, lisans öðrenimine devam<br />
ediyor olmasý gerekir. Destek süresinin baþlangýcýndan itibaren ilk altý ay içinde projedeki geliþmeleri anlatan bir ara<br />
rapor, destek süresinin bitiminden önce kesin rapor TÜBÝTAK-BÝDEB'e iletilir.<br />
2011 yýlý için öngörülen destek miktarý proje baþýna en çok 2.000.-TL'dir. Proje destek miktarý avans olarak " Proje<br />
Yürütücüsü " öðrenciye verilebilir.<br />
BAÞVURU FORMUNA EKLENECEK BELGELER<br />
1. Proje önerisi (kaynak araþtýrmasý dahil) (proje önerisi formatý web sayfasýnda yer almaktadýr),<br />
2. Çalýþma planý (çalýþma planý formu web sayfasýnda yer almaktadýr),<br />
3. Projenin yürütüleceði birim sorumlusunun, projenin o birimde yapýlmasýný onaylayan ve birimde laboratuar vb.<br />
olanaklarýn bu projeyi yürütebilmek için yeterli olduðunu açýklayan yazýsý,<br />
4. Canlý hayvanlar üzerinde yapýlacak deneylerle ilgili projeler için üniversitelerin Etik Kurulundan alýnacak yazý,<br />
5. Proje yürütücüsü öðrencinin, varsa danýþmanýndan, yoksa ayný konuda çalýþan bir öðretim üyesinden alacaðý bir<br />
referans mektubu,<br />
6. Proje yürütücüsü öðrencinin özgeçmiþi,<br />
7. Proje yürütücüsünün onaylý not belgesi (transkript),<br />
8. Proje ile ilgili taslak bütçe (taslak bütçe formu web sayfasýnda yer almaktadýr)<br />
Baþvurular internet üzerinden http://e-bideb.tubitak.gov.tr<br />
adresine yapýldýktan sonra, baþvuru formu ve eklerinin<br />
bulunduðu bir asýl dosyanýn son baþvuru tarihi mesai bitimine kadar BÝDEB'e ulaþtýrýlmasý gerekmektedir. Baþvuru<br />
koþullarýndan herhangi birini saðlamayan, belgeleri tam olmayan, son baþvuru günü mesai bitiminden sonra gelen ve<br />
faksla yapýlan baþvurular iþleme konulmaz.<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
DESTEK VERÝLME YÖNTEMÝ<br />
30<br />
GELECEGIN MÜHENDISLERI<br />
Projeler BÝDEB Deðerlendirme ve Destekleme Kurulu tarafýndan belirlenen uzman danýþmanlarýn<br />
veya panelistlerin görüþleri doðrultusunda ya da BÝDEB Deðerlendirme ve Destekleme Kurulu<br />
tarafýndan incelenerek deðerlendirilir ve baþkanlýk onayýyla kesinleþir.<br />
YÜKÜMLÜLÜKLER<br />
1. Proje ekibi, araþtýrma desteðinin baþladýðý tarihten itibaren ilk altý ay içinde projelerin geliþmelerini<br />
anlatan ara raporu (ara rapor formatý web sayfasýnda yer almaktadýr) ve destek süresinin bitiminden<br />
önce de sonuç raporunu (sonuç raporu formatý web sayfasýnda yer almaktadýr) TÜBÝTAK-BÝDEB'e<br />
vermekle yükümlüdür. Öðrenciler, projelerini, desteklenmeye baþladýktan sonra en geç bir yýl içinde<br />
(bu süre son sýnýf öðrencileri için daha kýsadýr) ve lisans öðrenimlerini bitirmeden tamamlamak<br />
zorundadýr.<br />
2. Alýnan avansýn, yapýlan harcamalardan hemen sonra kapatýlmasý zorunludur.<br />
3. Desteklenen proje zamanýnda bitirilmediði takdirde, verilen destek BÝDEB Deðerlendirme ve<br />
Destekleme Kurulu kararý ile iptal edilebilir. Bu durumda "Proje Yürütücüsü" aldýðý avansý<br />
TÜBÝTAK Muhasebesi'ne geri ödemekle yükümlüdür.<br />
* Avans kapatma iþleminde kullanýlan avans mahsup fiþi'ne TÜBÝTAK adýna alýnmýþ (Atatürk Bulvarý<br />
221 Kavaklýdere Ankara, Kavaklýdere Vergi Dairesi Hesap No: 1750003600) faturalarýn asýllarýnýn<br />
eklenerek BÝDEB'e iletilmesi gerekmektedir. Fiþ kesinlikle kabul edilmemektedir. Avans kapatma<br />
iþleminde gecikme olmasý durumunda, her ay için kanuni faiz oranýnda ceza uygulanýr. Yukarýda<br />
belirtilmeyen özel durumlarda BÝDEB Deðerlendirme ve Destekleme Kurulu kararlarý geçerlidir.<br />
TÜBÝTAK<br />
Adres : TÜBÝTAK-BÝDEB 2209<br />
Üniversite Öðrencileri Yurt Ýçi / Yurt Dýþý<br />
Araþtýrma Projeleri Destekleme Programý<br />
Tunus Caddesi No: 80<br />
06100 Kavaklýdere/ANKARA<br />
Tel : 0(312) 468 53 00 / 3808<br />
E-mail : bideb2209@tubitak.gov.tr<br />
Weblink :http://www.tubitak.gov.tr<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
2209 PROJE FORMU ÖRNEÐÝ<br />
GELECEÐÝN MÜHENDSÝLERÝ<br />
2209 projesini aþaðýda verilen form örneði þeklinde hazýrlanmalýdýr. Proje 8 ana baþlýktan oluþmaktadýr.<br />
Bu baþlýklar çalýþma konusu ile baðlantýlý olarak yazýlmalýdýr.<br />
Proje Baþlýðý<br />
ÖZ: Konunun ve çalýþýlacak sahanýn tanýtýlmasý, amaç, izlenecek yol, varýlmasý gereken sonuçlarýn tahmini<br />
1. Giriþ ve Teorik Çerçeve: Konunun ve sahanýn tanýtýmý biraz daha ayrýntýda þekille verilebilir (örneðin bir google<br />
görüntüsü içerisinde). Amaca deðinilebilir. Bu amaç doðrultusunda yapýlacak iþlemler kýsaca verilebilir. Projenin<br />
neden düþünüldüðü ve önceki çalýþmalara kýsa katkýsýnýn ne olacaðý yazýlabilir.<br />
Þekil 1. Yer bulduru ve çalýþýlacak lokasyonlar<br />
2. Problemin Tanýmý<br />
Çalýþma konusu ile ilgili problemin tanýmlanmasý ve çözümü ile ilgili sonuçlarýn belirlenmesi hakkýnda bilgi<br />
verilmelidir.<br />
3. Çalýþmanýn Amacý:<br />
Projenin bu bölümünde çalýþma konusunun amaçlarý açýkça ortaya konulmalýdýr. Ayrýca bu amaca yönelik<br />
yapýlmasý planlanan uygulamalar sunulmalýdýr.<br />
4. Literatür Taramasý:<br />
Çalýþma sahasý ve çevresinde yapýlmýþ daha önceki çalýþmalar hakkýnda detaylý bilgi verilmelidir. Ayrýca, tüm bu<br />
bilgilerin bir araya getirilmesi ve yeni gözlemlerle yeni yapýlacak çalýþmanýn revize edilmesi saðlanmalýdýr.<br />
5. Araþtýrma Sorusu ve/ veya Hipotez<br />
Ýnceleme alaný ve civarý ile ilgili sorularýn belirlenmesi ve bu araþtýrma sorularýna bütünüyle cevap veren bir<br />
çalýþmanýn ortaya konulmasý ile ilgili hipotezler sunulmalýdýr.<br />
6. Dizayn- Yöntem ve Prosedürler<br />
i. Örnekleme: Araþtýrma sahasýnda konuyla ilgili yapýlacak örnekleme çalýþmalarýnýn detaylý olarak bu baþlýk<br />
altýnda anlatýlmasý gereklidir.<br />
ii. Aletler-Araç Gereç –Cihaz: Çalýþma konusu ile ilgili verilerin toplanmasýnda yardýmcý olan alet, araç, gereç ve<br />
cihazlar bu bölüm baþlýðý altýnda verilmelidir.<br />
iii. Veri toplama-Veri Analizi: Arazi çalýþmalarý sonucunda ortaya çýkan verilerin elde edilmesi ve bu verilerin<br />
laboratuar ve bilgisayar ortamýnda deðerlendirilmesi hakkýnda bilgiler bu bölümde anlatýlmalýdýr.<br />
7. Çalýþmanýn Önemi:<br />
Çalýþma konusunda yapýlmýþ araþtýrmanýn ve bu konu çerçevesinde elde edilecek sonuçlarlarýn önemi konusunda<br />
bilgiler sunulmalýdýr. Ayrýca, çalýþmanýn konusu ile ilgili olasý yaklaþýmlar getirilmeye çalýþýlacaktýr.<br />
8. Kaynaklar<br />
Çalýþma konusu ile ilgili yararlanýlan kaynaklarýn aþaðýdaki yazým kuralýna göre verilmesi gerekmektedir.<br />
Yazar soyadý, Yazar adýnýn baþ harfi., Yayýnýn tarihi, Yayýnýn ismi, Yayýnýn yayýmlandýðý yer, sayfa no, sayý no.<br />
Örnek: Gül, A. ,Boyraz, S., Özkul, M., 2007. Kýsýk Kanyonu (Çal-Denizli) Jeositi ve Jeoturizm Özellikleri, 60. Türkiye<br />
Jeoloji Kurultayý, 16-22 Nisan 2007, Bildiri Özleri, 16-22 Nisan 2007, Ankara, s. 155-156.,<br />
31<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Isparta ve Jeoloji; Gölcük Volkanizmasý<br />
(Isparta) ve Çevresel Sorunlar<br />
Ömer Elitok, Muhittin Görmüþ<br />
SDÜ Jeoloji Mühendisligi Bölümü, Isparta,<br />
omerelitok@sdu.edu.tr<br />
ISPARTA VE JEOLOJI<br />
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
Magmanýn, yeryüzünde ya da yeryüzüne yakýn derinliklerdeki faaliyetleri olarak bilinen volkanizma;<br />
insan ve diðer organizmalarýn yaþamý açýsýndan faydalý olabildiði gibi felaketlere de neden olmaktadýr.<br />
Yerkürenin iç kýsýmlarý hakkýnda bilgiler saðlamalarý, deðerli element ve mineral zenginleþmeleri ile<br />
jeotermal çýkýþlarýn kaynaðý olmalarý birkaç faydasýna örnek olarak verilebilir. Bununla beraber, yeryüzüne<br />
çýkan kýzgýn lavlarýn, volkan küllerinin ve gazlarýn yalnýzca insanlar için deðil, diðer organizmalar için de<br />
olumsuz etkilerinin bulunduðu açýktýr. Günümüzden yaklaþýk 5 milyon yýl öncesinde lav çýkýþlarý ile baþlayan<br />
(Pliyosen) ve 24 bin yýl öncesine (Pleistosen) kadar faaliyet gösteren Gölcük volkanizmasý güneybatý<br />
Türkiye için önemli bir volkan sahasýdýr. Bu incelemede, muhtemelen insanlýk tarihi öncesinde Isparta il<br />
merkezi civarýndaki Gölcük odaklý volkanik faaliyetlerin ne zaman, nerede ve ne þekilde oluþtuðu<br />
irdelenmiþtir. En az üç evreli bir jeolojik öykünün verileri, görüntüleri sentez edilerek sunulmuþ, çevre ile<br />
baðlantýlarý üzerinde durulmuþtur. Ayrýca, volkanizma ile iliþkili radyasyon, tekrar patlama olasýlýðý, gaz<br />
çýkýþlarý ve sulardaki flor gibi önemli konularý da kýsaca ele alýnmýþ, örnekler verilerek önemleri üzerinde<br />
durulmuþtur. Yöredeki radyasyon oranlarýnýn önceki çalýþmalarda ortalama deðerlerin üstünde olduðunu<br />
ortaya koymasý, saðlýkla ilgili araþtýrmalarýn da yapýlmasý gerekliliðini ortaya koymaktadýr. Jeolojik süreç<br />
içerisinde volkanizma faaliyetinin duraksama süreleri dikkate alýndýðýnda tekrarlanma olasýlýðýnýn birkaçbin<br />
yýl ile birkaç onbin yýl olabileceði görülmektedir. Yine, volkanizma baðlantýlý Yakaören gaz çýkýþlarýnýn yýllar<br />
sonra etkileri ile Darýören barajýndan temin edilen sulardaki flor oranýnýn da araþtýrýlmasý gereken diðer<br />
önemli konular olduðu düþünülmektedir.<br />
Giriþ<br />
Isparta þehir merkezinde dolaþtýðýmýz kaldýrým<br />
taþlarý (traki andezitler) Gölcük volkanizmasý ile<br />
oluþmuþ taþlardýr. Isparta Valiliði binasýnýn ya da<br />
Isparta merkezinde bulunan birçok tarihi cami ve<br />
eserin yapý taþlarý da (sýkýlaþmýþ tüfler) yine<br />
Gölcük volkanizmasý ile baðlantýlýdýr. Tüm bu<br />
taþlar nasýl oluþmuþtur? Nerede ve ne zaman<br />
meydana gelmiþtir? Bu yazý ile bu sorularýn<br />
cevaplarý verilmeye çalýþýlmýþtýr. Ayrýca,<br />
Gölcük'ten gelen ya da volkanoklastik odaklý yer<br />
altý sularýndaki flor ile yerleþim alanlarýndaki<br />
radyasyon oraný, CO2 ve çok az da olsa hidrojen<br />
sülfür çýkýþlarý da her an yaþamýmýzla iliþkili<br />
sorunlardýr. Þöyle ki, 2007 yýlýnda Yakaören<br />
köyünün hemen batýsýnda termal su elde etmek<br />
amacýyla yapýlan bir sondaj kuyusu çalýþmasý<br />
esnasýnda yüksek oranda ve basýnçta<br />
karbondioksit gazý ile karþýlaþýlmýþ, yüksek<br />
basýnçtan dolayý gazýn çýkýþý zor kontrol altýna<br />
alýnmýþtýr. Çevreye verdiði rahatsýzlýk ile gündeme<br />
gelen gaz çýkýþlarý günümüzde de yer altýndan<br />
gelmeye devam etmektedir.<br />
foto:K.Uysal 2008<br />
32<br />
Bu konuyla ilgili olarak uzman kiþilerin yazýlý ve<br />
görsel basýndabirbirleriyle uyumlu ya da<br />
uyumsuz demeçleri, Gölcük volkaný yarýn<br />
patlayacakmýþ gibi verilen bazý ifadeler, bölge<br />
halkýnda huzursuzluða yol açmýþ ve yerel<br />
yöneticilerinde aklýný karýþtýrmýþtýr.<br />
Kýsacasý, tüm bu belirtilen konularla iliþkili olarak<br />
Gölcük Volkanizmasý ve jeolojisi ele alýnmýþ,<br />
arazi görünümleri ile sunulmaya çalýþýlmýþtýr.<br />
Volkanizma ile ilgili deðinilen problemler, daha<br />
önce yapýlan bilimsel çalýþmalarýn ýþýðýnda<br />
irdelenmiþtir.<br />
Pompei’de Vezüv volkanýn patlamasýnýn<br />
canlandýrmasý (bbc.co.uk)<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Önceki çalýþmalar<br />
Antalya körfezi kuzeyinde KD-GB doðrultulu Beydaðlarý-Karacahisar otoktonu ile KB-GD doðrultulu<br />
Anamas-Akseki otoktonu, Isparta civarýnda ters V þeklinde bir büklüm yapýsý oluþturmakta ve bu önemli<br />
yapý büklüm bölgesinde yer alan Isparta'ya atfen Isparta Büklümü olarak adlandýrýlmaktadýr (Þekil 1).<br />
33<br />
ISPARTA VE JEOLOJI<br />
Þekil 1. Güneybatý Türkiye'nin basitleþtirilmiþ jeoloji haritasý (Juteau, 1980'den alýnmýþtýr)<br />
Pompei’de 2000 yýl önce patlayan Vezüv volkaný ve külleri ile taþlaþmýþ insanlar (bbc.co.uk)<br />
foto:K.Uysal 2008<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Çizelge 1. Gölcük volkanizmasý ile ilgili olarak yapýlan çalýþmalarýn kronolojisi,<br />
mi. Miyosen, pli. Pliyosen<br />
34<br />
ISPARTA VE JEOLOJI<br />
Kronolojik olarak Çalýþýlan yer ya da Yaþ Çalýþýlan konu/ önemli bulgu<br />
yapýlan çalýþmalar verilen isim<br />
Gutnic et al. (1979) Isparta volkanizmasý pli. Jeolojik haritalama, karasal volkanizma<br />
Lefevre et al. (1983) Volkanikler pli Bölgedeki volkaniklere 4-4.7 milyon yýl<br />
yaþý<br />
Sarýiz (1985) Burdur fm. Gölcük üy./Milas<br />
üy.<br />
pli. Stratigrafi, kükürt<br />
Yalçýnkaya ve dið.<br />
(1986)<br />
Burdur fm. Gölcük tüf üy. pli. Batý Toros Kuþaðý stratigrafisi<br />
Karaman (1986) Burdur fm. Gölcük üy. pli. Gölsel tüfit, aglomera, andezitik lav<br />
ayrýmý<br />
Karaman ve dið.<br />
(1988)<br />
Gölcük volkanikleri pli. Stratigrafi<br />
Kazancý ve Karaman Gölcük volkanoklastikleri pli. Alt/üst volkanoklastik istif ayrýmlarý,<br />
(1988)<br />
maar tip volkanizma, sýð karasal iki<br />
evreli geliþim<br />
Yalçýnkaya (1989) Gölcük volk./ Pürenova fm.-<br />
Yakaören tüf üy.<br />
pli. Stratigrafi<br />
Bilgin ve dið. (1989) Tüf, trak-andezit pli. Mineralojik, petrografik, jeokimyasal<br />
incelemeler<br />
Karaman (1990) Gölcük fm. pli. Stratigrafi, tektonik<br />
Pekdeðer ve dið.<br />
(1990)<br />
Volkanikler- pli. Florun volkanik kaynaklý olduðu<br />
Kuþcu ve Gedikoðlu Alt volkano tortul/Üst pli-Q Endüstriyel hammadde olabilirliði, Alt<br />
(1990)<br />
volkano tortul<br />
Kuv. yaþý<br />
Bilgin ve Köseoðlu<br />
(1991)<br />
Sýký tüf, kül tüf, traki-andezit pli. Kil mineralleri<br />
Kuþcu ve Selçuk (1993) Alt volkano tortul/Üst<br />
volkano tortul<br />
pli.-Q. Endüstriyel hammadde olabilirliði<br />
Kuþcu (1994) Alt volkano tortul/Üst<br />
volkano tortul<br />
pli-Q Pomza ve metalik madenler<br />
Karaman (1994) Gölcük fm. mi-pli. Stratigrafi, tektonik<br />
Görmüþ ve Özkul<br />
(1995)<br />
Gölcük volkanikleri pli-Q Jeolojik anlamda çok genç<br />
Kazancý (1995) Eðirdir Gölü pli-Q 1.3 my.<br />
Yaðmurlu ve dið. GB Türkiye volkanizmasý mi-pli. K-G graben fay doðrultularý boyunca,<br />
(1997)<br />
kuzeyden güneye gençleþen alkalen bir<br />
volkanizma<br />
Alýcý ve dið. (1998) Gölcük volkanikleri pli. Potasik volkanizma, gerilme tektoniði ve<br />
litosferik mantodan türedikleri<br />
Nemec ve dið. (1998) Eðirdir tephra pli.-erken pleis. volkanik cam kýymýklarýnda trakit,<br />
bazenitik bileþenler, alt/üst tephra<br />
üniteleri ayrýmý, 1.5-1.3 my.<br />
Karaman (2000) Gölcük fm. pli. Akdað bindirmesi ile eþ yaþlý yanal<br />
atýmlý faylarýn etkileri ile volkanizma<br />
geliþimi<br />
Coban ve dið. (2001) Gölcük potasik volkanikleri geç mi.-pli. Flor kaynaðýnýn mikalar olduðu<br />
Görmüþ ve dið. (2001) Gölcük volk. pli.-Q Miyosen çökellerini kesen lamprofirik<br />
dayklar<br />
Davraz ve dið. (2008) Gölcük volkanikleri/Gölcük pli. Çoban ve dið. (2001)’i destekleyici<br />
piroklastikleri<br />
bulgular, flor ve yeraltýsuyu<br />
Platevoet ve dið. Gölcük volkanikleri pli.-Q. Trakiandezit bileþimli yaþlý lavlar için<br />
(2008)<br />
2.77±0.06 my (Pliyosen)<br />
Genç volkanikler için 24.000 yýl yaþ<br />
aralýðý (Kuvaterner<br />
Demer ve dið. (2010) Volkanikler/Ýgnimbirit pli-Q. Isparta içme suyu verileri<br />
Kanbur ve Kanbur<br />
(2009)<br />
Gölcük volkanikleri pli-Q ReMi tekniði<br />
Çimen ve dið. (2010) Gölcük volkanikleri pli-Q. Mavikent çevresi sismik çalýþmalar<br />
Kalyoncuoðlu ve dið.<br />
(2010)<br />
Gölcük volk./Gölcük fm. pli. Radyoaktivite ölçümleri<br />
Mutlutürk ve Totiç Gölcük volk. pli. Volkanik zemin<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Böylece güneybatý Türkiye'ye jeolojik açýdan da isim olarak damgasýný vurmuþ olan bir kent olan Isparta<br />
ve çevresinde Türkiye'nin en genç patlamalý volkanlarýndan birisi, Gölcük volkaný yer almaktadýr. Gölcük<br />
volkaný uzun yýllar araþtýrma konusu olmuþ olup, halen yerli ve yabancý araþtýrmacýlar tarafýndan<br />
çalýþýlmaktadýr. Patlamalý volkanizma açýsýndan laboratuar niteliðindeki volkan, jeoloji eðitimine de<br />
önemli katkýlar sunmaktadýr. Volkanizma ile ilgili yapýlan jeolojik çalýþmalar kronolojik olarak aþaðýdaki<br />
gibi özetlenebilir.<br />
Son iki çalýþma ulusal ve uluslararasý Tübitak projeleri çerçevesinde gerçekleþtirilmiþtir. Prof. Dr.<br />
Nevzat Özgür'ün yürütücülüðünü yaptýðý, <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi ile Paris Sud 11 Üniversitesi<br />
(Fransa) ve CNRS (Fransa) iþbirliðinde gerçekleþen Gölcük volkanizmasý bulgularý (Proje no: TUBITAK<br />
104Y213) Platevoet ve dið. (2008) yayýnýnda sunulmuþtur. Dr. Ömer Elitok yürütücülüðünde yapýlan<br />
Ulusal Tübitak projesi sonuçlarý da (Proje no: TUBÝTAK 104Y181) Elitok ve dið. (2010) tarafýndan<br />
yayýnlanmýþtýr. Belirtilen yayýnlar dýþýnda, yine Gölcük Volkanikleri ile iliþkili ve endüstriyel anlamda<br />
kullanýlan pomzalar üzerine Maden Mühendisliði öðretim üyelerinden Lütfullah Gündüz ve<br />
arkadaþlarýnýn, jeofizik kayýtlarla iliþkili Jeofizik Bölümü ve týbbi jeolojiye yönelik Týp <strong>Fakültesi</strong> öðretim<br />
üyelerinin çalýþmalarýna da rastlanýlmaktadýr.<br />
Kýsaca özetlenen bu çalýþmalar ile Isparta ve çevresinin genel olarak Üst Miyosen'e kadar sýkýþma<br />
rejimi altýnda olduðunu ve Üst Miyosen sonrasý dönemde gerilme rejiminin etkisi altýna girdiðini<br />
göstermektedir. Dolayýsýyla gerilme rejimi etkisi altýnda faaliyet gösteren Gölcük volkanizmasýnýn<br />
tektonizma kontrollü bir volkanizma olduðu anlaþýlmaktadýr.<br />
Jeolojik Öykü<br />
Gölcük volkaný, Isparta yerleþim alanýnýn hemen güneybatýsýnda yer almakta ve içerisinde küçük bir<br />
gölün yer aldýðý geniþ bir maar krater (2.5 km geniþliðinde) ve etrafýnda yaklaþýk 150 m kalýnlýðýnda<br />
geliþmiþ tüf konisi ile karakterize edilmektedir (Platevoet ve dið., 2008). Gölcük volkaný odaklý, Isparta<br />
ve çevresinde yer alan volkanik kökenli kayaçlar, temel kayaçlarý keserek yüzeye çýkmýþlardýr. Trakit,<br />
trakiandezit, bazaltik trakiandezitik, lamprofir ve tefrifonolit bileþimli lav çýkýþlarý; patlamalý volkanizma<br />
sonucu oluþmuþ piroklastik ürünler ve kaldera içi lavlar geniþ alanlarda görülürler (Þekil 2).<br />
Pliyosen yaþlý lav çýkýþlarý genel olarak Isparta yerleþim alanýný batýdan ve güneyden sýnýrlayan<br />
yükseltilerde ve Isparta yerleþim alaný kuzeyinde gözlenmektedir. Bunlar, temel kayaçlarý keserek<br />
yüzeye çýkan düzensiz lav çýkýþlarý, dayk (3a,b) ve lav domu þeklindedirler (Þekil 3c,d). Kuvaterner<br />
döneminde patlamalý volkanizma ürünleri geliþmiþ olup, bunlar da tefrifonolit ve trakitik bileþimli kaldera<br />
içi volkanikler (Þekil 4a,b,c) ile volkanik patlama sýrasýnda magma odasýndan dýþarý atýlarak çevreye<br />
yayýlmýþ olan piroklastik kayaçlarla temsil edilirler (Platevoet ve dið., 2008). Piroklastik akma ve yaðma<br />
çökelleri yer yer temel kayaçlar ve bunlarý kesen volkanik kayaçlar üzerinde mostra vermekte ve hatta<br />
Isparta yerleþim alanýnýn temelinde de yer almaktadýr (Þekil 3e, 4d).<br />
Platevoet ve dið. (2008) Kuvaterner volkanik aktivitesini kendi içerisinde her biri farklý volkanik ürünler<br />
ile temsil edilen üç farklý püskürme evresine ayýrmýþlardýr: (i) Birinci püskürme evresi: altý piroklastik<br />
akma seviyesi ile temsil edilen ignimbritik piroklastik akma çökelleri, (ii) ikinci püskürme evresi: kaldera<br />
içerisinde geliþmiþ tefrifonolitik lav domlarý, (iii) üçüncü püskürme evresi: maar tipi volkanik aktiviteye<br />
baðlý birden fazla püskürme faaliyeti sonucu oluþmuþ tüf halkasý çökelleri ve en son olarak da maar<br />
krater içi trakitik bileþimli lav domu oluþumlarý. Volkanik kayaçlardan ve piroklastiklerden alýnan kayaç<br />
ve mineral örneklerinde (40K/40Ar) ve 40Ar/39Ar yöntemleri ile yaþ tayinleri yapýlmýþtýr (Yaþ tayin<br />
yöntemleri ve sonuçlarý için Platevoet ve dið., 2008'e bakýnýz).<br />
35<br />
ISPARTA VE JEOLOJI<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Isparta<br />
Gölcük<br />
36<br />
ISPARTA VE JEOLOJI<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
37<br />
ISPARTA VE JEOLOJI<br />
Þekil 2. Gölcük volkaný ve yakýn çevresinin jeolojisi (a),<br />
Gölcük çevresinden geçen jeolojik enine kesit (b) (Platevoet ve dið. 2008'den alýnmýþtýr.)<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Þekil 3. Darý Deresi içerisinde sedimanter ve volkanik kayaçlarý kesen dayklar (a,b),<br />
dom þekilli lav çýkýþlarý (c,d), Piroklastik akma çökelleri.<br />
38<br />
ISPARTA VE JEOLOJI<br />
Birinci püskürme evresi: Birinci püskürme evresi piroklastik akma çökelleri ile karakterize olmakta ve<br />
bu çökeller volkandan yaklaþýk 10-15 km kadar uzaða yer yer izlenebilmektedir. Kaldera oluþumuna<br />
baðlý geliþen bu piroklastik akma çökelleri çoðunlukla aþýnmýþ olup Gölcük kalderasý içi, Isparta ve<br />
Burdur çöküntü havzalarý içerisinde kýsmen korunmuþlardýr. Piroklastik akma çökelleri en iyi þekilde<br />
Gölcük volkanýnýn hemen doðusunda ve Dere Mahallesi güneyinde yer alan vadi içerisinde ve üçüncü<br />
püskürme evresine ait tüf konisi altýnda, Isparta Çay vadisi boyunca, Isparta yerleþim alaný tabanýnda,<br />
Likya naplarýna ait melanj üzerinde ve kireçtaþý bloklarý arasýnda, Pliyosen öncesi temel kayaçlar ve<br />
bunlarý kesen volkanikler üzerinde, maar kraterin hemen güneyindeki Pürenliova civarýnda kaldera içi<br />
dolgusu þeklinde ye almaktadýr.<br />
Birinci püskürme evresine ait piroklastik akma çökeller en iyi þekilde maar kraterin doðusunda yer alan<br />
vadinin batý yamacýnca üst üste geliþmiþ 6 piroklastik akma düzeyi ile karakterize olmaktadýr. Platevoet<br />
ve dið. (2008) bu piroklastik akma çökellerinin farklý seviyelerinden aldýklarý anortoklas-sanidin<br />
kristallerinden elde ettikleri yaþ bulgularýna göre yaklaþýk 200 bin yýl önce büyük bir patlama ile birinci<br />
püskürme evresinin baþladýðýný ve yaklaþýk olarak da 50 bin yýl sürdüðünü ileri sürmüþlerdir.<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
39<br />
ISPARTA VE JEOLOJI<br />
Þekil 4. Gölcük maar krateri içerisinde üçüncü püskürme evresi sonrasý tefrifonolitik lav domu<br />
kalýntýlarý ve üçüncü püskürme evresinde oluþmuþ trakitik domlar (a,b,c),<br />
Isparta il merkezine doðru yayýlým gösteren piroklastik akma ve yaðma çökelleri (d).<br />
Þekil 5. Isparta il merkezinde Gölcük volkanýna doðru geliþen yapýlaþma.<br />
Ýkinci püskürme evresi: Ýkinci püskürme evresi tefrifonolitik lav domlarý ve bunlarý kesen ayný<br />
bileþimde dayklarýn geliþimi ile karakterize olunmaktadýr (Platevoet ve dið., 2008). Ýkinci püskürme<br />
evresine ait tefrifonolitik lav çýkýþlarý maar kraterin kuzeydoðu, güneydoðu ve batý kenarlarý boyunca<br />
mostra vermekte ve üçüncü püskürme evresine ait piroklastik yaðma çökelleri tarafýndan da<br />
örtülmektedir.<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
40<br />
ISPARTA VE JEOLOJI<br />
Maar kraterin güneydoðu ve batý kenarlarýnda, lavlar yaklaþýk 30-50 m kalýnlýðýnda daha çok masif<br />
yapýda olup muhtemelen üçüncü püskürme evresinde freatomagmatik aktivite sýrasýnda parçalanan lav<br />
domlarýndan arta kalan kalýntýlar olarak yorumlanmaktadýr. Bu lav domlarý ya da lav çýkýþlarý ayný<br />
magma haznesi ile baðlantýlý olup birinci püskürme evresi sonrasýnda yerleþmiþlerdir (Platevoet ve dið.,<br />
2008). Ýkinci püskürme evresine ait olan tefrifonolitik lav çýkýþlarýndan alýnan iki örnek 115± 3 bin yýl<br />
ve 62±2 bin yýl gibi yaþlar vermiþtir (Platevoet ve dið., 2008).<br />
Üçüncü püskürme evresi: Üçüncü püskürme evresine ait piroklastik yaðma çökelleri kaldera içindeki<br />
birinci püskürme evresine ait ignimbritik piroklastik akma çökelleri (Pürenliova) ile tefrifonolitik lav<br />
akýntýlarýný örtmekte ve maar krater etrafýnda geniþ bir tüf konisi oluþturmaktadýr. Bu evreye ait<br />
tefralarýn gözlenen maksimum kalýnlýðý maar krater civarýnda 100-150 m arasýnda deðiþmekte, maar<br />
krater kenarlarýndan uzaklaþtýkça hýzla azalmakta, Isparta yerleþim alaný içerisinde ve Eðirdir grabeni<br />
kenarlarýnda 30-100 cm kalýnlýðýna kadar düþmektedir (Platevoet ve dið., 2008). Piroklastik akma ve<br />
yaðma çökel ardalanmalarýndan oluþan tefralarý tanýmlayýcý belirgin özellikler volkanýn kuzey ve doðu<br />
yamaçlarýnda gözlenebilmektedir. Bu piroklastik seviyeler tepe ve yamaçlarý kaplamýþ þekilde kesiksiz<br />
olarak düþük bir eðimle kuzeye ve Isparta yerleþim alanýna doðru yayýlým sunmakta ve bu tefralar bu<br />
kesimlerde oldukça aþýnmýþlardýr. Maar krateri içerisindeki iki genç trakitik lav domundan alýnan<br />
örneklerde K-Ar yöntemiyle 52±2± bin yýl ve 24±2 bin yýl gibi deðerler elde edilmiþtir (Platevoet ve<br />
dið., 2008). Maar kraterin doðusunda yer alan birinci püskürme evresine ait piroklastik akma<br />
çökellerinin üzerinde üçüncü püskürme evresine ait piroklastik yaðma çökellerinden alýnan örneklerde<br />
72.5 ± 4.7 bin yýl gibi deðerler elde edilmiþtir (Platevoet ve dið., 2008). Tüm bu yaþ bulgularý Gölcük<br />
volkanizmasý ile ilgili þimdiye kadar saptanan en genç yaþ bulgularýdýr. Üçüncü püskürme evresindeki<br />
faaliyetler daha önce oluþmuþ olan tefrifonolitik lav domlarýný tamamen tahrip etmiþ olup bu lav<br />
domlarýnýn kalýntýlarýna sadece kalderanýn kenar kesimlerinde rastlanmaktadýr. Dolayýsý ile üçüncü<br />
püskürme evresi, 72 ile 24 bin yýl gibi bir zaman aralýðýnda maar tipi bir volkanda ardarda geliþen<br />
freatoplinian tip püskürmeler ile birlikte maar krater içerisinde þimdiki Gölcük gölünün güneyinde yer<br />
alan trakitik lav domlarýnýn geliþimiyle sonlanan tüm volkanik aktiviteyi kapsamaktadýr (Platevoet ve<br />
dið., 2008). Buna göre Gölcük volkanizmasýnýn Kuvaterner faaliyetleri istatiksel olarak<br />
deðerlendirildiðinde volkanik faaliyetlerin periyodik olarak tekrarlandýðý ve aktivitenin bundan sonraki<br />
dönemlerde de devam edebilme olasýlýðýnýn bulunduðu Platevoet ve dið. (2008) tarafýndan ileri<br />
sürülmüþtür<br />
BU ÖNGÖRÜ ÝSTATÝKSEL VERÝLERÝN DEÐERLENDÝRÝLMESÝNE DAYALI OLARAK ÝLERÝ SÜRÜLEN OLASI<br />
BÝR SENARYODUR.!!! ANCAK AÞAÐIDA DA TARTIÞILDIÐI ÜZERE ÝNCELENMESÝ GEREKEN BÝR<br />
KONUDUR.<br />
Gölcük’te kýþ (Foto: K. Uysal)<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
41<br />
ISPARTA VE JEOLOJI<br />
Çevresel sorunlar<br />
Çevresel sorunlar aþaðýdaki alt baþlýklar halinde düzenlenmiþtir. Bunlar: 1) Olasý patlama, 2) Gaz<br />
çýkýþlarý, 3) Radyasyon, 4) Flor, 5) Zemin<br />
Olasý Patlama: Gölcük volkanýnýn püskürme faaliyetleri (1., 2. ve 3. püskürme evreleri) yaklaþýk olarak<br />
200 bin yýl sürmüþtür. Üçüncü püskürme evresinin sonlarýnda geliþen iki trakitik dom arasýnda 30 bin yýl<br />
gibi bir zaman aralýðý bulunmaktadýr. Platevoet ve dið. (2008) tüm bu bulgulara dayanarak Gölcük<br />
volkanýnýn en azýndan 24 bin yýldan beri sakin suskunluk dönemi içerisinde olabileceðini, bir baþka<br />
ifadeyle uyuyan bir volkan olabileceðini belirtmiþlerdir. Gölcük volkaný ve yakýn çevresinin morfolojik<br />
yapýsýna bakýldýðýnda Gölcük ve Isparta arasýndaki bölgede tüm vadilerin Isparta'ya doðru geliþtiði ve<br />
düþük derecede eðimlendiði gözlenmektedir. Yazarlar olasý bir volkan patlamasý durumunda piroklastik<br />
malzemenin özellikle bu vadileri takip ederek aðýrlýklý olarak Isparta'ya doðru akabileceði þeklinde<br />
yorumlama yapmýþlardýr. Gölcük ile Isparta arasýndaki bölgede geniþ yayýlým gösteren piroklastikler çok<br />
genç olduklarý için henüz pekleþmemiþ gevþek malzemeden oluþmaktadýr. Ayrýca bu bölge bitki<br />
örtüsünün fazla geliþmemesi ve sarp topoðrafyasý ile dikkati çekmektedir. Þiddetli yaðýþlara baðlý olarak<br />
oluþan erozyon ve sellenmelerin Isparta yerleþim alanýna doðru geliþme olasýlýðýnýn bulunduðu ile ilgili<br />
öngörüde bulunmuþlardýr.<br />
Karaman (1994) kampüs güneyinden baþlayarak Kayýköy ve Yakaören'e doðru devam eden ve yüksek<br />
topografya ile Isparta ovasýný birbirinden ayýran bir normal faydan bahsetmekte ve bunu Kayýköy fayý<br />
olarak tanýmlamýþtýr. Ayný zamanda bu fay boyunca oldukça genç olduðu düþünülen ve Kayýköy<br />
formasyonunu kesen lav çýkýþlarý bulunmaktadýr. Kayýköy fayý boyunca zaman zaman sýð odaklý (~5-6<br />
km) ve düþük þiddette (3-4 civarýnda) güncel deprem aktiviteleri meydana gelmektedir (Yalçýn<br />
Kalyoncuoðlu (SDÜ, Jeofizik Mühendisliði Bölümü, sözlü görüþme, 2011). Bu güncel sýð odaklý deprem<br />
aktivitelerinin tektonik ya da volkanik kökenli olup olmadýðý çözümlenememekle birlikte volkanik kökenli<br />
olma olasýlýðý ve daha çok bölgede bulunan olasý bir magma odasýnýn hareketi ile iliþkili olabileceði göz<br />
ardý edilmemelidir. Çünkü Volkanlarýn püskürmeye hazýrlanýrlarken küçük depremler ve sarsýntýlar<br />
oluþturduklarý, sürekli düþük düzeyde sismik faaliyet gösterdikleri fakat bu faaliyetteki artýþýn patlamaya<br />
iþaret edebildiði bilinmektedir. Bu açýdan Gölcük krateri civarýnda meydana gelen depremlerin sismoloji<br />
çalýþan jeofizik uzmanlarý tarafýndan iyi analiz edilmeleri gerekmektedir.<br />
Gaz çýkýþlarý: Volkanlar farklý oranlarda H2O, SO2, CO2, CO, H2, H2S, HF, HCl, CH4 gibi gazlar<br />
bulundurabilirler. Volkanlarýn asýl faaliyetleri sona erdikten sonra bir süre sonrasýna kadar gaz, buhar ve<br />
sýcak sularýn çýkmasý devam edebilir. Bu açýdan bakýldýðýnda Kayýköy Fayý ile Burdur Fay Zonu arasýnda<br />
kalan ve Yakaören'in hemen batýsýnda termal su elde etmek amacýyla açýlan kuyunun da içerisinde<br />
kaldýðý alanda yer yer yüzeyde hissedilen gaz çýkýþlarýnýn büyük bir olasýlýkla bahsedilen muhtemel bir<br />
aktif magma haznesi ile iliþkili olabileceði olasýdýr. Yakaören çevresindeki Gölcük volkanoklastiklerinin<br />
altýnda yer alan 600 metreden daha fazla kalýnlýktaki Eosen yaþlý kiltaþý, killi kireçtaþý egemenliðindeki<br />
Isparta formasyonu'nun (=Kayýköy formasyonu) geçirimsiz bir ortam oluþturabileceði görülmektedir.<br />
Yüzey sularýnýn (meteorik) da derinlere ancak kýrýk hatlarýyla gidebileceði varsayýlýr. Hazne kaya<br />
olabilecek karbonatlar ile volkanik kaya etkileþimlerinin ne olabileceði, derinliklerdeki kayalardan gelen<br />
elementlerin farklý yerlerde de incelemeleri; uydu verilerinin jeotermale duyarlý bantlarýnýn gözden<br />
geçirilmesi, sismik, jeolojik ve çevre kayýtlarýnýn birlikte deðerlendirmeleri ile yeraltý yapýsýnýn daha iyi<br />
yorumlanacaðý düþünülür. Gaz çýkýþlarýna neden olan böyle bir magma haznesinin varlýðýnýn izlenmeye<br />
alýnmasý gerekmektedir. Þu an büyük oranda CO2 çýkýþýndan bahsedilmekte, su buharýnýn izlerine<br />
rastlanýlmadýðý, basýncýn kontrol altýna alýndýðý belirtilmektedir (Fuat Oðuz, Isparta Belediyesi, sözlü<br />
görüþme, 2010). Yine de, çýkan gazlarýn periyodik olarak kontrollerinin yapýlmasý, varsa çýkan zararlý<br />
gazlarýn kýsa ve uzun zaman süreçlerinde ne gibi etkiler oluþturabileceði üzerinde çalýþmalar önerilebilir.<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
42<br />
ISPARTA VE JEOLOJI<br />
Radyoasyon: Kalyoncuoðlu ve dið. (2010) Isparta il merkezi yerleþim alaný içerisinde gama ýþýn<br />
spektrometresi (GF Gamma Surveyor 2” x 2” (6.3 inc3) NaI (TI)) kullanýlarak 103 noktada soðurulmuþ<br />
doz hýzý, 238U, 232Th, 40K konsantrasyon deðerlerini ölçmüþlerdir. Yazarlar, büyük çoðunluðu Gölcük<br />
volkanizmasýna ait piroklastik ürünlerle kaplý olan Isparta il merkezinde yaþayan insanlarýn dünya<br />
ortalamasýnýn (57 nGy/saat) üzerinde radyasyona maruz kaldýðýný ifade etmiþlerdir. Bölgede 238U,<br />
232Th, 40K radyonüklitlerinin aktivite konsantrasyonlarýnýn sýrasýyla 10-23 ppm, 20-65 ppm, %2-5.68<br />
ve soðurulmuþ doz oranýnýn 150-365 nGy/saat arasýnda olduðunu belirtmiþlerdir. Alan ortalamasý ve<br />
etkin doz oranýnýn 267 nGy/saat ve 1.26-2.24 mSv/yýl olarak hesaplamýþlardýr. Bölgede Gölcük<br />
volkanizmasý ürünlerinden kaynaklanan toplam radyasyonun; %19.55'inin 40K, %35.45'inin 238U ve<br />
%45'inin 232Th kaynaklý olduðunu ileri sürmüþlerdir. Yýllarca volkanoklastikler üzerinde yaþayan<br />
insanlarýn, bu radyasyon miktarýndan ne kadar etkilendikleri bir araþtýrma konusudur. Nevþehir<br />
çevresindeki volkanoklastikler üzerinde yaþayan insanlarýn kýsa ömürlü olmalarý, kanser akalarýna sýkca<br />
rastlanýlmasý farklý araþtýrmacýlar tarafýndan incelenmiþ ve ortaya konmuþtur. Radyasyon miktarlarý farklý<br />
yörelerdeki volkanoklastikler üzerinde karþýlaþtýrmalý bir þekilde yapýlabilir, kanser vakalarý ve uzun<br />
süreçte radyasyon etkisi araþtýrýlabilir kanýsýndayýz.<br />
Flor: Davras (2011) Isparta ili yeraltýsularý için en belirgin jeojenik kökenli kirliliðin volkanik ve<br />
piroklastik kayaçlar içerisinden geçen yeraltýsuyu kaynaklarýnda gözlenen flor artýþý olduðunu, Gölcük<br />
gölü ve Andýk deresi kaynaklarýndan içme suyu alýnan 1999'dan önceki yýllarda flor artýþýna baðlý saðlýk<br />
problemlerinin yaygýn olarak gözlendiðini belirtmiþtir. Bu konuyla ilgili olarak Çelik ve dið. (2010) Isparta<br />
ilindeki 11-12 yasýndaki çocuklarýnýn diþ çürüðü ve florozis prevalansýnýn deðerlendirilmesine yönelik<br />
çalýþma yapmýþlardýr. Yazarlar çalýþmaya katýlan çocuklarýn diþ çürüðü prevalansýnýn bu yaþ için Dünya<br />
Saðlýk Örgütü'nün (DSÖ) 2000 yýlý hedeflerinden ve Türkiye genelinden düþük olduðunu ve florozisin bu<br />
bölgede hala yaygýn bir sorun olduðunu belirtmiþlerdir. Isparta il merkezindeki su kaynaklarýndaki florür<br />
oranýnýn diþ çürüðünü önlemede yeterli olan ve dental florozis oluþturmayan seviyeye düþürülmesi ve<br />
florür düzeyi yüksek bölgelerde yaþayan bireylerin çocuklarýnýn diþ geliþimi döneminde çeþme suyunu<br />
yiyecek ve içeceklerde kullanmamalarý konusunda uyarýlmalarý gerektiðini ifade etmiþledir.<br />
Zemin: Isparta il merkezindeki yapýlaþmalarýn Gölcük volkanýna doðru ilerlediði bilinmektedir (Þekil 4d,<br />
5). Yukarýda da belirtildiði üzere Gölcük volkanýnýn Kuvaterner aktivitesi sýrasýnda özellikle birinci ve<br />
üçüncü püskürme safhalarýna ait piroklastik akma ve yaðma çökellerinin Isparta il merkezinide içine<br />
alacak þekilde kuzey ve kuzeydoðuya doðru düþük bir eðimle yayýldýðý gözlenmektedir. Yine<br />
Isparta'nýnda içerisinde yer aldýðý Isparta Büklümü'nün doðu ve batý kanatlarýnýn saatin normal ve tersi<br />
dönme yönünde rotasyon yaptýklarý ve buna baðlý bölgede aktif tektonik yapýlarýn geliþtiði bilinmektedir<br />
(Kissel ve dið., 1993; Duermeijer ve dið., 2000). Ayrýca Isparta il merkezine en yakýn durumda ve<br />
Türkiye'nin en önemli aktif fay zonlarýndan birisi olan Fethiye-Burdur fay zonunun yer aldýðý ve yakýn<br />
tarihte periyodik olarak 6 þiddeti üzerinde deprem ürettiði ve bundan sonra da üretebileceði tartýþma<br />
götürmemektedir. Bir baþka ifadeyle Isparta Türkiye'de birinci derece deprem kuþaðý üzerinde yer<br />
almaktadýr. Gölcük volkanýna ait gevþek ve çoðunlukla tutturulmamýþ ve eðimli piroklastik malzemelerin<br />
üzerine ve Gölcük volkanýna doðru yer yer yüksek katlý binalarýn yapýldýðý ve yakýn civarda 6 þiddeti<br />
üzerinde deprem oluþabileceði dikkate alýndýðýnda can ve mal kaybý ile sonuçlanan felaket kaçýnýlmazdýr.<br />
Dolayýsýyla yerel yöneticilerin kýsa, orta ve uzun vade de Isparta'da yapýlaþma ile ilgili planlamalarýný<br />
gözden geçirmeleri önerilmektedir.<br />
Sonuç<br />
Yaþadýðýmýz mekanlardaki yapý taþlarýnýn özellikleri, zeminlerin olumlu, olumsuz yönleri, soluduðumuz<br />
havadaki gazlar ve içtiðimiz sulardaki elementler her an yaþamýmýzý etkilemektedir. Gölcük volkanik<br />
odaklý gaz çýkýþlarý, su akiferleri, zeminler ve yapý taþlarýnýn Isparta þehir halký için önemleri üzerinde<br />
durulmuþtur. Her bir konunun yýllar içerisinde etkilerinin yeniden gözden geçirilmesi, bilimsel bulgularla<br />
halkýn aydýnlatýlmasýna yönelik açýklamalarýn yapýlmasýnda yararlar gözükmektedir. Bu kapsamda þehir<br />
ve üniversite iþbirliðinin devamý önemlidir.<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
43<br />
ISPARTA VE JEOLOJI<br />
Kaynaklar<br />
Alýcý, P., Temel, A., Gourgaud, A., Kieffer, G., Gündoðdu, M.N., 1998. Petrology and geochemistry in the Gölcük area (Isparta, SW Turkey): genesis<br />
of enriched alkaline magmas, Journal of Volcanology and Geothermal Research, 85, 423-446.<br />
Bilgin, A., Köseoðlu, M., 1991. Isparta Gölcük yöresindeki kil minerallerinin mühendislik önemi. Akdeniz Üniversitesi Isparta <strong>Mühendislik</strong> <strong>Fakültesi</strong><br />
Dergisi 6, 41-53.<br />
Bilgin, A., Köseoðlu, M., Özkan, G., 1989. Isparta Gölcük yöresi kayaçlarýnýn mineraloji, petrografi ve jeokimyasý, TÜBÝTAK Dergisi (DOÐA), 14,<br />
342-361.<br />
Çelik, E.U., Çelik, B., Önal, S., Örmeci, A., Ulutaþ, H., 2010. Isparta ilindeki 11-12 yaþýndaki çocuklarýn diþ çürüðü ve florozis prevalansýnýn<br />
deðerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Diþ Hekimliði <strong>Fakültesi</strong> Dergisi, 20(3), 170-175.<br />
Çimen, Ö., Uyanýk, O., Elmasdere, E., Korkmaz, K.A., Keskin, S.N., 2010. Mavikent-Isparta örneginde sismik mikrobölgeleme çalýsmalarý için yerel<br />
zemin kosullarýnýn belirlenmesi. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 14 (1), 46-54.<br />
Çoban, H., Caran, Þ. & Gormus, M. 2001. Origin of flourine within the Afyon-Isparta volcanic district, SW Turkey: Is flourmica the key. 10th. Water<br />
Rock Interaction Symposium, 10-15 July 2001, Villasimius, Italy, Proceedings, 477-488.<br />
Davraz, A., 2011. Isparta Ovasýnýn hidrojeoloji incelemesi. SDUGEO (Online), 4, 19-23 (www.geo.sdu.edu.tr), ISSN 1309-6656.<br />
Davraz, A., Sener, E., Sener, S., 2008. Temporal variations of fluoride concentration in Isparta public water system and health impact assessment<br />
(SW-Turkey). Environmental Geology, 56: 159-170.<br />
Demer, S., Memiþ, Ü., Özgür, N., 2010. Investigation of drinking water quality in Isparta, SW Turkey: Acta Geographica Debrenica Landscape and<br />
Environmental Series, 4(1): 71-82, ISSN 1789-7556.<br />
Duermeijer, C.E., Nyst, M., Meijer, P.Th., Langereis, C.G., Spakman, W., 2000. Neogene evolution of the Aegean arc: paleomagnetic and geodetic<br />
evidence for a rapid and young rotation phase. Earth and Planetary Science Letters, 176, 509-525.<br />
Elitok, Ö., Özgür, N., Yýlmaz, K., 2008, Gölcük volkanizmasýnýn (Isparta) jeolojik evrimi, GB Türkiye. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi, TÜBÝTAK<br />
Araþtýrma Projesi Final Raporu, 171s.<br />
Elitok, Ö., Özgür, N., Drüppel, K., Dilek, Y., Platevoet, B., Guillou, H., Poisson, A., Scaillet, S., Satýr, M., Siebel, W., Bardintzeff, J-M., Deniel, C.,<br />
Yýlmaz, K., 2010. Origin and geodynamic evolution of late Cenozoic potassium-rich volcanism in the Isparta area, southwestern Turkey.<br />
International Geology Review, 52(4–6), 454–504.<br />
Görmüþ, M., Özkul, M., 1995. Gönen-Atabey (Isparta) ve Aðlasun (Burdur) arasýndaki bölgenin stratigrafisi, Suleyman <strong>Demirel</strong> Üniversitesi Fen<br />
Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1, 43-64.<br />
Görmüþ, M., Sagular, E.K., Çoban, H., 2001. The Miocene sequence characteristics, ist contact relation to the older rocks and lamprophyric dikes<br />
in the Dereboðazý area (S Isparta, Turkey). 4th Intertational Symposium on Eastern Mediterranean Geology, Isparta, Turkey, 21-25 May 2001,<br />
Proceedings, 69-90.<br />
Gutnic, M., Monod. O., Poisson, A., Dumont, J. F. 1979. Geologie des Taurides occidentales (Turquie). Mem. Soc.Geol. France 137, 112pp. Paris.<br />
Juteau, T., 1980. Ophiolites of Turkey. Ofioliti, 2, 199-237.<br />
Kalyoncuoðlu, Ü.M., Anadolu, N.C., Baykul, A., Erek, Y., 2010. Isparta þehir merkesi yüzey topraðýndaki radyoaktivite düzeyi. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong><br />
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 14 (1), 111-119.<br />
Kanbur, Z., Kanbur, S., 2009. Isparta þehir merkezi kuzeyinin sismik kýrýlma-mikrotitreþim (ReMi) tekniði ile S-dalgasý hýz daðýlýmý. <strong>Süleyman</strong><br />
<strong>Demirel</strong> Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 13(2), 156-172.<br />
Karaman, M. E., 1986. Burdur dolayýnýn genel stratigrafisi. Akd.Üniv. Isparta <strong>Mühendislik</strong> <strong>Fakültesi</strong> Dergisi, 2, 23-35.<br />
Karaman, M. E. 1990. Isparta güneyinin temel jeolojik özellikleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, 33, 57 - 67.<br />
Karaman, M. E. 1994. Isparta-Burdur arasýnýn jeolojisi ve tektonik özellikleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, 37 (2), 119- 134.<br />
Karaman, E., 2000. Tectono-stratigraphic outline of the Burdur-Isparta area (western Taurides, Turkey), Türkiye Jeoloji Bülteni, 43 (2), 71-81.<br />
Karaman, M. E., Meriç, E., Tansel, Ý. 1988. Çünür (Isparta) dolaylarýnda Kretase-Tersiyer geçiþi. Akdeniz Üniversitesi Isparta <strong>Mühendislik</strong> <strong>Fakültesi</strong><br />
Dergisi 4, 80-100, Isparta.<br />
Kazancý, N., 1995. Eðirdir Gölü çanaðýnýn oluþum zamanýna iliþkin gözlem II. Jeoloji Mühendisliði 47; 32-33, Ankara.<br />
Kazancý, N., Karaman, M., E.,1988. Gölcük (Isparta) Pliyosen volkanoklastiklerinin sedimenter özellikleri ve depolanma mekanýzmalarý. Akdeniz<br />
Üniversitesi Isparta <strong>Mühendislik</strong> <strong>Fakültesi</strong> Dergisi, 4, 16-35.<br />
Kissel, C., Averbuch, O., Frizon, D., Lamotte, D., Monod, O., Allerton, S., 1993. First paleomagnetic evidence for a post-Eocene clockwise rotation<br />
of the Western Taurides thrust belt east of the Isparta reentrant (Southwestern Turkey), Earth and Planetary Science Letters,117, 1-14.<br />
Lefevre, C., Bellon, H., and Poisson, A., 1983. Presence de leucitites dans le volcanism Pliocene de la region d'Isparta (Taurides occidentales,<br />
Turquie). C. R. Acad. Sc. Paris 297, 367-372.<br />
Kuþcu, 1994. Gölcük (Isparta) volkanizmasýna baðlý olarak geliþmiþ endüstriyel hammadde ve metalik maden yataklarý. Çukurova Üniversitesi,<br />
<strong>Mühendislik</strong>-Mimarlýk <strong>Fakültesi</strong> 15. Yýl Sempozyumu, 4-7 Nisan 1994, Özel Sayý, ISSN 1019-1011, 169-185.<br />
Kuþcu M., Gedikoðlu, A., 1990. Isparta-Gölcük yöresi pomza yataklarýnýn jeolojik konumu, Jeoloji Mühendisliði Dergisi, 37, 69-78.<br />
Kuþcu, M., Selçuk, G., 1993. Isparta yöresi ignimbritlerinin tras olarak kullanýlabilirliliðinin araþtýrýlmasý, Jeoloji Mühendisliði Dergisi, 43, 15-23.<br />
Mutlutürk, M., Totiç, E. 2010. Isparta Ovasý Volkanik Zeminlerinin <strong>Mühendislik</strong> Özellikleri, 63. Türkiye Jeoloji Kurultayý, 5-9 Nisan 2010, bildiri<br />
özleri, 137-138.<br />
Nemec, W., Kazancý, N., Mitchell, J.G., 1998. Pleistocene explosions and pyroclastic currents in west-central Anatolia, Boreas, 27, 311-332.<br />
Lefévre, C., Bellon H., Poisson, A., 1983. Présences de leucitites dans le volcanisme pliocène de la région d'Isparta (Taurides occidentales,<br />
Turquie). Comptes-Rendus de l'Académie des Sciences, 297 (II), 367-372.<br />
Özgür, N., Yaðmurlu, F., Ertunç, A., Karagüzel, R., Görmüþ, M., Elitok, Ö., Yýlmaz, K., Çoban, H., 2008, Assesments of tectonics and volcanic<br />
hazards in the area of Isparta around the Gölcük volcano: <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi, TUBITAK Araþtýrma Projesi Final Raporu, 46 s.<br />
Pekdeðer, A., Özgür, N., Schneider, H.J., Bilgin, A., 1990. High fluorine contents in aqueous systems of the Gölcük area, Isparta/ W Tauurides. In:<br />
Savaþcýn, M.Y., Eronat, H. (eds.): Proceedings, International Earth Science on Aegean Regions, IESCA Publication 2, 160-170.<br />
Platevoet, B., Scaillet, S., Guillou, H., Blamart, D., Nomade, S., Massault, M., Poisson, A., Elitok, Ö., Özgür, N., Yaðmurlu, F., Yýlmaz, K., 2008<br />
Pleistocene eruptive chronology of the gölcük volcano, Isparta Angle, Turkey. Quaternaire, 19(2), 147-156.<br />
Sarýiz, K., 1985. Keçiborlu kükürt yataklarýnýn oluþumu ve yörenin jeolojisi. Anadolu Üniversitesi yayýn., 91, Doktora tezi, Eskiþehir.<br />
Yaðmurlu, F., Savaþçýn, Y., Ergün, M., 1997. Relation of alkaline volcanism and active tectonism within the evolution of the Isparta Angle, SW<br />
Turkey, The Journal of Geology, 105, 717-728.<br />
Yalçýnkaya, S., 1989. Isparta-Aðlasun (Burdur) dolaylarýnýn jeolojisi. Ýstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (yayýnlanmamýþ),<br />
176s. Ýstanbul.<br />
Yalçýnkaya, S., Ergin, A., Afþar, Ö. P. Taner, K. 1986. Batý Toroslarýn jeolojisi, Isparta projesi raporu. MTA Genel Müdürlüðü Raporlarý<br />
(yayýnlanmamýþ), Ankara.<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Bölümden Haberler;<br />
Ocak, Þubat, Mart 2011<br />
Uzman atamasý<br />
Bölümümüz Uygulamalý Jeoloji Anabilim Dalýnda<br />
doktora eðitimini sürdüren Simge VAROL<br />
<strong>Mühendislik</strong> Mimarlýk <strong>Fakültesi</strong> Jeoloji<br />
Mühendisliði Bölümü Uygulamalý Jeoloji Anabilim<br />
Dalýndaki uzman kadrosuna Ocak ayý<br />
baþlangýcýnda atanmýþ olup, Su Enstitüsü’nde<br />
kýsmi görevlendirilmiþtir. Arkadaþýmýza yeni<br />
görevinde ve akademik hayatýnda baþarýlar<br />
diliyoruz.<br />
Yardýmcý Doçent atamasý<br />
Bölümümüz Uygulamalý Jeoloji Anabilim Dalýnda<br />
araþtýrma görevlisi Dr. Þehnaz ÞENER,<br />
<strong>Mühendislik</strong> Mimarlýk <strong>Fakültesi</strong> Jeoloji<br />
Mühendisliði Bölümü Uygulamalý Jeoloji Anabilim<br />
Dalýndaki Yardýmcý Doçent Doktor kadrosuna<br />
Mart ayý içerisinde atanmýþtýr. Arkadaþýmýza yeni<br />
görevinde ve akademik hayatýnda baþarýlar<br />
diliyoruz.<br />
w w.geo.sdu.edu.tr<br />
44<br />
SDÜ Jeoloji Mühendisligi Bölümü<br />
Mezunlarýmýz<br />
(Ocak, Þubat, Mart<br />
2011)<br />
LÝSANS<br />
BÖLÜMDEN HABERLER<br />
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
No Adý Soyadý Mezuniyet Tarihi<br />
0411003060 Utkan Aslý 15.02.2011<br />
0511003010 Birce Özcan 15.02.2011<br />
0521003023 Mehmet Tunçtürk 15.02.2011<br />
LÝSANSÜSTÜ<br />
YÜKSEK LÝSANS<br />
Adý Soyadý Danýþman<br />
Ali Rýza Demirci Prof. Dr. Ali Bilgin<br />
Mezuniyet Tarihi: 16.02.2011<br />
Tez Konusu: Baþlamýþ (Hüyük-Konya) çevresinin<br />
jeolojisi, metamorfik kayaçlarýn jeokimyasý ve<br />
petrografisi<br />
Fýrat Tekin Prof. Dr. Fuzuli Yaðmurlu<br />
Mezuniyet Tarihi: 09.03.2011<br />
Tez Konusu: Soma-Deniþ Linyit sahasýnýn jeolojisi<br />
ve rezerv durumu<br />
DOKTORA<br />
Hasan Hüseyin Aksu Prof. Dr. Muhittin Görmüþ<br />
Mezuniyet Tarihi: 12.01.2011<br />
Tez Konusu: Eðirdir ve Beyþehir Gölü havzasý<br />
tektoniðinin jeofizik çalýþmalarla<br />
yorumlanmasý<br />
Kubilay Uysal Prof. Dr. Muhittin Görmüþ<br />
Mezuniyet Tarihi: 19.01.2011<br />
Tez Konusu: Eðirdir- Burdur Gölleri çevrelerindeki<br />
Pliyo-Kuvaterner çökellerinin<br />
stratigrafik, sedimantolojik ve<br />
bazý tektonik özellikleri<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
BÖLÜMDEN HABERLER<br />
2008-2011 Yýllarý Arasýnda SDÜ Jeoloji Mühendisliði Bölümü Akademik<br />
Personeline Ait Yayýmlanmýþ Bilimsel Makaleler Listesi<br />
2008 YILI (27)<br />
Yurt dýþý makaleler (12)<br />
1. Aydoðan, S., Çoban, H., Bozcu, M. & Akýncý, Ö., 2008. Geochemical and mantle-like (Nd, Sr) isotopic composition of the<br />
Baklan granite, Uþak, western Turkey: Implications for input of juvenile magmas in the source domains of western<br />
Anatolia Eocene-Miocene granites. Journal of Asian Earth Sciences, 33: 155-176.<br />
2. Davraz, A., 2008. Hydrogeochemical and hydrogeological investigations of thermal waters in the Uþak area (Turkey).<br />
Environmental Geology, 54 (3): 615-628.<br />
3. Davraz, A., Sener, E. & Sener, S., 2008. Temporal variations of fluoride concentration in Isparta public water system and<br />
health impact assessment (SW-Turkey). Environmental Geology, 56: 159-170.<br />
4. Dolmaz, M.N., Elitok, Ö. & Kalyoncuoðlu, Ü.Y., 2008. Interpretation of low seismicity in the eastern Anatolian collisional<br />
zone using geophysical (seismicity and aeromagnetic) and geological data. Pure and Applied Geophysics, 165 (2): 311-<br />
330.<br />
5. Elitok, Ö. & Dolmaz, M.N., 2008. Mantle flow-induced crustal thinning in the area between the easternmost part of the<br />
Anatolian plate and the Arabian Foreland (E Turkey) deduced from the geological and geophysical data. Gondwana<br />
Research, 13 (3): 302-318.<br />
6. Elitok, Ö. & Drüppel, K., 2008. Geochemistry and tectonic significance of metamorphic sole rocks beneath the Beyþehir-<br />
Hoyran ophiolite (SW-Turkey). Lithos, 100: 322-353.<br />
7. Kýrcý Elmas, E., Algan, O., Özkar Öngen, Ý., Struck, U., Altenbach, A.V., Sagular, E.K. & Nazik, A., 2008.<br />
Palaeoenvironmental investigation of sapropelic sediments from the Marmara Sea: A Biostratigraphic approach to<br />
palaeoceanographic history during the last glacial-Holocene. Turkish Journal of Earth Science, 17: 129-168.<br />
8. Meriç, E., Yokeþ, M.B., Nielsen, J.K., Görmüþ, M., Avþar, N. & Dinçer, F., 2008. Abnormal formations in peneroplid<br />
foraminifers: Peneroplis-Coscinospira togetherness, Anales de Biologia, 30: 1-7.<br />
9. Meriç, E., Avþar, N., Yokeþ, M.B., Tuðrul, A.B., Bayar, S., Özyurt, N., Barut, Ý.F., Balkýs, N., Uysal, K. & Kam, E., 2008.<br />
Morphological abnormalities in benthic foraminifers of the Antalya coast, Micropaleontology, 54 (3-4): 241-276.<br />
10. Meriç, E., Görmüþ, M., Avþar, N., Yokeþ, B. & Dinçer, F., 2008. Twin, triplet and quadruplet teratogens in benthic<br />
foraminifera from Antalya. Micropaleontology, 54(3-4): 293-306.<br />
11. Möller. P., Dulski, P. & Özgür, N., 2008. Partitioning of rare earths and some major elements in the Kýzýldere geothermal<br />
field, Turkey. Geothermics, 37: 132-156.<br />
12. Platevoet, B., Scaillet, S., Guillou, H., Blamart, D., Nomade, S., Massault, M., Poisson, A., Elitok, Ö., Özgür, N., Yaðmurlu,<br />
F. & Yýlmaz, K., 2008. Pleistocene eruptive chronology of the Gölcük Volcano, Isparta Angle, Turkey, Quaternaire, 19<br />
(2): 147-156.<br />
Ulusal makaleler (8)<br />
1. Davraz, A., Karagüzel, R., 2008. The importance of hydrogeology assessments for agricultural water demand: A case<br />
study from southwest Turkey, Beykent University Journal of Science and Technology, 2(2): 218-234.<br />
2. Görmüþ, M., Avþar, N., Dinçer, F., Uysal, K., Köse-Yeþilot, S., Kanbur, S., Ýç, Z., 2008. Dinar (Afyon) yöresi Eosen<br />
(Lütesiyen) bentik forominiferlerinde biyofabrik bulgular. Geosound, 52: 247-263.<br />
3. Kanbur, Z., Görmüþ, M., Kanbur, S., 2008. Isparta yerleþim alaný kuzey kesiminin sýð S-Dalgasý kesitinin çýkarýlmasýnda<br />
Kýrýným-Mikrotitreþim Tekniðinin (ReMi) kullanýlmasý. Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Dergisi, 29(2): 77–86.<br />
4. Meriç, E., Avþar, N., Nazik, A., Tunoðlu, C., Yokeþ, M.B., Barut, I.F., Yücesoy-Eryýlmaz, F., Tuðrul, B., Görmüþ, M., Öncel,<br />
M.S., Orak, H., Kam, E. ve Dinçer, F. 2008. Harmantaþý Mevkii (Saros Körfezi-Kuzey Ege Denizi) deniz içi kaynaklarý<br />
çevresindeki foraminifer ve ostracod topluluðuna bu alandaki çevresel koþullarýn etkisi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi,<br />
136: 63-84.<br />
5. Þengün, N., Altýndað, R., Mutlutürk, M., Karagüzel, R., Kýstýr, R., 2008. Kireçtaþlarýnda donma-çözünme (F-T) çevrimlerinin<br />
fiziksel ve mekanik özelliklere etkisi. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(2): 128-134.<br />
6. Varol, S., Davraz, A., Varol, E., 2008. Yeraltýsuyu kimyasý ve saðlýða etkisinin týbbi jeoloji açýsýndan deðerlendirilmesi, Türk<br />
Silahlý Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Dergisi, 7 (4): 351-356<br />
7. Yýlmaz, A., Kuþcu, M., 2008. <strong>Süleyman</strong>iye (Mihallýçýk-Eskiþehir) Bölgesindeki manyezit oluþumlarýnýn Kökeni. Maden Tetkik<br />
ve Arama Dergisi, 136: 19-29.<br />
8. Seyman, F., Davraz, A., 2008. Sandýklý (Afyonkarahisar) havzasý yeraltýsuyu bilançosu. Ekologiya ve Su Teserrüfatý jurnali,<br />
5: 82-86. Azerbaycan<br />
45<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
BÖLÜMDEN HABERLER<br />
Ulusal bildiri metinleri (7)<br />
1. Aksu, H.H., Kanbur, Z., Görmüþ, M., 2008. Kumdanlý Fayý'nýn Eðirdir Gölü üzerinden yer radarý (GPR) ile incelemesi.<br />
Yüzeye Yakýn Yapýlarýn Belirlenmesinde Jeofizik ve Uzaktan Algýlama Sempozyumu, Nisan 2008, Geniþletilmiþ özetler<br />
kitabý, 182-185.<br />
2. Altýndað, R., Mutlutürk, M., Þengün, N., 2008. Kayaçlarýn Gevreklik ve Cerchar aþýnma indeksi arasýndaki iliþkilerin<br />
deðerlendirilmesi. IX. Bölgesel Kaya Mekaniði Sempozyumu, Ýzmir, bildiriler, 194-206,<br />
3. Bilgin, A., Yeprem, H.A., Bilgin, N., 2008. Isparta ve yöresindeki kil minerallerinin doðal kitle hareketleri açýsýndan önemi.<br />
Dayk 2008, 1. Ulusal Doðal Afetler ve Yerbilimleri Sempozyumu,19-22 Mart 2008, Adapazarý, bildiriler, 225-232.<br />
4. Erik, D.M., Mutlutürk, M., 2008. Yukarý Kelkit Vadisi Koyulhisar-Reþadiye arasýndaki paleomoloz akmalarý. IX. Bölgesel<br />
Kaya Mekaniði Sempozyumu, Ýzmir, bildiriler, 496-506.<br />
5. Özçelik, M., 2008. Antalya kýyý þeridindeki falezlerde süreksizliklerin geliþimi ve yenilme mekanizmalarý. IX. Bölgesel Kaya<br />
Mekaniði Sempozyumu, Ýzmir, bildiriler, 554-560.<br />
6. Özçelik, M., Yalçýn, A., 2008. Volkanik kayalarýn dokusal özellikleri ile mühendislik özellikleri arasýndaki iliþkiler. Isparta<br />
andezit traki-andezitlerinden Örnek. IX. Bölgesel Kaya Mekaniði Sempozyumu, Ýzmir, bildiriler, 544-553.<br />
7. Þener, E., Morova, N., Polat, E., Terzi, S., Serin, S., 2008. Kentiçi trafikten kaynaklanan gürültülerin coðrafi bilgi sistemleri<br />
ile haritalandýrýlmasý: Isparta kenti örneklemesi, 2. Uzaktan Algýlama ve Coðrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, 13-15<br />
Ekim 2008, Kayseri, 656-667.<br />
2009 YILI (31)<br />
Yurt dýþý makaleler (5)<br />
1. Davraz, A., Karaguzel, R., Soyaslan, Ý., Þener, E., Seyman, F., Sener, Þ., 2009. Hydrogeology of karst aquifer systems in<br />
SW Turkey and an assessment of water quality and contamination problems, Environmental Geology, 58 (5): 973-<br />
988<br />
2. Ýmamoglu, Þ., Nathan, Y., Çoban, H., Sudbury, D. & Glain, C., 2009. Geochemical, mineralogical and isotopic signatures<br />
of the Semikan, west Kasrick "Turkish" phosphorites from the Derik-Mazidagi-Mardin area, SE Anatolia. International<br />
Journal of Earth Sciences, 98: 1679-1690.<br />
3. Özer, S., Meriç, E., Görmüþ, M. & Kanbur, S., 2009. Biogeographic distributions of rudists and benthic Foraminifera: An<br />
approach to Campanian-Maastrichtian Palaeobiogeography of Turkey. Geobios, 42: 623-638.<br />
4. Sagular, E. K., 2009. Fossil didemnid ascidian spicule records in the Plio-Quaternary marine clastics of the Antalya basin<br />
(Eastern Mediterranean) and their stratigraphic calibration to new nannofossil data. Geosciences Journal, 13 (2):<br />
121-131.<br />
5. Þener, E., Þener, Þ. & Davraz, A., 2009. Assessment of aquifer vulnerability in the lake basin based on GIS and DRASTIC<br />
method: A case study of Senirkent-Uluborlu (Isparta-Turkey) Basin. Hydrogeology Journal, 17: 2023–2035.<br />
Ulusal makaleler (9)<br />
1. Demer (Altýnkale), S., Özgür, N., Türk, G., 2009. Göller Bölgesi su kaynaklarýnýn belirlenmesi, deðerlendirilmesi ve<br />
kalitesinin korunmasý: Tabiat ve Ýnsan, 43: 7-23.<br />
2. Hepdeniz, K., Sagular, E.K., 2009. Direkli ve Darýdere Köyleri (Isparta güneyi) yöresindeki Tersiyer yaþlý denizel<br />
kýrýntýlýlarýnýn nannofosil verilerinin kökensel ayýrýmýna dayanan stratigrafik çözümlemesi. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong><br />
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 13(3): 245-264.<br />
3. Kanbur, Z., Kanbur, S., 2009. Isparta þehir merkezi kuzeyinin sismik kýrýlma-mikrotitreþim (ReMi) tekniði ile S-dalgasý hýz<br />
daðýlýmý. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 13(2): 156-172.<br />
4. Sagular, E., Çoban, H., 2009. Antalya Neojen havzasýndaki volkanik tüflü denizel kýrýntýlýlarýn nannofosillere dayanan<br />
kronostratigrafik yorumu. Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Dergisi, 30 (2): 145-167.<br />
5. Sagular, E.K., Görmüþ, M., 2009. Isparta yöresindeki Kretase-Tersiyer denizel tortullarýnda taþýnmýþ nannofosil ve<br />
foraminifer bulgularý. Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Dergisi, 30 (2): 83-103.<br />
6. Þener, Þ., Þener, E., Davraz, A., 2009. DRASTIC ve analitik hiyerarþi süreci yöntemlerinin entegrasyonu ile akifer duyarlýlýk<br />
haritalarýnýn hazýrlanmasý: Senirkent - Uluborlu Havzasý (Isparta) örneði. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi Fen Bilimleri<br />
Enstitüsü Dergisi, 13 (1): 48-59.<br />
7. Varol, S., Davraz, A., 2009. Yarýþlý Gölü (Burdur- Türkiye) sulak alanýnýn hidrojeolojisi ve hidrojeokimyasal özelliklerinin<br />
saðlýða etkisi açýsýndan deðerlendirilmesi. Ekologiya ve Su Teserrüfatý Jurnalý,; 1, 30- 47, Azerbaycan<br />
8. Varol, S., Davraz, A., Varol, E., 2009. Týbbi jeoloji ve kardiyovasküler hastalýklarla iliþkisi. Genel Týp Dergisi, 19(1): 45-49.<br />
9. Varol, E., Varol, S., Tokgözlü, A., 2009. Isparta Ýlinde Koroner Arter Ektazisinin Demografik Özellikleri ve Hastalýðýn<br />
Bölgesel Daðýlýmýnýn Coðrafi Bilgi Sistemleri ile Gösterilmesi. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi Týp <strong>Fakültesi</strong> Dergisi,<br />
16(1): 11-15.<br />
46<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
BÖLÜMDEN HABERLER<br />
Uluslararasý bildiri metinleri (13)<br />
1. Altindað, R., Þengün, N., Saraç, S., Mutlutürk, M., Güney, A., 2009. Evaluating the Relations Between Brittleness and<br />
Cerchar Abrasion Index of Rocks, Eurock 2009, ISRM Regional Symposium, 195-200, Crotia.<br />
2. Altindað, R., Demirdað,S., Þengün, N., Güney, A., Mutlutürk, M., Karagüzel, R., 2009. Evaluation of Empirical Equations<br />
for Assessing the True UCS of Rocks, Eurock 2009, ISRM Regional Symposium, 201-207, Crotia.<br />
3. Bilgin, A., Özkahraman, T., 2009. Marble potential of Isparta and some related problems. International Symposium on<br />
Engineering and Architectural Sciences of Balkan, Caucasus and Turkic Republics, <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Univerity, 22-24<br />
October, Isparta (Eds. Keskin, N., Akçil, A.U., Beyhan, M.), Proceedings, 231-237.<br />
4. Bilgin, N., Bilgin, A., 2009., Waste water treatment by titan oxide. International Symposium on Engineering and<br />
Architectural Sciences of Balkan, Caucasus and Turkic Republics, <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Univerity, 22-24 October, Isparta<br />
(Eds. Keskin, N., Akçil, A.U., Beyhan, M.), Proceedings, 200-207.<br />
5. Bilgin, N., Bilgin, A., Yeprem, H. A., 2009. Physical and chemical properties of Isparta clays, International Symposium on<br />
Engineering and Architectural Sciences of Balkan, Caucasus and Turkic Republics, <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Univerity, 22-24<br />
October, Isparta (Eds. Keskin, N., Akçil, A.U., Beyhan, M.), Proceedings, 203-209.<br />
6. Ýsmailov, T. Totiç, E., 2009. Determination of several geotechnical properties of clay soils and useful usage for building<br />
studies, International Symposium on Engineering and Architectural Sciences of Balkan, Caucasus and Turkic Republics,<br />
<strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Univerity, 22-24 October, Isparta (Eds. Keskin, N., Akçil, A.U., Beyhan, M.), Proceedings, 172-177.<br />
7. Ýsmailov, T., Ýsmailova, A.R., 2009. Reserves of clay deposits in Azarbaijan Republic, negative-positive properties of clay<br />
soils as construction materials and evaluation of effects of clay deposits to country economy, International Symposium<br />
on Engineering and Architectural Sciences of Balkan, Caucasus and Turkic Republics, <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Univerity, 22-<br />
24 October, Isparta (Eds. Keskin, N., Akçil, A.U., Beyhan, M.), Proceedings, 238-239.<br />
8. Özçelik, M., 2009. Engineering features of the rocks causing mass movements in the Eðirdir (Isparta) settlement area,<br />
International Symposium on Engineering and Architectural Sciences of Balkan, Caucasus and Turkic Republics,<br />
<strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Univerity, 22-24 October, Isparta (Eds. Keskin, N., Akçil, A.U., Beyhan, M.), Proceedings, 184-187.<br />
9. Özçelik, M., Kuþcu, M., 2009. Quality of Atabey (Isparta) aggregates and material pruduct, International Symposium on<br />
Engineering and Architectural Sciences of Balkan, Caucasus and Turkic Republics, <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Univerity, 22-24<br />
October, Isparta (Eds. Keskin, N., Akçil, A.U., Beyhan, M.), Proceedings, 240-244.<br />
10. Polat, E., Þener, E., Þener, Þ., 2009, Comparison of the SSP and AHP methodologies to determination land suitability for<br />
settlement: A Case study in Egirdir District (Turkey), International Symposium on Engineering and Architectural<br />
Sciences of Balkan, Caucasus and Turkic Republics, <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Univerity, 22-24 October, Isparta (Eds. Keskin,<br />
N., Akçil, A.U., Beyhan, M.), Proceedings, 194-197.<br />
11. Seyman, F., Davraz, A., Karagüzel, R., 2009. Hydrogeological investigations of Sandýklý Basin (Afyonkarahisar) –<br />
Preliminary studies, International Symposium on Engineering and Architectural Sciences of Balkan, Caucasus and Turkic<br />
Republics, <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Univerity, 22-24 October, Isparta (Eds. Keskin, N., Akçil, A.U., Beyhan, M.), Proceedings,<br />
178-183.<br />
12. Þener, Þ., Þener, E., Nas, B., 2009. Landfill site selection by using GIS and multicriteria decision analysis: A case study in<br />
Beyþehir Lake catchment area (Konya, Turkey), International Symposium on Engineering and Architectural Sciences of<br />
Balkan, Caucasus and Turkic Republics, <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Univerity, 22-24 October, Isparta (Eds. Keskin, N., Akçil, A.U.,<br />
Beyhan, M.), Proceedings, 188-193.<br />
13. Þener, Þ., Elitok, Ö., Þener, E., Davraz, A., 2009. The relationship between Mn-bearing ophiolitic rocks and high Mn<br />
concentration in the Egirdir lake, SW Turkey, International Symposium on Engineering and Architectural Sciences of<br />
Balkan, Caucasus and Turkic Republics, <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Univerity, 22-24 October, Isparta (Eds. Keskin, N., Akçil, A.U.,<br />
Beyhan, M.), Proceedings, 198-202.<br />
Ulusal bildiri metinleri (4)<br />
1. Bilgin, N., Yeprem, H.A., Bilgin, A., 2009. Isparta ve yöresinde üretilen tuðlalarýn mühendislik özellikleri, 14. Ulusal Kil<br />
Sempozyumu, 1-3 Ekim 2009 Karadeniz Teknik Üniversitesi, bildiriler, 241-247.<br />
2. Mutlutürk, M., Altýndað, R., 2009. Terk edilmiþ Mermer Ocaklarý ve Çevre Etkileþimi: Burdur-Isparta-Antalya Örnekleri.<br />
Mermer Atýklarýnýn Deðerlendirilmesi ve Çevresel Etkilerinin Azaltýlmasý Sempozyumu, 16-17 Ekim 2009, Diyarbakýr,<br />
bildiriler, 230-240.<br />
3. Yaðmurlu, F., Þentürk, M., Atcýl, A. 2009. Isparta ve yakýn çevresinin (Isparta Açýsýnýn) jeolojik özellikleri, petrol ve maden<br />
potansiyeli. In: Geçmiþten Günümüze Isparta, T.C.Baþbakanlýk Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk<br />
Kültür Merkezi Yayýný: 370, Araþtýrma-Ýnceleme Dizisi: 66, (Ed. H. Gül) 467-485.<br />
4. Yücetürk, G., Bilgin, A., 2009. Isparta ve yöresindeki mermer pasalarýnýn yapay mermer üretiminde kullanýlmasý, Mermer<br />
Atýklarýnýn Deðerlendirilmesi ve Çevresel Etkilerinin Azaltýlmasý Sempozyumu, 16-17 Ekim 2009, Diyarbakýr, bildiriler,<br />
130-147.<br />
47<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
2010 YILI (17)<br />
48<br />
BÖLÜMDEN HABERLER<br />
Yurt dýþý makaleler (16)<br />
1. Caran, Þ., Çoban, H., Flower, M.F.J., Ottley, C.J., Yýlmaz, K., 2010. Podiform chromitites and mantle peridotites of the<br />
Antalya ophiolite, Isparta Angle (SW Turkey): Implications for partial melting and melt-rock interaction in oceanic and<br />
subduction-related settings. Lithos, 114: 307-326.<br />
2. Demer, S., Memiþ, Ü. and Özgür, N., 2010. Investigation of drinking water quality in Isparta, SW Turkey: Acta<br />
Geographica Debrenica Landscape and Environmental Series, 4(1): 71-82, ISSN 1789-7556.<br />
3. Elitok, Ö., Özgür N., Drüppel , K., Dilek, Y., Platevoet, B., Guillov, H., Poisson, A., Satýr, M., Siebel , W., Yýlmaz, K.,<br />
Bardintzeeff, J.M. & Deniel, C., 2010. Origin and geodynamic evolution of late Cenozoic alkali potassium rich series<br />
within Isparta Area, SW Turkey. International Geology Review, 52(4–6): 454–504<br />
4. Elitok,Ö., Kamacý,Z., Dolmaz,M.N., Yýlmaz,K. & Þener,M., 2010. Relationship between chemical composition and<br />
susceptibility in the alkaline volkanics from The Isparta Area,SW Turkey. Journal of Earth System Science, 119(6): 853-<br />
860.<br />
5. Ersoy, Ý.H., Alanoglu, E.G., Köroðlu, BK., Varol, S., Akcay, S., Ugan, Y., Ersoy, S., Tamer, M.N., 2010. Effect of endemic<br />
fluorosis on hematological parameters. Biological Trace Element Research, 138(1-3): 7-22.<br />
6. Kanbur, Z., Görmüþ, M., Kanbur, S. & Durhan, Z. 2010. Significance of shallow seismic reflection (SSR) and ground<br />
penetrating radar (GPR) profiling on the Modern Coast line History of the Bedre area, Eðirdir Lake, Isparta, Turkey.<br />
Journal of Asian Earth Sciences, 38: 262–273.<br />
7. Meriç, E., Görmüþ, M., Luger, P., Inan, N. & Çoruh, T., 2010. Palaeogeographical distribution of Pseudomphalocyclus<br />
blumenthali Meriç (Foraminiferida) in the Maastrichtian of the eastern central Tethys with a short taxonomical review of<br />
some orbitoidid Foraminifera. Revista Española de Micropaleontología, 42 (2): 119-127.<br />
8. Nielsen, J.K., Görmüþ, M.,Uysal, K. & Kanbur, S. 2010. First records of trace fossils from the Lake District, southwestern<br />
Turkey. Bulletin of Geosciences 85(4): 691-708<br />
9. Þener, E., Davraz, A., Þener, Þ., 2010. Investigation of Aksehir and Eber Lakes (SW Turkey) coastline change with<br />
multitemporal satellite images. Water Resour Management, 24:727–745<br />
10. Þener, Þ., Þener, E., Nas, B., Karagüzel, R., 2010.Combining AHP with GIS for landfill site selection: A case study in the<br />
Lake Beyþehir catchment area (Konya, Turkey), Waste Management, 30: 2037–2046.<br />
11. Varol, S. & Davraz, A., 2010. Hydrogeological investigation of Sarkikaraagac Basin (Isparta/Turkey) and groundwater<br />
vulnerability, Water International, 35(2): 177-194.<br />
12. Varol, E., Akcay, S., Ersoy, Ý.H., Ozaydin, M., Köroðlu, B.K., Varol, S., 2010. Aortic elasticity is impaired in patients with<br />
endemic fluorosis. Biological Trace Element Research, 133: 121–127.<br />
13. Varol, E., Akcay, S., Ersoy, I.H., Koroglu, B.K., Varol, S., 2010. Impact of chronic fluorosis on left ventricular diastolic and<br />
global function. The Science of the Total Environment; 408(11): 2295-2298.<br />
14. Yavuz, H., Demirdag, S. & Caran, Þ., 2010. Thermal effect on the physical properties of carbonate rocks, International<br />
Journal of Rock Mechanics and Mining Science, 47(1):<br />
94-103<br />
15. Yýldýz, A., Kuþcu, M., Dumlupýnar, Ý., Arýtan, E. & Baðcý, M., 2010. The Determination of the mineralogical alteration<br />
index andthe investigation of the efficiency of the hydrothermal alteration on physico-mechanical properties in volcanic<br />
rocks from Köprülü, Afyonkarahisar, West Turkey: Bulletin of Engineering Geology and the Environment,<br />
69(1): 51–61.<br />
16. Yýlmaz, K., 2010. Origin of anorogenic 'lamproite-like' potassic lavas from the Denizli region in Western Anatolia<br />
Extensional Province, Turkey, Mineralogy and Petrology, 99: 219-239.<br />
Ulusal makaleler (7)<br />
1. Demer (Altýnkale), S., Memiþ, Ü., Özgür, N., 2010. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi içme ve kullanma sularýnýn kalitesinin<br />
izlenmesi. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 14(2): 174-186.<br />
2. Demer, S., 2010. Isparta Ovasý yeraltýsularýnýn izotop jeokimyasý. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü<br />
Dergisi, 14(3): 285-292.<br />
3. Þener, Þ., Sener, E., Davraz, A., Karagüzel, R., Bulut, C., 2010, Egirdir Gölü su kalitesine yönelik ön bulgular: Yerinde<br />
ölçümlerin deðerlendirilmesi. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 14-(1): 72-83<br />
4. Memiþ, Ü., Demer, S., Özgür, N., 2010. Afyon-sandýklý Hüdai jeotermal sisteminin rezervuar sýcaklýðýnýn araþtýrýlmasý.<br />
<strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 14(3): 293-299.<br />
5. Varol, S., Davraz, A., 2010. Barutlusu ve Pýnarbaþý kaynak sularýnýn (Tefenni/ Burdur) hidrojeokimyasal deðerlendirilmesi.<br />
<strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 14(2): 156-167.<br />
6. Varol, E., Akcay, S., Ersoy, Ý.H., Ozaydin, M., Köroðlu, B.K., Varol, S., 2010. Electrocardiographic evaluation in patients<br />
with endemic fluorosis without clinically evident heart disease. <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> Üniversitesi Týp Fak. Dergisi, 17(4): 9-<br />
14<br />
7. Varol, E., Varol, S., 2010. Çevresel bir hastalýk olarak Fluorosis ve insan saðlýðýna etkisi. Türk Silahlý Kuvvetleri Koruyucu<br />
Hekimlik Dergisi, 9:(3).<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
49<br />
BÖLÜMDEN HABERLER<br />
Uluslararasý bildiri metinleri (8)<br />
1. Bilgin, N., Bilgin, A., Marþoðlu, M., Yeprem, H.A., Yücetürk, G., 2010. Isparta Burdur yöresinde yapay mermer üretiminde<br />
kullanýlan farklý minerallerin fiziksel özelliklerinin yapay mermer kalitesine olan etkileri, UDUSÝS 2010, Uluslararasý<br />
Katýlýmlý Kamu Üniversite Sanayi Ýþbirliði Sempozyumu ve Mermercilik Þurasý, 102-106.<br />
2. Demer, S., Memiþ, Ü. and Özgür, N., 2010. Water quality system in Isparta and environs, SW Turkey: In: Birkle, P. and<br />
Torres-Alvaredo, I.: Internat. 13th Symp. on Water-Rock Interaction (WRI-13), August 16-20 2010, Guanajuato,<br />
Mexico, 371-374.<br />
3. Özgür, N., 2010. A new genetical copper deposit model from the East Pontic metallotect, NE Turkey: The Murgul type:<br />
In: Birkle, P. and Torres-Alvarado, I. S.: Internat. 13th Symp. on Water-rock Interaction, 16-20 August 2010, Mexico,<br />
Guanojuato, 215-218.<br />
4. Özgür, N., 2010, Hydrogeological, Hydrogeochemical and Isotope Geochemical Modeling of the Thermal Waters in the<br />
Continental Rift Zones of the Menderes Massif, Western Anatolia, Turkey. Proceedings World Geothermal Congress, Bali,<br />
Indonesia, 25-29 April 2010, 1-6.<br />
5. Þener, Þ., Þener, E., Davraz, A., 2010, Landfill Site Selection Using Analytical Hierarchy Process and Geographic<br />
Information Systems: A case Study in Yalvaç Basýn, Isparta, Turkey. 10th International Multidisciplinary Scientific<br />
Geoconference (SGEM 2010), 20-26, June, Albena, Bulgaria, Proceedings Vol. II, 643-650.<br />
6. Uður, Ý., Þener, E., 2010. Site selection for marble wastes using multicteria decision analysis and geographic information<br />
systems: A case study in Bucak (Burdur, TURKEY). 10th International Multidisciplinary Scientific Geoconference (SGEM<br />
2010), 20-26, June, Albena, Bulgaria, Proceedings Vol. II., 765-773<br />
7. Uður, Þ., Þener, Þ., Karaboyacý, M., 2010. A Novel Design Approach for Geotextiles Used in Solid Waste Disposal Sites,<br />
10th International Multidisciplinary Scientific Geoconference (SGEM 2010), 20-26, June, Albena, Bulgaria, Proceedings<br />
Vol. II., 361-369.<br />
8. Yavuz, H., Demirdað, S., Caran, Þ., Altýndað, R., 2010. Effect of heat on some material properties of rocks. The 42nd<br />
International October Conference on Mining and Metallurgy, 10-13 October 2010, Kladovo (Serbia), 194-197.<br />
Ulusal bildiri metinleri (4)<br />
1. Demer, S. ve Özgür, N., 2010. Isparta ovasý su kalitesinin araþtýrýlmasý. Isparta Ýli Deðerleri ve Deðer Yaratma Potansiyeli<br />
Sempozyumu, 26 Nisan - 3 Mayýs, 2010, Isparta, Bildiri Envanteri Kitabý ve CD'si, 382-393,<br />
2. Görmüþ, M., Uysal, K., Uysal, A., 2010. Eðirdir Gölü kýyýlarý ve kýyý-kenar çizgisi problemi. Isparta Ýli Deðerleri ve Deðer<br />
Yaratma Potansiyeli Sempozyumu, 26 Nisan - 3 Mayýs, 2010, Isparta, Bildiri Envanteri Kitabý ve CD'si, 625-640.<br />
3. Görmüþ, M., Uysal, K., Kanbur, S., 2010. Sarýidris'in (Eðirdir) jeolojisi ve fosil deðerleri. Isparta Ýli Deðerleri ve Deðer<br />
Yaratma Potansiyeli Sempozyumu, 26 Nisan - 3 Mayýs, 2010, Isparta, Bildiri Envanteri Kitabý ve CD'si, 699-716.<br />
4. Þener, Þ., Þener, E., Davraz, A., Karagüzel, R., 2010. Eðirdir Gölü'nün Ýçmesuyu Olarak Kullaným Özellikleri. Isparta Ýli<br />
Deðerleri ve Deðer Yaratma Potansiyeli Sempozyumu 26 Nisan - 3 Mayýs, 2010, Isparta, Bildiri Envanteri Kitabý ve CD'si,<br />
666-680.<br />
2011 YILI (Ocak-Mart, 11)<br />
Uluslararasý makaleler (5)<br />
1. Dede, O., Varol, E., Altinbas, A., Varol, S., 2011. Chronic fluoride exposure has a role in etiology of coronary artery<br />
ectasia: Sialic acid/Glycosaminoglycan Ratio. Biological Trace Element Research, (in pres) DOI: 10.1007/s12011-010-<br />
8913-9<br />
2. Ersoy, I.H., Koroglu, B.K., Varol, S., Ersoy, S., Varol, E., Aylak, F., Tamer, M.N., 2011. Serum copper, zinc, and magnesium<br />
levels in patients with chronic fluorosis. Biological Trace Element Research, DOI: 10.1007/s12011-010-8892-x<br />
3. Kalyoncuoðlu, Ü.Y., Elitok, Ö., Dolmaz, M.N., Anadolu, N.C., 2011. Geophysical and geological imprints of southern<br />
Neotethyan subduction between Cyprus and the Isparta Angle, SW Turkey. Journal of Geodynamics (in press).<br />
, doi:10.1016/j.jog.2010.12.001.<br />
4. Köroðlu, B.K., Ersoy, Ý.H., Köroðlu, M., Balkarlý, A., Ersoy, S., Varol, S., Tamer, M.N. 2010. Serum parathyroid hormone<br />
levels in chronic endemic fluorosis. Biological Trace Element Research, Sep 14. (in press)<br />
5. Þener, Þ., Þener, E., Karagüzel, R., 2011. Solid waste disposal site selection with GIS and AHP methodology: A case study<br />
in Senirkent-Uluborlu (Isparta) Basin, Turkey. Environmental Monitoring and Assessment, Environmental Monitoring and<br />
Assessment,<br />
173: 533–554.<br />
Ulusal makaleler (6)<br />
1. Aksever Seyman, F., Davraz, A., Karagüzel, R., 2011. Hydrogeological investigations of Sandikli Basin (Afyonkarahisar)-<br />
Preliminary studies, SDÜ <strong>Mühendislik</strong> Bilimleri ve Tasarým Dergisi, 1(3): 107-111.<br />
2. Demer (Altýnkale), S., Memiþ, Ü., 2011. Isparta Ýl Merkezinde Ýçme Sularýnýn Farklý Florür Ýçeriklerinin Ýncelenmesi.<br />
Ekoloji, (baskýda).<br />
3. Dolmaz, M.N., Öksüm, E., Kalyoncuoðlu, Ü.Y., Elitok, Ö., Aydýn, Ý., Poyraz, S.A., 2010. Güneydoðu Anadolu Çarpýþma<br />
Kuþaðýndaki (Malatya-Elazýð-Bingöl-Diyarbakýr-Adýyaman) Litosferik Yapýnýn Manyetik ve Gravimetrik Yöntemler Ýle<br />
Araþtýrýlmasý. Ýstanbul Yerbilimleri Dergisi (baskýda)<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
50<br />
BÖLÜMDEN HABERLER<br />
Online e-dergilerdeki metin yazýlar (2010-2011)<br />
Davraz, A., 2011.Isparta Ovasýnýn hidrojeoloji incelemesi. SDUGEO (Online), 4: 19-23 ( www.geo.sdu.edu.tr),<br />
ISSN 1309-<br />
6656.<br />
Demer, S., 2010. Ýzotoplar ve hidrojeolojide kullaným alanlarý. SDUGEO (Online) 1(2): 11-17 (www.geo.sdu.edu.tr), ISSN<br />
1309-6656.<br />
Görmüþ, M., 2010. Eðirdir Gölü'nün geçmiþi üzerine bir yorum. SDUGEO (Online), 1(2): 4-10 (www.geo.sdu.edu.tr), ISSN<br />
1309-6656.<br />
Görmüþ, M., Uysal, K., 2010. Sayýsal verilerle jeoloji eðitimi. SDUGEO (Online) 1(1): 4-12 (www.geo.sdu.edu.tr), ISSN<br />
1309-6656.<br />
Görmüþ M., Uysal, K., Kanbur, S., Uysal, B., Özdemir A. & Bayýr M., 2010. Söbüdað-Çünür (Isparta) arasýnýn jeolojisi.<br />
SDUGEO (Online), 1(2): 27-41, (www.geo.sdu.edu.tr), ISSN 1309-6656.<br />
Görmüþ M., Yaðmurlu F., Sagular E.K., Pekuz Ü., Þentürk M., Uysal K., Kanbur S., 2010, Isparta ve çevresinin depremselliði<br />
üzerine. SDUGEO (Online), 1(3): 27-30, (www.geo.sdu.edu.tr), ISSN 1309-6656.<br />
Þener, Þ., 2010. Aðýr metallerin çevresel etkileri. SDUGEO (Online), (www.geo.sdu.edu.tr) 3: 33-36, ISSN 1309-6656.<br />
Uysal, K., Sagular, E.K., Görmüþ, M., 2010. Toros Kuþaðýnýn incisi, Sagalassos, SDUGEO (Online), 1(2):18-24<br />
(www.geo.sdu.edu.tr), ISSN 1309-6656.<br />
Uysal, K., Görmüþ, M., 2010. Görüntü analizi ve jeolojide kullanýmý, SDUGEO (Online), 1(2): 54-63 (www.geo.sdu.edu.tr),<br />
ISSN 1309-6656.<br />
Varol, S., 2011. Çevre ve saðlýk araþtýrmalarýnda farklý bir boyut: Týbbi Jeoloji, SDUGEO (Online), 4: 38-43,<br />
( www.geo.sdu.edu.tr),<br />
ISSN 1309-6656.<br />
Zerener, M., 2010. Sivý Kapaným Çalýsmalarý, SDUGEO (Online), 1(1): 13-17, ( www.geo.sdu.edu.tr),<br />
ISSN 1309-6656.<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Ajanda; Ulusal Etkinlikler<br />
Fatma (Seyman) Aksever, SDÜ Jeoloji Mühendisligi Bölümü, Isparta<br />
fatma@mmf.sdu.edu.tr<br />
64. Türkiye Jeoloji Kurultayý, 25-29 Nisan 2011, MTA Genel Müdürlüðü Kültür Sitesi, Ankara<br />
Kontak : Ýsmail Ömer YILMAZ<br />
64. Türkiye Jeoloji Kurultayý Düzenleme Kurulu Sekreterliði<br />
Tel : 0 (312) 434 36 01<br />
Fax : 0 (312) 434 23 88<br />
E-mail : kurultay@jmo.org.tr<br />
Weblink : http://www.topraksukongre.org<br />
http://www.tgae.gov.tr<br />
II. Ulusal Toprak ve Su Kaynaklarý <strong>Kongre</strong>si, 22-25 Kasým 2011, Ankara<br />
Kontak : Sevinç MADENOÐLU<br />
Tel : 0 (312) 315 65 60-64<br />
Fax : 0 (312) 315 29 31<br />
E-mail : smadenoglu@hotmail.com<br />
Weblink : http://www.topraksukongre.org<br />
http://www.tgae.gov.tr<br />
Bildiri Özetlerinin Gönderilmesi :15 Mart 2011<br />
Bildirilerin Kabulü :12 Mayýs 2011<br />
Erken Kayýt :1 Haziran 2011<br />
Bildiri Tam Metinlerin Gönderilmesi :1 Temmuz 2011<br />
Düzeltilmiþ Metinlerin Gönderilmesi :15 Aðustos 2011<br />
4. <strong>Mühendislik</strong> ve Teknoloji Sempozyumu, 28-29 Nisan 2011, Çankaya Üniversitesi, Ankara<br />
Kontak : Yrd.Doç.Haluk AYGÜNEÞ<br />
Tel : 0 (312) 284 4500<br />
Fax : 0 (312) 284 8043<br />
E-mail : mts4@cankaya.edu.tr<br />
Weblink : http://www.mts4.cankaya.edu.tr<br />
Bildiri Özetlerin Gönderilmesi : 18 Þubat 2011<br />
Bildirilerin Deðerlendirilmesi : 28 Þubat 2011<br />
Tan Metinlerin Gönderilmesi : 1 Nisan 2011<br />
4. Ulusal Hidrolojide Ýzotop Teknikleri Sempozyumu, 19-23 Eylül 2011, Ýstanbul<br />
Kontak : Nermin DOÐAN<br />
Tel : 0 (312) 399 27 96/600<br />
E-mail : izotop@dsi.gov.tr<br />
izotopdsi@gmail.com<br />
Sempozyum Baþvuru ve Özet Teslim Tarihi : 18 Þubat 2011<br />
Tan Metinlerin Gönderilmesi : 15 Nisan 2011<br />
Sempozyum Tarihi : 19-23 Eylül 2011<br />
57<br />
AJANDA<br />
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Ajanda; Ulusal Etkinlikler<br />
Fatma (Seyman) Aksever, SDÜ Jeoloji Mühendisligi Bölümü, Isparta<br />
fatma@mmf.sdu.edu.tr<br />
13. TMMOB Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayý Ölçme Teknolojileri ve Yazýlým Fuarý, 18-22<br />
Nisan 2011, Ankara<br />
Kontak : Prof. Dr. Muhammed ÞAHÝN<br />
THBTK Kurultay Baþkaný<br />
Tel : +90 312 232 5777<br />
Fax : +90 312 230 85 74<br />
Weblink : http://www.hkmo.org.tr<br />
5. Ulusal Su Mühendisliði Sempozyumu, 12-16 Eylül 2011, Orhantepe/Ýstanbul<br />
Kontak : Sempozyum Sekreteryasý<br />
DSÝ Genel Müdürlüðü<br />
Teknik Araþtýrma ve Kalite Kontrol Dairesi Baþkanlýðý<br />
Hidrolik Model Laboratuvarý Þube Müdürlüðü<br />
06100, Yücetepe, ANKARA<br />
Tel : 0 (312) 399 27 96 / 504<br />
Fax : 0 (312) 399 27 95<br />
E-mail : usms@dsi.gov.tr<br />
Weblink : http://www.dsi.gov.tr/sempser.htm<br />
Bildiri Metinlerin Gönderilmesi :27.05.2011<br />
Kabul Edilen Bildiri Metinlerin Ýlan Tarihi :15 Aðustos 2011<br />
3. Öðrenci Üye Kurultayý, 30 Nisan 2011, Ankara<br />
Kontak : TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odasý<br />
Bayýndýr Sok.<br />
06444 Yeniþehir, ANKARA<br />
Tel : 0 (312) 434 36 01<br />
0 (312) 432 30 85<br />
E-mail : jmo@jmo.org.tr<br />
Weblink : http://www.jmo.org.tr<br />
www.jeogenc.org<br />
Bildiri Gönderilmesi : 9 Nisan 2011<br />
58<br />
AJANDA<br />
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Ulusal Dergilerden:<br />
- Fýrat Üniversitesi Fen ve <strong>Mühendislik</strong> Dergisi (FFMÜ)<br />
- Dokuz Eylül Üniversitesi <strong>Mühendislik</strong> <strong>Fakültesi</strong> <strong>Mühendislik</strong> Bilimleri Dergisi (MBD)<br />
Fatma (Seyman) Aksever, SDÜ Jeoloji Mühendisligi Bölümü, Isparta<br />
fatma@mmf.sdu.edu.tr<br />
Fýrat Üniveristesi Fen ve<br />
<strong>Mühendislik</strong> Bilimleri<br />
Dergisi (FFMÜ)<br />
(Science and Engineering Journal of<br />
Firat University)<br />
ISSN : 1300-72708<br />
Editör : Doç. Dr. A. Kadri ÇETÝN<br />
Yrd. Doç. Dr. Levent TAÞCI<br />
Yayýmcý : Fýrat Üniversitesi<br />
URL : http://web.firat.edu.tr/ffmü/<br />
1987 Yýlýndan beri yayýmlanmakta olan Fýrat<br />
Üniversitesi Fen Ve <strong>Mühendislik</strong> Bilimleri Dergisi<br />
(FFMÜ), ilk önceleri yýlda 2 sayý ve 2003 tarihinden<br />
itibaren de 4 sayý halinde hakemli ve danýþma<br />
kurullu olarak yayýn hayatýna aralýksýz devam<br />
etmektedir. Dergi, Fen, <strong>Mühendislik</strong> ve Teknoloji<br />
alanýnda yapýlmýþ tüm bilimsel çalýþmalarý etik<br />
kurallarý ve bilimsellik anlayýþý içerisinde yayýnlama<br />
misyonunu benimsemiþ bir dergidir. .<br />
Dergi,uluslararasý kabule sahip SCI- Expanded,<br />
Engineering index vb. gibi indekslerde taranmak<br />
için adaydýr. Yazým dili Türkçe ve Ýngilizce’dir.<br />
t<br />
59<br />
Dokuz Eylül Üniversitesi<br />
<strong>Mühendislik</strong> <strong>Fakültesi</strong><br />
<strong>Mühendislik</strong> Bilimleri<br />
Dergisi (MBD)<br />
(Journal Of Engineering Sciences)<br />
ISSN : 1302-9304<br />
Editörler : Doç..Dr. Gürkan ÖZDEN<br />
Yayýmcý : Dokuz Eylül Üniversitesi<br />
URL : http://web.deu.edu.tr/fmd/<br />
DERGILERDEN<br />
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
Dokuz Eylül Üniversitesi <strong>Mühendislik</strong> <strong>Fakültesi</strong><br />
<strong>Mühendislik</strong> Bilimleri Dergisi (MBD), mühendislik<br />
alanýndaki geliþmeleri takip etmek ve bu alanda<br />
Türkçe bir kaynak oluþturmak amacýyla Ocak<br />
1999'dan beri yayýn hayatýný sürdürmektedir.<br />
Dergide, en az iki hakem oluru ile basýma kabul<br />
edilen makaleler hem basýlý olarak hem de web<br />
sitesinde yayýnlanmaktadýr. <strong>Mühendislik</strong> Bilimleri<br />
Dergisi Ocak, Mayýs ve Ekim aylarýnda olmak üzere<br />
dört ayda bir ve yýlda üç kez yayýnlanmaktadýr.<br />
Derginin basýlan her sayýsý <strong>Mühendislik</strong> <strong>Fakültesi</strong><br />
kütüphanelerine, yazarlara ve hakemlere<br />
daðýtýlmaktadýr.<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
Uluslararasý Dergilerden:<br />
- Engineering Geology<br />
- Lithos<br />
Engineering Geology<br />
(<strong>Mühendislik</strong> Jeolojisi)<br />
Editors : Price, David George<br />
Freitas, Michael de<br />
ISSN : 978-3-642-06725-9<br />
Publisher : SPRINGER<br />
URL : http://www.springer.com<br />
Editörlüðünü Price ve Freitas’ýn birlikte yaptýðý<br />
Engineering Geology dergisi uluslararasý bir<br />
dergidir.<br />
Engineering Geology dergisi Springer tarafýndan<br />
yayýmlanmaktadýr. Yayým dili ingilizce olan bilimsel<br />
derginin araþtýrma konularý jeoloji, temel<br />
mühendislik jeoljisi, inþaat mühendisliði baþlýklarý<br />
altýnda toplanabilir. Ayný zamanda dergi yerbilimleri<br />
ile ilgili multidisipliner ve spesifik çalýþmalarý da<br />
kabul etmektedir.<br />
Ýlgili konular : <strong>Mühendislik</strong> Jeolojisi<br />
Fatma (Seyman) Aksever, SDÜ Jeoloji Mühendisligi Bölümü, Isparta<br />
fatma@mmf.sdu.edu.tr<br />
Dergilerden bölümünde ulusal ve uluslararasý hakemli bilimsel dergilerin tanýtýmýna yer<br />
verilmektedir. Tanýtýlmasýný istediðiniz dergileri lütfen iletiþim bölümünden bize ulaþtýrýn.<br />
60<br />
Lithos<br />
Editors : Ian Buick<br />
G. Nelson Eby<br />
Andrew Kerr<br />
ISSN : 0024-4937<br />
Publisher : ELSEVIER<br />
URL : http://www.elsevier.com<br />
DERGILERDEN<br />
Editörlüðünü Buick, Eby ve Kerr’in birlikte yaptýðý<br />
Lithos dergisiElsevier tarafýndan yayýmlanan<br />
uluslararasý bir dergidir.<br />
Derginin içeriði, Mineraloji, Petroloji,<br />
Jeokimya<br />
konularýný ve problemlerini kapsamaktadýr.<br />
Derginin yazým dili Ýngilizcedir. Derginin Impact<br />
Factor’ü 3,537’dir.<br />
Ýlgili konular : Mineraloji, Petroloji, Jeokimya<br />
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
SDUGEO<br />
e-dergi
SDUGEO<br />
e-dergi<br />
www.geo.sdu.edu.tr