tc süleyman demirel üniversitesi fen bilimleri enstitüsü menderes

16
masifte yüzeylenen kayaçlar olacağını, diğer yandan CO2 - , HS - ve NH3 - gaz
çıkışlarının magmatik bir kaynağı işaret edebileceğini belirlemiştir. Özgür vd. (1998)
Kızıldere, Salavatlı ve Germencik jeotermal alanlarında meteorik suların ısınmasını
bu çalışmasında iki ayrı nedene bağlar, (i) Menderes Masifi kıtasal rift zonlarında
kalkalen bazik ve ortaç volkanik kayaçları içeren intrüzif kayaçların Orta
Miyosenden başlayarak Kuvaterner’e kadar aktif volkanizmanın geliştiği birçok
çalışma ile ortaya konduğu (McKenzie 1972; Yılmaz, 1993; Yılmaz vd., 2000)
dolayısıyla mantodan gelen bazik volkanik kayaçları karakterize eden yüksek
orandaki manto kaynaklı helyum elementinin Kızıldere ve çevresindeki jeotermal
akışkanlar ile etkileşimde olduğunu belirtir. Bu nedenle Büyük Menderes kıtasal rift
zonunun derinliklerinde bir magma odasının varlığının kabul edilebilir olduğunu
ifade eder. Özgür (2001), Büyük Menderes Grabeni’nde bulunan Kızıldere ve
çevresinde bulunan sıcak sulardaki yüksek bor içeriğinin kökeninin saptanması
amacıyla yaptığı çalışmada, inceleme alanındaki sıcak sularda bor çözünürlüğünün
su-kayaç ilişkisi ile arttığını; biyotit, mika, turmalin, feldspat ve hornblend
minerallerinin potansiyel bor taşıyan mineral fazları olduğunu belirlemiştir. Deneysel
yıkama testleri sonucunda gnays ve mikaşistlerin önemli bor kaynağı olduğundan
bahseder. Borun bazı feldspatlar mineralleri içinde Al +3 yerine yer değiştirdiğini ve
ikincil olarak Na ve K-feldspatlarda gelişebileceğini iddia eder. Ayrıca meteorik
kökenli sıcak sularda bor konsantrasyonu artışının magma girişimi ile arttığını da
ortaya koymuş ve oluşumla ilgili modelleme yapmıştır. Çalışmada Türkiye’de
bulunan Neojen yaşlı bor yataklarına eşdeğer yeni bir bor yatağının varlığına bu
yüzdende borun su-kayaç ilişkisi yoluyla boraks, kalomanit, üleksit gibi borat
minerallerinden yıkanarak geldiği olasılığına işaret edilmiştir. Özgür (2002),
Menderes Masifi kıtasal rift zonlarında bulunan Orta Miyosen - güncel yaşlı volkanik
kayaçların meteorik yeraltısularının ısınmasına neden olduğunu ortaya koyar.
İncelemede Kızıldere ve çevresinde, yüzeyde yoğun ayrışmanın geliştiğini;
Paleozoyik yaşlı metamorfik kayaçlarda tipik olarak fillik ve argilik alterasyon zonu,
buna karşın Pliyosen yaşlı sedimanter kayaçlar üzerinde karbonitizasyon alterasyon
zonunun geliştiğine dikkat çeker. Kızıldere jeotermal alanında δ 13 C, δ 34 S, δ 11 B
izotop analizlerine bağlı olarak derinlerde jeotermal rezervuara magmadan uçucu