tc süleyman demirel üniversitesi fen bilimleri enstitüsü menderes

141
Salavatlı ve Germencik jeotermal alanlarında Cl - (1458-2670 mg/l) ve Na + (1195-
2800 mg/l) değerleri birbirine yakın ve oldukça yüksektir. Bu alanlarda δ 18 O
değerleri deniz suyuna yakın değerler gösterir. Bu alanda Cl - (1458-2670 mg/l)
artışına bağlı olarak trityum değerleri belirgin bir azalma gösterir. Germencik ve
Salavatlı jeotermal alanları HCO3 - / Σanyonlara bağlı olarak yapılan hesaplamalarda
tuzlu su karışımı belirlenmiştir.
Menderes Masifi metamorfik kayaçlarda bulunan feldspat, muskovit, biyotit,
turmalin ve hornblend, sillimanit gibi mineraller bor taşıyan minerallerdir (Harder,
1975 a, b; Ahmad ve Wilson, 1981; Truscott vd., 1986; Grew ve Hinthorne, 1983;
Grew vd., 1990; Shaw vd., 1988; Leeman ve Sisson, 1996). Su-kayaç etkileşimi
Menderes Masifi kıtasal rift zonlarında yüzeylenen sıcak sularda bulunan bor
artışının en büyük nedenidir. Bu alanda bor değerleri artışı açısından Büyük
Menderes, Küçük Menderes ve Gediz kıtasal rift zonunda farklılıklar gözlenmiştir.
Bu değişiklikler su-kayaç etkileşiminin ve hazne kaya özelliği taşıyan birimlerin
farklılığından kaynaklanmıştır. Dolayısıyla sıcak suların etkileşim içerisinde
bulunduğu litolojinin önemini ortaya çıkmaktadır. Burada, gnays/mikaşist sıcak su
etkileşimi sıcak sularda bor artışına neden olmaktadır. Bu görüş deneysel leaching
testleri ile de desteklenmektedir (Özgür, 1998). Bor bazı feldspatlarda Al yerine
geçer. İkincil Na ve K-feldspatlarda bor bu minerallerin yapısına katılır. Borun
tetrahedral kristal kafes uzunluğu Si-O’dan küçüktür. Bor tetrahedral kristal kafes
yapısı içinde Si ve Al yerine geçebilir (Christ ve Harder, 1969, Grew ve Anovitz
1996). Zira kafes boyutu Al-oksit (1.76 A 0 ) ve B-oksit (1.48 A 0 ) iyonik yarıçaplarına
bağlıdır.
Menderes Masifi kıtasal rift zonlarında bulunan sıcak sular bikarbonat tipli sulardır
ve akışkan içinde CO2 gazı bulunur. CO2 gazı ve sıcaklık bor taşıyan minerallerin
çözünürlüğünü arttırır.
Bor tipik olarak oldukça dayanıklı turmalin mineralinin ana bileşenidir. Turmalin
sıcak sularda oldukça düşük çözünürlüğe sahiptir. Sıcak sularda turmalin