(64X90 cm) tam bir periyodik tablo posteri - Eba
(64X90 cm) tam bir periyodik tablo posteri - Eba
(64X90 cm) tam bir periyodik tablo posteri - Eba
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Kayaç Gezegenler<br />
K›z›lalt› dalga boylar›nda gözlem yapan<br />
Spitzer Uzay Teleskopunu kullanan<br />
gökbilimciler baz›lar› genç, baz›lar› görece<br />
daha yafll› onlarca y›ld›z›n çevresinde tozlu ve<br />
molozlu art›k diskleri belirlediler. Disklerdeki<br />
art›klar›n <strong>bir</strong> k›sm›n›n, Ay’›n oluflmas›yla<br />
sonuçlanan Dünya ve Mars büyüklü¤ünde <strong>bir</strong><br />
baflka gezegenin çarp›flmas›na (Bkz: Bilim ve<br />
Teknik, Say› 442, Eylül 2004, s: 14-15) benzer<br />
devasa çarp›flmalardan kald›¤› düflünülüyor.<br />
Bulgular, Dünya benzeri kayaç gezegenlerin<br />
Yeni Küresel Küme<br />
Spitzer Teleskopu’nca gönderilen<br />
görüntüleri tarayan <strong>bir</strong> gökbilimci aday›,<br />
Kartal Tak›my›ld›z› bölgesinde yeni <strong>bir</strong><br />
küresel y›ld›z kümesi keflfetti. Bunlar,<br />
yüzbinlerce y›ld›z›n <strong>bir</strong>kaç ›fl›k y›l›<br />
çap›nda <strong>bir</strong> alanda topland›¤› yap›lar.<br />
Oysa Güneflimize en yak›n y›ld›z, 4,2<br />
›fl›ky›l› uzakl›kta. Samanyolu’nda 150<br />
kadar küresel küme bulunuyor. Bir<br />
master ö¤rencisinin buldu¤u küresel<br />
küme, yaklafl›k 200.000 yafll› y›ld›z›n<br />
›fl›¤›n› saç›yor. Ancak, bu parlakl›¤›na ve<br />
Dünya’ya yak›nl›¤›na (10.000 ›fl›ky›l›)<br />
karfl›n, y›ld›zlararas› tozla<br />
perdelendi¤inden amatör teleskoplarla<br />
gözlenemiyor.<br />
Sky & Telescope, Ocak 2005<br />
B‹L‹M VE TEKN LOJ‹ HABERLER‹<br />
evrende bol say›da ortaya ç›kma olas›l›¤›n›<br />
güçlendiriyor.<br />
Spitzer’in bulduklar› ya da daha önce Beta<br />
Pictoris’in çevresinde bulunup uzun uzad›ya<br />
incelenen tozlu disklerin oluflmas› için önce ana<br />
y›ld›z›n çevresindeki gaz içeri¤i yo¤un<br />
“gezegenöncesi diskin” da¤›lmas› ve içindeki<br />
kayaç gezegenimsilerin çarp›fl›p <strong>bir</strong>leflerek<br />
gezegen oluflturmalar› ya da ufalan›p<br />
parçalanarak toza dönüflmeleri gerekiyor (Bkz:<br />
Dev Y›ld›zlar Gezegenlerin Oluflumunu<br />
Kolaylaflt›r›yor).<br />
Günefl’in 2-3 kat› kütlede ve yafllar› 5 ila 850<br />
milyon y›l aras›nda de¤iflen 266 parlak beyaz<br />
y›ld›z› Spitzer’le gözlemleyen gökbilimciler,<br />
bunlar›n 71’inde çarp›flma sonucu oluflan çeflitli<br />
yap›da ve bileflimde toz diskleri belirlemifller.<br />
Yüzmilyonlarca y›l yafl›ndaki y›ld›zlar›n<br />
çevresinde yeni oluflmufl disklerin görülmesi,<br />
çarp›flmalar›n temel gezegen oluflum süreci<br />
<strong>tam</strong>amland›ktan çok sonra bile sürdü¤ünün<br />
iflareti. Bu durum da Günefl Sistemi’nin<br />
do¤uflundan sonra 650 milyon y›l süreyle Ay’› ve<br />
öteki uydular› ve gezegenleri kraterlerle delik<br />
deflik eden “a¤›r bombard›man” dönemini akla<br />
getiriyor.<br />
Sky & Telescope, Ocak 2005
Change language