(64X90 cm) tam bir periyodik tablo posteri - Eba
(64X90 cm) tam bir periyodik tablo posteri - Eba
(64X90 cm) tam bir periyodik tablo posteri - Eba
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Beta Pic, Günefl’in ‹zinde<br />
Güney gökküredeki Ressam (Pictor)<br />
tak›my›ld›z› bölgesinde, Dünya’ya 63 ›fl›ky›l›<br />
uzakl›kta Günefl’ten daha büyük (A5 s›n›f›)<br />
ve çok daha genç (yaln›zca 12-20 milyon y›l<br />
yafl›nda) <strong>bir</strong> y›ld›z olan Beta Pictoris’in<br />
çevresindeki gaz ve toz diskinin içinde<br />
bulunan bofl <strong>bir</strong> bölge, dev <strong>bir</strong> gezegenin<br />
B‹L‹M VE TEKN LOJ‹ HABERLER‹<br />
varl›¤›na iflaret olarak görülmekteydi. 2003<br />
y›l›nda duyarl› k›z›lalt› tayfölçerlerle<br />
donat›lm›fl olan 10 m’lik Keck teleskopuyla<br />
yap›lan gözlemlerle, bu boflluk içinde iki de<br />
toz diski belirlenmiflti. fiimdiyse <strong>bir</strong> Japon<br />
gökbilim ekibi, yine k›z›lalt› tayfölçerler<br />
kullanarak 8,2 m’lik Subaru teleskopuyla<br />
yapt›¤› gözlemlerde bu halkalar›n varl›¤›n›<br />
do¤rulamakla kalmad›, daha da içeride<br />
üçüncü <strong>bir</strong> halka keflfetti. Japon ekip ayr›ca<br />
toz halkalardaki toz zerreciklerinin<br />
büyüklü¤ünü ve bileflimlerini de belirledi.<br />
Bulgulara göre toz zerrecikleri, 0,2 mikron<br />
çap›nda bolca bulunan <strong>bir</strong> magnezyum<br />
silikat› olan olivinden olufluyor. Bu da<br />
demek ki, bu halkalara daha büyük<br />
cisimlerin çarp›flmas› sonucu sürekli olarak<br />
yeni toz ekleniyor. Çünkü normal olarak bu<br />
kadar küçük parçac›klar›n, merkezdeki<br />
y›ld›z›n ›fl›n›m bas›nc›yla uzaya savrulmas›<br />
gerekirdi. Bu ayr› toz halkalar›n›n varl›¤›,<br />
tozun kayna¤› olan daha büyük cisimlerin<br />
de Günefl Sistemi’nde Mars ve Jüpiter<br />
yörüngelerinin aras›ndaki (kayaç<br />
cisimlerden oluflan) Asteroid Kufla¤› ve<br />
Neptün’ün yörüngesinin ötesindeki (kaya ve<br />
buzdan oluflan) Kuiper kufla¤› gibi kuflaklar<br />
oluflturduklar›n› gösteriyor.<br />
Japon araflt›rmac›lara göre Beta Pic’in<br />
çevresindeki iç halka, y›ld›zdan 6,4 AB<br />
uzakl›kta bulunuyor. Bundan <strong>bir</strong> sonraki<br />
halkan›n uzakl›¤›ysa 16 AB. Araflt›rmac›lar<br />
bu durumda Beta Pic’in gezegeninin y›ld›za<br />
12 AB uzakl›kta doland›¤›n› hesapl›yorlar.<br />
Sky & Telescope, Ocak 2005<br />
Ocak 2005 11 B‹L‹M veTEKN‹K