bilglik 6

Bilgilik 535
Rolü oldukça önemli çünkü Big Data sadece bilgileri görüntülemek değil özellikle insan
davranışlarını kontrol etmek için kullanılıyor. Ve eğer insan davranışı kontrol ediliyorsa özgür
olarak verdiğimizin kararların tamamı manipüle edilmiş demektir, bu durumda Big
Data nedeniyle özgür irademiz tehlike altındadır.
Big Data’nın yeni bir toplum sınıfını yükselişe geçirdiğini yazmışsınız.
Bugünün dijital toplumu sınıfsız bir toplum değil. Acxiom data şirketini ele alalım
mesela: insanları kategorilere ayırıyor. En alt kategorinin ismi “ziyan”. Acxiom yaklaşık 300
milyon ABD vatandaşının yani neredeyse ülkenin tamamının bilgilerini satıyor. Şu ana kadar
ABD vatandaşları hakkında FBI (ABD Federal Soruşturma Bürosu)’dan hatta büyük ihtimalle
NSA (Ulusal Güvenlik Teşkilatı)’den bile daha fazla şey biliyorlar.
Acxiom’da insanlar 7 kategoriye ayrılıyor ve perakende mal gibi kataloglarla pazarlanıyorlar, her
türlü ihtiyacınız için bir tane alabiliyorsunuz. Pazar değeri yüksek olan tüketiciler “Kayan
Yıldızlar” grubuna giriyor. Yaşları 26 ila 45 arasında değişen, dinamik, sabahları koşuya giden,
çocuksuz ama evli olabilir, vegan hayat tarzını benimseyen, seyahati seven,
televizyonda Seinfeld insanlar bunlar. Big Data bu şekilde toplumda yeni bir sınıf oluşturuyor.
Peki “ziyan” sınıfında kimler var?
Market değeri düşük olanlar. Kredi almak için uygun olmayanlar mesela. Jeremy Bentham’ın
ideal hapishanesi olan Panoptikon’un yanı sıra sosyolog Zygmunt Bauman’ın “ban-opticon”
olarak tanımladığı bir sistemle karşı karşıyayız. Panoptikon sistemdeki mahkumların
görüntülendiği bir sistem, ban-opticon ise bu saldırgan sistemin dışında olan insanları istenmeyen
olarak tanımlayıp onları dışlayan bir ölçü. Klasik Panoptikon disiplin için kullanılırken, banopticon
her nasılsa sistemin güvenliğini ve verimliliğini sağlamaya yarıyor. NSA (Ulusal
Güvenlik Teşkilatı)’ nın ve Acxiom’un birlikte çalışması ise ayrı bir konu, sonuçta biri istihbarat
diğeri ise özel sektör.
“İNSANLAR ÇOKTAN ZOMBİYE DÖNÜŞMÜŞ”
“Ziyan” sınıfının sonunda yeterli çoğunluğa ulaşıp kontrol edilmekten kurtulması mümkün
mü?
Hayır değil. Çünkü bu insanlar öne çıkmıyorlar, utanıyorlar, işsizlik maaşıyla geçiniyorlar
mesela. Sürekli korku hissetmek zorunda bırakılıyorlar. İş arayanların bu kadar korkarak
yaşayabilmeleri resmen delilik. Ban-opticon içinde hapsedilmişler, kendi korku
hapishanelerinden çıkamıyorlar. İş arayan bir çok insan tanıyorum, hepsi çöp muamelesi
görüyorlar. Dünyanın en zengin ülkelerinden biri olan Almanya’da bu insanlara serseri
muamelesi yapılıyor. Onurları ellerinden alınıyor. Bu insanlar tabii ki protesto yoluna gitmiyorlar
çünkü durumlarından utanıyorlar. Durumlarından toplumu sorumlu tutmaktansa kendilerini
suçluyorlar. Bu sınıftan hiçbir politik hareket beklenemez.
Oldukça moral bozucu. Bunların hepsi ne zaman bitecek?
Ne olursa olsun, durum böyle devam edemez, en nihayetinde doğal kaynakların sınırlılığı buna
izin vermez. Petrolün belki de en fazla 50 yılı var. Almanya’da bir kandırmacanın içinde
yaşıyoruz. Kaynaklarımızın çoğunu dışarıdan alıyoruz. Şu anda bilgisayarlarımızı, giysilerimiz,
ve telefonlarımızı Çin üretiyor. Ama Pekin çöle git gide daha çok yaklaşıyor ve havası nefes
alınamayacak kadar kirli. Kore’deyken Seul’e doğru gelen sarı toz bulutları gördüm. Maske