bilglik 6

Bilgilik 469
siyasettir, ne yapılacaksa siyasetle yapılacak. Dünyanın geldiği yer de bu. İslam’a hizmet
etmek isteyenler de bu yoldan gidecekler.”
Yani Dede Paşa Hazretleri, birilerinin yapmaya çalıştığı gibi takva ve fetva devirlerini geri
getirme iddiasında değildi, bunu gerçekçi görmüyordu. Şimdi bunu söyleyince birileri bana tepki
göstereceklerdir
“Ne yani, takva ve fetva bu devirde olmaz mı demek istiyorsun, Dede Paşa’nın dediklerini böyle
yorumlamaya ne hakkın var?”
diyeceklerdir. Bu görüşlere saygı duyarım, ancak katılmam mümkün değil. “
Kartal Gözüyle Laiklik” adlı kitabımda bu konuları enine boyuna yorumlayıp irdeledim. Dileyen
alır okur. Bu yazıya özgü olarak kısaca şunu söyleyebilirim: Günümüzde “takva” bireysel
sorumluluğu gerektiren bir hal ve olgu olarak algılanmalıdır, devlet yönetmede takva belki artı
bir unsurdur ama bunun herkeste olmasını bekleyemeyiz, bu, gerçeklere göz kapamak olur. Devlet
yönetmede hukuku ölçüt olarak almak, insanlığın geldiği son noktadır bugün.
“Fetva”ya gelince, Hazreti Peygamber “Fetvayı gönlünüzden alın” buyuruyordu, tarih boyunca
buna uyulmadı, fetvalar din baronları tarafından hükümdarların gönlüne göre verildi. Osmanlı’yı
yıkan en büyük nedenlerden biri de buydu bence.
Dede Paşa’nın dediklerini benim doğru yorumladığıma ilişkin önemli bir delil de Sadri
Karakoyunlu Paşa’nın “Bayburt Tarihi”nde bulunmaktadır. O kitapta da Dede Paşa’ya dair ilginç
bir anı vardır, onu da bu vesile ile paylaşmak istiyorum.
1916 yılında Kop Dağı muharebelerinde Deli Halit Paşa’nın emrinde asteğmen rütbesiyle Ruslara
karşı çarpışan Dede Paşa, 1919 yılında, Bayburt erenlerinden Kitapsız Hasan Efendi Hazretleri
ile Yeni Cami’de öğle namazı kılar. Sonrasını Dede Paşa, rahmetli Selahattin Tuncer’e şöyle
anlatır:
“Caminin son cemaat yerini çevreleyen demir parmaklığın eşit aralıkla sıralı baba tabir edilen
dikmelerinin hepsinin, zengin iç dünyası içinde sahip olduğu hayal gücü ile şekillenen
kumandanlara dönüştüğü ve kılıç kuşandıklarını hayal eden Kitapsız Hasan Efendi, birdenbire
bana dönerek ‘Bak Dede Efendi, Allahüalem, zahirden bir müceddit (reformcu) geldi, memleketi
o kurtaracak’ dedi.”
Karakoyunlu Paşa, Dede Paşa’nın bu sözlerini şöyle yorumlar: