bilglik 6

466 Bilgilik
aktarılan bu “kural” uyarınca, Giraylar kabul etmezse taht Konya’daki Mevlevi
postnişininin hakkıydı. Çünkü ilki Cengiz’in, ikincisi Mevlana’nın soyundan geliyordu.
Padişah olmak için gerekli asil kana sahiptiler!
IV. Murad’ın tuhaf vasiyeti Kösem Sultan’ın müdahalesiyle uygulanmamış, böylece
öldürülmekten kurtulan “Deli İbrahim” Osmanlı tahtına çıkabilmişti.
Dediğim gibi, IV. Murad’ın söz konusu vasiyeti hakkında kuşkular vardır. Ancak
İbrâhim’in saltanatı devralmasının ardından o sırada Rodos’ta sürgün hayatı yaşayan
Kırım hanedanı mensuplarından Şâhin Giray’ın alelacele idam edilmesi dikkat çekicidir.
(Prof. Emecen’in söz konusu makalesinde -ve ayrıca TDV İslam Ansiklopedisindeki
Sultan İbrahim maddesinde- zühul eseri olarak Rodos’ta idam edilen kişinin “eski Kırım
hanı Şâhin Giray” olduğu bilgisi yer alıyorsa da söz konusu kişinin “Prens” Şahin Giray
olduğu malumdur. I. Abdülhamid devrinde yine Rodos’ta ortadan kaldırılacak olan “son
Kırım Hanı” Şahin Giray değildir bu kişi.)
Giraylar yalnızca bu dönemde değil, neredeyse her dönemde Osmanlı hanedanına
alternatif olarak düşünülmüşler. Emecen Hoca’ya göre II. Mahmud'un tahta çıkışı
sırasında da yine hanedana karşı birtakım yeni arayışlar gündeme gelir. III. Selim'in katli
ardından Alemdar Mustafa Paşa o sırada Çatalca’daki çiftliğinde ikamet etmekte olan
Selim Giray'ı Osmanlı tahtına geçirme düşüncesindedir. "Bunun III. Selim'in katline karşı
Alemdar'ın bir tepkisi olduğu muhakkaktır" diyor tarihçimiz.
IV. Mustafa'nın idamı sırasında ocaklıların yaptıkları konuşmaları nakleden bir rapora
göre isyancı askerlerin “bazıları Tatar Han gelsün padişah olsun ve bazıları dahi
Molla Hunkar gelsün padişah olsun ve bazıları her kim olursa olsun padişah bir
adam değil mi kim olursa olsun” diyorlardı. Aktardığı bu sözlere tahammül edemeyen
kimliği meçhul rapor yazarı “Vay cahil pezevenkler vay. Güneş olmayınca zerre
kande bulunur, maazallah” ifadesiyle tepkisini kayda geçirmiştir.
Demek ki Osmanlı ailesini devletin olmazsa olmazı olarak gören anlayış her şeye rağmen
çok güçlüdür. Mamafih özellikle kriz dönemlerinde hanedandan ümidini kesenlerin farklı
arayışlara yönelik fikirlerinin sanıldığından daha fazla yankı bulabildiği de görülüyor.
Hatta ünlü mutasavvıf Niyazi Mısri Limni adasında sürgündeyken tutuğu not
defterine “Bunlarda hayır kalmamıştır. Taht Tatarındır” diye yazmıştır.