bilglik 6

Bilgilik 29
sadece şeytana âittir. Eğer dönmezse insan, şeytana âittir. Cehennemde azâbı ikisi birden
çeker. Eğer insan, melekle berâberse şeytan onunla savaşır. Yenerse, geriye Allah kalır.
Allah ise kulunu ister zelîl eder, ister muzaffer kılar. Eğer insan nefsiyle berâberse ona da
emelî hoş gösterilir. Eğer insan, emele yönelirse şeytana âit olur. Halbuki Allah hızlân ile
nusret arasındadır. 14 15 Şeytânî vâridin ardından; hayret, sıkıntı, darbe, elem ve ağırlık
meydana gelir. Vârid, şeytânî olduğunda, nefis gelen ilhâmın ilâhî olduğunu zanneder.
Kalb, vâridi almaya başlayınca kalbin sıcaklığı artar, nabız yükselir, kanın harâreti
artmaya başlar. Mafsallar uyuşmaya başlar. Vücut âzâları ağrımaya başlar. Böylece vârid
gelir, vücûda bir darbe indirerek gider. Ardından da zillet bırakır.
Nefsânî vâridde; nefis dünyâda her türlü nîmetten faydalanmaya devâm eder,
zevk ve sefâ içinde yaşamaktan mutluluk duyarsa, nefsin âhiretteki hayır nasîbi kesilir. O
nefse mükâfat yoktur. Dünyâyı murâd edene dünyâ verilir. Bu kimselere “abdü’n- nefs”
denilir. 16 Kalbe gelen her şey iyi olmayabilir. Bâzen kötülükler de doğabilir. Bu ise insanı
çoğu kez istidrâc’a götürür. Vâridât, istidrâc’a dönüşmüş olur. 17
Vâridler tek düze olmaz. Bâzen şiir, âyet ve hadîs olurlar. Bazen atasözü, şiir,
kıssa şeklinde olurlar. 18
Vâridât’ın geliş kuvveti de her zaman aynı değildir. Vâridât’ın kuvvet
derecelerini şu şekilde özetleyebiliriz: Birincisi, gelen vârid ile kişinin kabiliyyet ve
kuvvetinin eşit olduğu durum. Bu durumda kişi, gelen vâridi kontrol altına alabilir.
İkincisi, vâridin geldiği kimsenin vâridden kuvvetli olduğu zamanlar. Bu halde olanlar
gelen vâridi başkalarına hissettirmezler. Üçüncüsü, kişi vâridi taşıyamayacak kadar zayıf
olduğu vakitler. Vârid gelen kimse, üçüncü durumda her dâim gelen vâridin etki alanına
14 Arabî, a.g.e., s. 276-277.
15 Erginli, a.g.e., s. 1175.
16 Arabî, a.g.e., s. 274.
17 Çetin, a.g.t., s. 3
18 Çetin, a.g.t., s. 4.