bilglik 6

228 Bilgilik
Bütün bu ibretlik duruma rağmen Peyami Safa, Fuat Köprülü ve Başbakanlığa yeni atanan
Şemsettin Günaltay’ın antlaşmayı öve öve bitirememeleri, hatta yer yer yetersiz bile
bulmaları bizim midemizi bulandırmıştır!
Gördüğümüz gibi, ABD ile yapılan her antlaşma Türkiye’nin bağımlılığını
arttırmaktaydı. II. Dünya Savaşı sonunda 245 Milyon Dolarlık döviz ve altın stoku olan
Türkiye, kendi olanaklarıyla yatırım yapabilecekken, üç kuruşa ABD güdümüne
sokulmuştu. ABD, Türkiye’yi bir açık pazar, bir hammadde kaynağı olarak
yapılandırıyordu.
27 Aralık 1949 ABD ile Eğitim Komisyonu Antlaşması:
Bugünün çocukları, yarın oy kullanan yani seçme ve seçilme hakkına sahip vatandaşlar
olacaklar, bunların bir kısmı devlet yönetiminde önemli noktalara, belki de en üst
noktalara geleceklerdir. Onları nasıl eğitirseniz, onlarda nasıl bir kafa yapısı
oluşturursanız onlar öyle vatandaşlar, öyle yöneticiler olacaklardır. Bu nedenle Atatürk,
eğitime çok önem vermiş ve onurlu, şuurlu, vatansever kuşakların yetiştirilmesine özen
göstermiştir. Atatürk’ün yetiştirilmesine önem verdiği Türk Gençliğine ilk darbe Köy
Enstitülerine yapılan kıyım ve yıkım ile indirilmişti. Köy Enstitüleri yıkılırken ABD’ye
öğrenci gönderme furyası başlamıştı. Atatürk döneminde de yabancı ülkelere öğrenci
gönderiliyordu, ancak gönderimde ülke ihtiyaçları göz önünde tutuluyor ve illa şu ülkeye
öğrenci göndereceğiz diye saplantıya girilmiyordu.
ABD, Türkiye’de yerleştikçe ve denetimi ele geçirdikçe kendi ideolojisini benimsemiş,
ABD’nin çıkarlarını kendi çıkarları gibi özümsemiş ve ileride Türkiye’de önemli
görevlere gelme olasılığı yüksek gençleri ‘yetiştirmek’ yolunu tutmuştu. Bu amaçla 27
Aralık 1949’da Türkiye ve ABD Hükümetleri Arasında Eğitim Komisyonu Kurulması
Hakkında Antlaşma imzalandı. Bu antlaşma, ABD’nin eğitime önce ortak edilmesini,
sonra da belirleyici olmasını sağlayacak bir antlaşmaydı.
Antlaşmanın 1. Maddesine göre: Türkiye’de bir Birleşik Devletler Eğitim Komisyonu
kuruluyordu. Komisyon’un giderleri Türkiye’nin ABD’ye olan borcundan karşılanacaktı.
Komisyon’un amacı: “eğitim programının idaresini kolaylaştırmak” olacaktı. ABD
vatandaşlarınca yapılacak öğretim ve araştırma giderlerini de biz ödeyecektik. Aynı
ödeme durumu ABD’de eğitim görecek Türk öğrencileri de kapsamaktaydı.
Ayrıntıya girecek olursak, kurulacak Komisyonun yetkileri 1. maddenin 1. fırkasında ve
2. maddenin 1. fırkasında şöyle belirtilmişti: “Türkiye’deki okul ve yüksek öğrenim