bilglik 6

Bilgilik 227
2. Maddenin son kısmında: “T.C. Hükümeti, özel ve Ticari teşebbüsler arasında, resmi
ticari teşebbüsler arasında, rekabeti kısıtlama, piyasalara katılımı sınırlama veya inhisarcı
kontrolleri teşvik edici uluslar arası ticarete tesir eden ticari usul ve tertiplere- işbu usul
veya tertipler netice itibarıyla müşterek Avrupa Kalkınma Programının tahakkukuna
müdahale eyledikleri takdirine- mani olmak üzere uygun gördüğü tedbirleri ittihaz edecek
ve diğer katılan memleketler ile işbirliği yapacaktır” deniliyor ve devletçilik ilkesine sınır
getiriliyordu. Bu maddeye göre Türkiye, Tasarrufunda bulunulan bütün kaynaklarının
müşahedesi ve araştırılmasına olanak da tanıyordu.
Antlaşmanın 7. maddesinde tıpkı 12 Temmuz 1947 Antlaşmasında olduğu gibi Türk
Hükümeti, ABD’nin ve antlaşmanın propagandasını yapmakla görevlendiriliyordu.
8. Maddenin 1. fırkasında: “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, ABD Hükümetinin bu
antlaşma gereğince deruhte ettiği vecibeleri T.C. dâhilinde ifa edecek olan bir özel
ekonomik işbirliği misyonunu kabul etmeye muvafakat eder” denilmekteydi. Takip eden
ve Türk bağımsızlığını sınırlayan fırkada: “T.C. Hükümeti, T.C. nezdindeki ABD Büyük
Elçisinin gereği veçhiyle ihbarı üzerine, Özel Misyon ve Özel Misyon Personeli ve
Avrupa’daki Birleşik Devletler Heyet Temsilcisini, T.C. nezdindeki ABD Büyük
Elçiliğine ve bu elçiliğin mümasil rütbeli personeline bahşedilen imtiyazlardan ve
muafiyetlerden faydalanma itibarıyla, mezkûr Büyükelçiliğin bir cüzü sayacaktır. Bundan
başka, T.C. Hükümeti ABD Kongresinin Harici İktisadi İşbirliği Müşterek Komitesi
üyelerine ve memurlarına uygun güzel muamele yapılacak ve onlara vazifelerini iyi
yapabilmeleri için lazım gelen kolaylıklar sağlanacaktır” denilmekteydi.
8. Maddenin 3. fırkasında ise: “T.C. Hükümeti doğrudan doğruya ve Avrupa İktisadi
İşbirliği Teşkilatındaki temsilcileri vasıtası ile Özel Misyon’a Avrupa’daki Birleşik
Devletler Özel Temsilcisi ile maiyetine ve Müşterek Komite üyeleri ile memurlarına tam
işbirliği sağlayacaktır. Bu kabil işbirliği, bu antlaşma gereğince yapılan yardımın ne
suretle kullanıldığı dahil olmak üzere bu Antlaşmanın uygulamasını gözlem ve araştırma
için lazım gelen bütün bilgilerin ve kolaylıkların sağlanmasını temin etmektir”
deniliyordu.
Böylece ABD, Türkiye’nin bütün ekonomik kaynaklarını saptamak ve denetlemek
hakkını elde etmişti. Ayrıca bu işe görevli ABD personeline diplomatik ayrıcalık ve
dokunulmazlık tanınmıştı.