bilglik 6

222 Bilgilik
ABD, İkinci Dünya Savaşından, bir süper güç olarak çıktı. Nükleer gücü tekelinde
bulunduran ABD, büyük bir zenginliğe sahipti. ABD ve Amerikan yaşam tarzı büyük bir
propagandayla tüm dünyayı saran bir moda halinde idi. Bu parlak görüntünün arkasında
güçsüze yaşam şansı vermeyen büyük ve acımasız bir emperyalist devlet vardı. ABD’nin
politik amaçları arasında az gelişmiş ülkelerin kendi geleceklerini belirleme, ulusal
çıkarlarına sahip çıkma ya da bağımsızlıklarını koruma gibi kavramlar yoktu.
Türkiye, ABD yörüngesine girmede en istekli ülke oldu. Daha 20-25 yıl önce
emperyalizme karşı, dünyadaki ilk zaferi kazanmış olan ülkemizin yöneticilerinin bu
isteği acınacak, ibretlik bir durumdu ve bir ihanetti. Atatürk’ün mirası reddediliyordu.
1 Nisan 1939 Kapitülasyon Antlaşması:
Türkiye, Atatürk’ten sonra yabacı bir devlete ekonomik imtiyaz tanıyan ilk ikili
antlaşmayı 1 Nisan 1939’da ABD ile yaptı. 5 Mayıs 1939’da yürürlüğe giren bu
antlaşmaya göre Türkiye, ABD’ye gerek ithalat ve ihracatta ve gerekse diğer bütün
konularda en ziyade müsaadeye mazhar millet statüsü tanımıştır. Ayrıca, ABD sanayi
malları için %12 ile %88 arasında değişen oranlarda gümrük indirimleri sağlanıyordu.
Daha Atatürk’ün vefatının üzerinden bir sene geçmemişken, Lozan’da bin bir zorlukla
kaldırılan kapitülasyonlar İnönü eliyle geri gelmişti.
23 Şubat 1945 Antlaşması:
Borç verme ve kiralamalarla ilgili olan bu antlaşma II. Dünya Savaşının sonlarına denk
gelen 23 Şubat 1945 tarihinde TBMM’de 4780 sayılı yasa ile kabul edilmiştir.
Antlaşmanın temel özelliği “Karşılıklı Yardım Antlaşması” olarak gözükmesine karşın,
tümüyle ABD isteklerinin Türkiye tarafından kabulünü içermesidir. Antlaşma, ABD’nin
haklarını korumaktadır! Antlaşmanın 2. maddesinde: “T.C. Hükümeti, sağlamakla
görevli olduğu hizmetleri, kolaylıkları ya da bilgileri ABD’ye temin edecektir”
denilmekteydi. Böyle bir madde bağımsız bir ülkenin yöneticileri tarafından kabul
edilmemeliydi. Türkiye, ABD’ye hizmet sunmakla görevlendirilmişti!
27 Şubat 1946 Kredi Antlaşması:
ABD ile imzalana ikinci antlaşma 27 Şubat 1946 tarihli Kredi Antlaşması idi.
Antlaşmanın özü dünyanın değişik yerlerinde kalmış ABD’nin savaş artığı eski
malzemelerini satın alması koşuluyla Türkiye’ye 10 milyon dolar borç verilmesi idi ve
ağır koşullar içeriyordu. Antlaşmanın birinci bölümünde: “Türkiye Hükümeti, ABD Dış