bilglik 6

134 Bilgilik
“Yediği haram, içtiği haram, giydiği haram ve gıdası haramdır. Nasıl duasına icabet
edilsin?”
Başka bir hadiste Sa’d ibni Ebi Vakkâs Allah Resûlü’nden şöyle bir talepte bulunur:
“ ‘Allah’a dua et ki ben duaları kabul olunan bir kimse olayım.’
Hz. Rasûlu'llâh salla'llâhü aleyhi ve sellem şöyle cevap verir:
‘Ey Sa’d, yemeğini tayyib (temiz ve helal) kıl dualarına icabet olunsun. Nefsimi elinde
bulunduran Allah’a yemin olsun ki kul haram bir lokmayı karnına gönderdiğinde kırk gün
amelleri kabul olunmaz. Herhangi bir kulun da etleri haramla yetişirse ateş ona daha
layıktır.’ ”[Camiı’l ulumi ve’l hikem, 1/260]
Dini Emirleri Hafife Almak
Sözlükte “hafif olmak, az, önemsiz ve kıymetsiz sayılmak” anlamındaki haff (hiffet)
kökünden türemiş bir kelime olup “hafif görmek, önemsememek” demektir. Kelimenin
kökünde bulunan “beden, akıl ve hareket açısından hafif olmak” mânalarından “aklen
hafif olma” anlamı istihfafta ağırlık kazanmaktadır (Lisânü’l-ʿArab, “ḫff” md.).
Kur’ân-ı Kerîm’de hiffet kavramı on yedi âyette geçmekte, bunların üçü istihfaf
masdarından gelmektedir (M. F. Abdülbâkī, el-Muʿcem, “ḫff” md.).
Kur’an’da Firavun’un Hz. Mûsâ’dan üstün olduğunu ileri sürerek onu aşağıladığı,
kavmini sosyal konumlarının düşüklüğü iddiasıyla hafife aldığı belirtilirken istihfaf
kavramı kullanılmıştır (ez-Zuhruf 43/51-54). Taberî bu durumu, ilmî niteliği bulunmayan
istidlâllerle kavmini kendisine uymaya yönlendirmek, onların idrak ve anlayışını
aşağılayıp küçümsemek şeklinde açıklamıştır.
Yine Kur’an’da Allah Teâlâ Hz. Peygamber’e müşriklerin inkârına karşı mücadele
etmesi, sabretmesi, ilâhî vaadin mutlaka gerçekleşeceğini göz önünde
bulundurarak, inanmayanların kendisini hafife almalarına fırsat vermemesi
şeklindeki uyarı da istihfaf kavramıyla ifade edilmiştir (er-Rûm 30/60).
Taberî bu âyeti, âhirete inanmayan müşriklerin Resûl-i Ekrem’in nezaket ve hoşgörüsünü
istismar ederek onu elçilik görevini yerine getirmekten alıkoymaya çalışmak biçiminde