Meftun.Art Dergisi Yaz Sayısı

More documents

Recommendations

Info

Suç Sosyolojisi BağlamındaAmerican History X Filminin Analizi8 Mayıs 1945 tarihinde Nazi Almanya’sının yenilgiyeuğratılması ile Nasyonal Sosyalist olan Hitler rejimiçökmüştür. Ancak II. Dünya Savaşı’ndan sonra baştaAlmanya olmak üzere nasyonal sosyalizm birçokülkede yeniden ilgi uyandıran bir ideoloji olmuştur. Budönemde nasyonal sosyalizmi yeniden canlandırmakiçin ortaya çıkan hareket Neo- Nazizm adını almıştır.Nasyonal sosyalizm, bazı ırkların başka ırklardan dahaüstün olduğunu benimser. Irkçılık, ayrımcı gruplar arasıilişkilerin biyolojik temellerle kanıtlanabileceğialdatmacasına dayanan bir davranış biçimidir.Suç, bireyin içinde yaşadığı toplumun norm ve değeryargılarına göre tanımlanan bir eylemdir. Doğuştangetirilen özelliklere sahip olmamakla birlikte suçunişlenişi, artması ya da azalması yine toplumsal olaylarlaaçıklanabilir. Suçun açıklanmasına yönelik farklıkuramlar vardır. Suçun kaynağının ne olduğuna dairortaya atılan kuramlar doğrultusunda 1998 yılındaırkçılık karşıtı bir film olarak karşımıza çıkan AmericanHistory X filminde nasyonal sosyalist beyaz bir grubunsiyahları ‘öteki’leştirici düşüncelerine tanık oluruz.Beyazlar; siyah insanların, beyaz ve Protestanolmayanların beyazların ilerlemesinin önünde engeloluşturduğuna dair ırkçı düşüncelere sahiptirler.Filmde siyahlara dair devlet tarafından pozitifayrımcılık yapıldığının öne sürülmesi ile siyahların etnikkimliklerinden dolayı suçlu olduğuna dair birdamgalama söz konusudur. Bunun yanı sıra beyazlararasında ırkçı düşmanlığının öğrenilerek ve etkileşimhalinde arttığını görüyoruz.1998 yılında ırkçılık karşıtı bir film olarak karşımızaçıkan American History X filminde nasyonal sosyalistbir grubun siyahları ‘öteki’leştirici düşüncelerine tanıkoluruz. Nasyonal sosyalist bir harekette kitleselhareket çok önemlidir; filmde yer alan Cameronkarakterinin kitlenin beynini yıkayarak ona yönvermesi, ideolojinin önemli bir adımını oluşturur.Kötülüğün, suçun siyah ırka mahsus olduğunainanarak kendini üstün gören beyazların nefretinintoplum içinde türlü nedenlere sebebiyet verdiğinigörürüz. Film, suç sosyolojisi bağlamında literatürdeyer alan suça sebebiyet veren çevresel faktörlerigöstermesi açısından önemlidir.Suç Sosyolojisi20
Film HakkındaIrkçılık karşıtı olan film, babası uyuşturucu satıcısı olansiyahiler tarafından öldürülmüş bir Neo-Nazi’nin(Derek Vinyard) siyahilere karşı duyduğu öfkeninsonucu bir siyahiyi öldürüp cezaevine girmesi iledeğişen yaşamını konu edinir. Babasının ölümündensonra Derek, faşist hareketleri destekleyen bir grubaüye olur. Grubun lideri konumuna gelen Derek’in koyubir nasyonal sosyalist olarak göğsünde Nazi amblemi,odasında Nazi bayrakları yer alır. Öyle ki siyahilerekarşı yaptıkları eylemlerde kendilerini haklı bulur.Aslında Derek’in ırkçı düşüncelerinin oluşmasınıntemelinde babasının Amerika’daki Göçmen Yasası ilesiyahilere pozitif bir ayrımcılık yapıldığına dairşekillenen siyahi karşıtlığı fikirleri yer almaktadır.Babasının bu fikirlerinin ona siyahi düşmanlığıaşıladığını görüyoruz. Bir gece arabasını çalan üçsiyahiden ikisini öldüren Derek,’in hapse girmesiylebaşlayan film, Derek’in hapiste geçirdiği yıllar içindekideneyimleri sonucunda düşüncelerini sorgulamayabaşlayarak iyilik ve kötülüğün her ırka ait olabileceğinikabullenmeye başlamasını anlatır. Hapiste geçirdiğisüre zarfında kendisi gibi ırkçı olan beyazarkadaşlarının uyuşturucu alım-satımıyla ilgilendiklerinigören Derek, suçun siyahilere mahsus bir şeyolmadığını hayal kırıklığı yaşayarak öğrenir. Bunlarınyanı sıra çamaşırhanede bir siyahiyle çalışan Derek,siyahinin kendisine bu süreçte destek oluşu ile siyahinsanları yakından tanıma şansı bulur.Derek’in kardeşiDanny de gibi ırkçı düşüncelere sahiptir. Derek,hapisten çıkınca hapishanede yaşadıklarını kardeşiylepaylaşarak kardeşine doğru olanları anlatmaya çalışır.AanalizFilmin konusu itibariyle ‘ötekileştirme’ olgusu filmdesık sık karşımıza çıkmaktadır. Neo-Nazizm görüşlerinesahip beyaz bir çete grubu siyahilere karşı işlediklerisuçlarda kendilerini haklı görmektedirler. Bu noktadabeyazlar tarafından siyahilerin damgalanmaya maruzkaldıklarını görürüz. “[…] damgalama teorisyenleri,suçlu damgalamasının toplumun üyeleri arasındarastgele yapılmayarak dezavantajlı, azınlık veyabasmakalıp bir şekilde suç işlemeye yatkın olduğuönceden varsayılan üyelerinin daha çokdamgalandığını savunurlar.” (Muş, 2016, s.147). Filmdesiyahi grupların baskın olan beyaz gruplar tarafındanetnik kökenlerinden dolayı suç işledikleri yönündedamgalandıklarını görmekteyiz. Burada aslındasiyahilerin etiketlenmesine neden olan şey neyaptıkları değil, kim olduklarıdır.Babasının uyuşturucu satıcısı biri tarafındanöldürülmesinden dolayı da tüm siyahları suçlu olarakgören Derek, toplum içinde suç işleyerek kendilerininilerlemesinde engel oluşturduklarını söyleyereksiyahları etiketler. Ancak hapishanede geçirdiği sürezarfında kendi grubundan olan kişilerin de uyuşturucuticareti ile ilgilenmelerine şahit olması Derek’insiyahları damgalayarak tüm siyahları suçlu ilanetmesinden pişmanlık duymasına neden olur. Bu dabize damgalama teorisinin eksikliklerini gösterir.Çünkü damgalama teorisinde kişinin asıl suçu göz ardıedilir ve kim olduğuna bakılarak bir etiketleme yapılır.Bu da teorinin eleştirilmesine neden olur.Nasyonal sosyalist beyazların siyahileri kendilerininilerlemesinde engelleyici bir faktör olarak görmelerinintemelinde devlet tarafından siyahilere haklartanınması da yer almaktadır. Filmin başrolü, babası ilesohbeti esnasında babasının siyahilere karşı olandüşmanlığını benimsemeye başlar ve babasının dasiyah bir uyuşturucu satıcısı tarafından öldürülmesi ilesiyahi düşmanlığı bir siyahiyi öldürecek kadar artar.Burada suçun öğrenilen ve toplum içindeki koşullaragöre şekillenen bir şey olduğunu görmekteyiz. Suçunaçıklanmasına dair ortaya atılan kuramlardan biri olansosyal öğrenme kuramı, suçun insanların birbirleri ileetkileşimi neticesinde oluştuğunu öne sürer. “Sosyalöğrenme kuramı açısından biyolojik ve psikolojiketkenler bireyi suça eğilimli yapabilir, ancak bunu aktifhale getiren çevresel faktörlerdir. Sosyal öğrenmekuramcıları, sapmanın davranış biçimlendirilmesi adıverilen bir süreç yoluyla öğrenildiğini ileri sürerler.”(Gün, 2010, s.34). Filmde de gördüğümüz gibi başrolDerek’in siyahilere karşı suç işleyebilmesindebabasıyla olan konuşmalarından dolayı psikolojik biretken söz konusu olsa da onu suça iten asıl sebepçevresel faktörlerdir. Çünkü babasını bir siyahiöldürdüğü halde onun bir siyahiyi öldürmesi ancakarabası siyahiler tarafından çalınınca yani çevreselfaktörler elverişli olduğunda gerçekleşir. Suçunöğrenildiğine dair filmden bir diğer örnekte başrolünkardeşi Danny’nin abisinin izinden gitmesidir. “Sosyalsüreçler, toplumdaki bireylerin rolleri veetkileşimleriyle ortaya çıkmaktadır. Bireyler içerisindeyer aldıkları sosyal gruplarda yer alan diğer bireylerlekarşılıklı etkileşimleriyle bağlanma ilişkisi kurulmasıylaberaber fonksiyonel ve dinamik bir durumoluşmaktadır.” (Pak, 2017, s.236). Danny de abisininhapisten önce dahil olduğu çeteye dahil olarak çete ileetkileşimi sonucunda siyahilere karşı düşmanlıkbeslemeye başlayan potansiyel bir suçlu halinegelmeye başlamıştır.21
Page 2 and 3: Sanat ve Edebiyat Dergisi ©www.mef
Page 4 and 5: İÇİNDEKİLER05060708091011121314
Page 6 and 7: MASUM KIZ ÇOCUĞUNASen, masum kız
Page 8 and 9: İNSANLIKTRAGEDYASIYazar: Emine Öy
Page 10 and 11: YAŞAYAN YAZÇiçekli gülüşler b
Page 12 and 13: RÜCU YAHUT İFLAHKedilerinBir kez
Page 14 and 15: Zaman akıp geçerken hayat ırmağ
Page 16 and 17: Selamın esirgendiği bir şekilde
Page 18 and 19: Her insanın okuduğu kitap türü
Page 22 and 23: Kriminoloji literatüründe suça d
Page 24 and 25: 50 YAŞ KOPYASI50 yaşındayım bug

Meftun.Art Dergisi Yaz Sayısı

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?