DPT-2-1966-Icki-Sanayii-Ozel-Ihtisas-Komisyonu-Raporu

Malt kökçükleri (çim, filiz)
Bira fabrikasyonun önemli artıklarındandır. Çimlenme işinin ileri
götürülüp götürülmediğine, çimlenme esnasındaki solunum durumuna
göre, kökçüklerin boylarıda farkedebileceğinden, 100 kg. kavrulmuş
malttan ayrılan küçük mikdarıda 3-5 kg. arasında değişir.
Kökçükler fazla mikdarda ferment, kolay assimile edilebilen azot
ve “bios,, adı verilen maya gelişim faktörleri (vitamin) ihtiva ettiğin¬
den, özellikle maya fabrikasyonunda kullanılmakla beraber, yüksek
vitamin mikdarları dolayısiyle hayvan yemlerine de elverişli oranlarda
karıştırılır.
Fazla mikdarda K2 O ve P2 O-, ihtiva ettiğinden, pahalı çiçeklerin
gübrelenmesinde kullanılır.
Kökçüklerin ortalama bileşimi aşağıda gösterilmiştir.
Su % 10
Ham protein % 25
Eriyebilir protein % 15-20
Formol azot % 1
Azotsuz ekstrakt % 40
Ham sellüloz % 15
Kül % 7
Kökçüklerde aynı zamanda % 3 kadar, arpada hiç bulunmayan
“Hordenin” adı verilen bir alkoloit de vardır. Bu alkoloid ilâç sanayiin¬
de kullanılır.
Malt kökçüklerinden aynı zamanda, şeker hastaları için şifalı
çayda yapılır.
Ankara ve İstanbul Fabrikalarında elde edilen yaklaşık 250 ton
kadar malt kökçülüğünün tamamını, Tarım Bakanlığının “Yem sanayii
A. Ş. satın almakta ve kilosu başına 8-10 kuruş ödemektedir.
Maya :
Yukarıda verilen bilgiye göre göre, bira fabrikasında işlenen her
1000 ton arpaya karşılık 12 ton maya, tali ürün olarak elde olunmakta¬
dır. (Kuru maya üzerinden)
Memleketimiz bira fabrikalarında yılda 7 000 ton kadar arpa işlen¬
diğine göre, tali ürün olarak elde olunan maya mikdarı kuru madde
üzerinden hesaplanmış olarak, yılda 84 ton kadardır. Yaş olarak he¬
saplamak için bu rakamı 6-7 ile, çarpmak gerekirki bu suretle yılda
500 - 580 ton yaş maya elde ediyoruz. Demektir.
381