DPT-2-1966-Icki-Sanayii-Ozel-Ihtisas-Komisyonu-Raporu

üzüm ziraati yapan bağcıya kredi vermekte, şarapçıya ise vermemek¬
tedir. Resmî ve hususî bütün bankalar şarapçılığa kredi vermek için
mevcut şaraba bir karşılık olarak değer kabul etmeyip, yalnız gayri
menkul gibi teminat aramaktadır. Zaten öz sermayesi zayıf olan şarap¬
çının gayri menkulü de yeterli olmadığından, Banka kredisi temin et¬
mesi maddeten imkânsızdır. Bu durumda ancak kısa vâdeli krediler
(Bonolu) ile iş yapmak mecburiyetinde kalan şarapçılar yüksek faizle¬
rin altında ezilmektedirler. Bankalar kendilerine fazla gelir sağlayan
bu çeşit kısa vâdeli kredileri açmakta, fazla güçlük göstermemekte ve
adeta uzun vâdeli kredi taleplerini bu yola zorlamaktadırlar. Çünkü
bankalar sermayelerini ve mevduatlarını ihtiyaç sahiplerine yardım
edecek tarzda tevzi etmeyip yüksek faiz almak gayesile yıkıcı mahiyet¬
te kullanılmaktadır.
Bütün bu güçlükleri önlemek için şarapçılara, ihtiyaçları olan kre¬
dilerin düşük faizli, formalitesiz, uzun veya kısa vâdeli olarak veren
ve karşılık olarak mevcut şaraplarını ve ticarî itibarını kabul eden bir
yeni kredi müessesesine ihtiyaç vardır.
c) Vâdeli mal almak :
Döner sermayesi kıt şarapçı, bankalardan da kredi alamayınca,
ham madde ihtiyacını peşin para ile karşılayamıyacağmdan bizzarur
malın değerinden daha fazla bedelli vâdeli olarak temin etmektedir.
Bu şekil maliyeti yükseltmekte olup, imalâtçı emsal mamulâtla rekabet
edebilmek için malını vâdeli satmakta ve böylelikle sonu hiçde yararlı
olmayan bir fasit daireye girmektedir.
d) Tefeci’ler : Daha ziyade işletme sermayesi noksanlığını gider¬
mek için diğer kanunî yollardan kredi temin edemiyen imalâtçı mec¬
buriyetler karşısında dönüşü olmayan bu yola sapmaktadır.
3.10.3 Döner sermayenin azlığı ve doğurduğu problemler :
Şarapçılığın gelişmesi ve dolayısiyle imalât kapasitelerinin artma¬
sı daha çok döner sermaye ile piyasada üzüm tüketiminin sağlanması¬
na diğer tâbirile şarap imalâtı için lüzumlu miktar üzümün tamamen
alınması gerekmektedir. Bu suretle bağcılık da pazar bulumanm ra¬
hatlığı içinde büyüme imkânı bulacaktır. Bütün bunlar imalâtçının
gerek halihazır, gerekse ileride sahip olacağı imalât kapasitesini atıl
kalmayacak şekilde karşılamasile mümkündür. Bu şekil çalışmaya ye¬
ter sermayenin mevcut olmaması halinde, yukarıda izahına çalışılan
gelişmenin hızı azalacak veya tamamen kaybolacaktır. Bilindiği gibi,
şarap imalâtında döner sermaye hacmi yılda 2 - 3 ay içine sığan kam¬
panya devresinde değer bulmakta ve fakat en az bir sene mala bağlı
288