DPT-2-1966-Icki-Sanayii-Ozel-Ihtisas-Komisyonu-Raporu

nizma, onun personeli yine o nisbette muazzam bir kırtasiye mekaniz¬
masının çarklarını çevirmeğe çalştıkları için, verimli olacakları yerde
elde edebildikleri resim ve verginin pek mühim bir kısmını tüketmekle
de meşgul bulunmaktadır.
Tekel Genel Müdürlüğü blânçolarmda görülen resim ve vergi yekûnlerinin
dışında bir taraftan mülhak, öte taraftan mütedavil serma¬
ye bütçelerinde bu tahsil mekanizması için pek ehemmiyetli masraflar
gözönünde alınmaktadır.
III — Alkollü içki endüstrisinin istikbaline dair düşünceler
Bu mevzu üzerinde ilk hatıra gelen ve nefsel’emre de en muvafık
olan husus, devletin fertler tarafından yapılabilecek endüstri kolların¬
dan, bilhassa alkollü içki endüstrisinden elini çekmesidir. Bu zarureti
ispat sadedinde deliller ve misaller aramağa lüzum kalmaksızın hür
batı memleketlerinde bir göz atmak fazlasiyle kâfidir.
Esasen yukardaki paragraflarda belirtilen hakikatlar karşısında
devletin ferdin yapabileceği endüstri ile uğraşmasının asla doğru olamıyacağı
kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.
Halbuki Tekel Genel Müdürlüğü, 2450 sayılı kanunla kendisine
verilen alkollü içki inhisarın yürütebilmek için bu konuda muazzam
yatırımlar yaparak tesisler kurmuş, sınaî mahiyette hiçbir maliyet he¬
sabına dayanmaksızın bu san’atı icra edegelmekle kalmıyarak kanunen
tavzif edilmemiş olduğu halde bu kabil faaliyetini inhisar dışı olan
şarap gibi alkollü içki imalâtına kadar teşmil etmiş bulunmaktadır.
O kadar ki, doğrudan doğruya özel teşebbüs sahasına giren şarap¬
çılık mevzuunda da, sırtını devlete dayayan bu Genel Müdürlük, özel
teşebbüsün ferdi gayretleri ile meydana getirebildiği tesisler ile tam
rekabet halinde çalışmakta, bu gayri müsavi rekabete rağmen devlete
ehemmiyetli bir kâr sağlıyamadığı halde bu rekabeti yüzünden mem¬
leket konjeonktürüne zararlı tesirler icrasından geri kalmamaktadır.
İmalini inhisarı altında bulunduğu ağır alkollü içkiler konusunda
da tekel idaresinin faaliyetinin neticeleri aynen belirmekte ihracat için
dışardan yapılan pek önemli miktarlardaki ağır alkollü içki, bu arada
Türk rakısı taleplerini karşılayamamakta, özel teşebbüsler tarafından
yapılması memnu olan kabil maddeler üzerindeki dış talepler asla
yerine getirilememektedir.
Şu hale göre alkollü içki endüstirisinin bilhassa hâzineye şimdi¬
kinden büyük nisbette artan bir gelir sağlıyabilmesi kayıt ve şartı ile
bu endüstirinin en faydalı şekilde nasıl kurullması lâzımgeleceği aşa-
19