DPT-2-1966-Icki-Sanayii-Ozel-Ihtisas-Komisyonu-Raporu

1 — Litre basma alman 15 lira gider vergisi, satış maliyetlerini
yükselmekte ve dolayısiyle müstehlikin alış çerçevesi dışına çıkmak¬
tadır.
Şıra şurubu içkilerde görülebilen böyle yüksek bir vergisi şampan¬
ya tatbiki, evvelce memleket dahilinde şampanya imâlinin mümkün
olamıyacağı inancından ve hariçten ithâl edilecek şampanyaların bir
gelir temin etmek geyesine doğmaktadır.
Bu yüksek vergi dolayısiyle tabiî şampanya fiatlarmm yüksek olu¬
şu ve memleketimizde gelişen sosyal hayatın bu tip içkilere gösterdiği
ihiyaç karşısında, muhtelif firmalar tarafından şampanya yerine kali¬
te itibariyle mukayese edilemiyecek şekilde evsaf değişikliği olan sun’î
köpüren şaraplar yapılmaktadır. Görülüyorki, bu yüksek vergi, kaliteli
bir içkinin imalini önlemekte ve onun yerine değişik evsaflı mamûllerin
yapılmasını teşvik etmektedir.
Tahminlerimize göre memleketimizdeki sun’î köpüklü şarap istih¬
sâli senede 250.000 - 500.000 şişe civarındadır. Tabiî şampanya imali,
ancak bütün imâlatın % 1 civarındadır. Bu nispet medeni memleket¬
lerde aynı tip içkiler için çok değişik olup, tabiî şampanya imalâtı,
.sun’î köpüklü şarabın 10 misli ve daha ziyadesidir.
2 — Şampanya imâline yarıyan makinelerin kontrolü :
Mevcut mevzuata göre şampanya imalâtında kullanılan makine¬
ler, daimi olarak Tekel İdaresinin kontrolü altındadır. Bu makineler
Tekel memurunun nezareti altında mühürler açılarak çalıştırıldıktan
sonra tekrar mühürlenir. Makinelerin daimi olarak mühürlü bulun¬
ması bakım ve tamir işi hususları için de Tekel’den memur celbi ve mü¬
saade alınması bu işleri güçleştirmektedir. Rahat bir çalışma imkânı
vermiyen, bu mevzuatın, bir çok firmaların şampanya imâline gitme¬
sine mani olduğu görülmektedir.
Bu frenleyici tedbirler şampanya sanayiinin doğmasını izlemek¬
tedir. Yakın istikbâlde ortak pazarın bir üyesi olarak gümrük kapılalarınm
açılması halinde, bugün tedbir alınmazsa ileride bir şampanya
sanayiinin kurulmasına imkân kalmayacaktır. Gümrük kapılarının
açılmalarına 14 sene gibi kısa bir zaman kaldığı düşünülürse, bir an
evvel harekete geçmenin zarureti meydana çıkar.
Vergilemede esas prensip, bir malın memleket dahilinde herkes
tarafından aranır hale gelmesi, büyük miktarda istihlâk edilmesi is¬
tikrarlı bir hal aldıktan sonra vergiye tâbi tutulmasıdır. Fakat bizde
böyle bir sanayi kurulmadan litrede 15 lira vergi konularak sanayiinin
doğmadan ölmesine sebep olmaktadır.
281