DPT-2-1966-Icki-Sanayii-Ozel-Ihtisas-Komisyonu-Raporu

Malı olmıyan bir mamûlun yapılışı, şu veya bu şekilde imal ve sa¬
tışa arzı-maalesef sayıları pek az oan bazı vazifeşinas ve vicdanlı devlet
memurları dışında büyük bir ekseriyetin yakın alâkasını çekecek bir
mevzu olmaktan çok uzaktır. O, ancak verilen vazifesini mesuliyet
hudutları içinde ifa etmek, karşılığında maaş veya ücretini almakla
iktifa eder. Neticenin tahakkuk sureti onu hiç te ilgilendirmez. Çünki
devlet malı, o’nun canının yongası değildir.
Büyük bir memur kitlesi için başlıca hedef Adem-i mes’uliyetten
ibaret olduğuna göre bu gruba giren memurların maliyet unsuru üze¬
rinde şu veya bu suretle müsbet bir mesai sarfına asla lüzum hissetmeksizin,
icabında kendisine maddi bir mes’uliyet tahmil edebilecek
her vakıanın, her hamlenin dışında kaldıkça kendisini masun say¬
maktadır.
Ne ilk madde mübayaasmda ne manipülasyon, ambalajlama ve
pazarlamanın her hangi bir safhasında memur, kendisini haklı olarak
daima kanun ve nizam çerçevesi içinde hissetmekte, o yolda hareket
ederek piyasa ve alıcı isteklerine karşı asla bir suplex gösterememekte,
başucunda duran mes’uliyet kılıcının tehdidi altında bu suplexi gös¬
termek te istememektedir.
Devlet memurunun bu psikolojik ruh haletinin devlet işçisinde de
aynen mevcut bulunduğu daima görülegelen vakıalardandır. O kadar
ki bir ata sözü beylik’te bir yumurtayı 10 kişi kaldırır şeklindeki vecize
ile bu hakikati pek güzel ortaya koymaktadır.
Âmir ve memurun veya diğer emek sahiplerinin yegâne endişeleri
mesailerinin neticesi ne olursa olsun ancak musuliyet altına girmeden
azami kazanç sağlıyabilmekten ibaret kalmaktadır.
Müessiriyeti pek aşikâr olan bu psikolojik şartlar altında memur
ve emek sahipleri ile çalışmakta olan devlet sektörünün maliyet hatta
nefaset bakımından özel sektörle rekabetine imkân olabileceği düşün¬
cesi pek mesnetsiz bir vahimeden ileri gidemez.
B — Kanuni mevzuat: Devlet teşekküllerinde bir mesai seyyaiiyetıne
şahit olmağa hiçbir zaman imkân yoktur. Çünkü bu teşekkül¬
lerin sevk ve idaresi ile muvazzaf olan kişilerin atacakları her adım,
çok önceden kanunlar, nizamlar, talimatlar, hatta emirlerle kat’i ola¬
cak sınırlanmış olduğundan bunun haricinde çıkacak olanların muh¬
temel bir muvaffakiyetsizlik karşısında uğrayacakları nikbet ve musi¬
bet o nisbette azamet kesbetmektedir.
İster 2490 sayılı müzayede, münakaşa ve ihale kanunun ahkâmına
tabi olsun, isterse olmasın, devlet teşekküllerinin ve bu arada bilhassa
alkollü içki endüstrisini kurup işletmekte olan Tekel Genel Müdürlü¬
ğünün her kademedeki teşekkülü ancak bu mevzuatın çizdiği yolda
17