Antroposen

KAPİBARA (Hydrochoerus hydrochoerus)
Çağan Tan Gündüz
Hisar Lisesi - 10A
Su maymunu veya kapibaralar (Hydrochoerus
hydrochaeris) ılık ve çok nemli arazileri seven, ana vatanı
Güney Amerika’ olmasına rağmen iklim değişikliği nedeniyle
çok çeşitli yerlerde görülen Dünya’nın yaşayan en büyük
kemirgen türüdür. Boyları 60 sanfmetreye kadar çıkabilen bu
hayvanlar, oldukça dayanıklıdır. En yakın akrabaları olan gine
fareleriyle (kobay fareleri) en büyük benzerlikleri burun
çevreleridir. Sulak alanların bu canlı için önemi ayaklarının
palet şeklinde olmasından anlaşılabilir. Yaşamlarını
sürdürdükleri habitatlar, yaşadıkları bölgeler değişse bile
değişmemişfr. Güney Amerika’da tropik ormanların büyük bir
çoğunluğunda görülebilen bu canlı, aynı zamanda ekvator
kuşağında tropikal bir iklimde yaşar. Kendilerinin en büyük
düşmanları puma ve piton gibi büyük yerel avcılardır, bu
avcılardan korunma yöntemi olarak sulak alanlarda toplu bir
şekilde yaşarlar ve çevikliklerini kullanırlar. Kendileri yok olma
tehlikesinden uzakdrlar fakat popülasyonları azdır ve nadir
bulunurlar.
Puma ve piton gibi avcılardan kaçmaları yine çok sevdikleri burunlarından geçer, bir genetik mucizesi olan
burunları onlara suyun altında uyuma yetisi kazandırır ve bu canlılardan gizlenmelerini sağlar. Kapibaraların
derilerinin kalın ve yağlı olması onların esnek bir sıcaklıkta yaşamasını ve aynı zamanda mekanik darbelere karşı
dayanıklı olmasını sağlar. Bu sayılan özellikler kapibara için ne kadar yararlıysa kapibaranın taşındığı yerlerdeki
bölgenin endemik türleri için bir o kadar tehdit unsuru oluşturur. Günümüzde bunun bir örneği olarak Amerika’nın
Florida eyaletinde bir hayvanat bahçesinde muhafaza edilen kapibaraların kaçması ve doğaya karışması sonucu,
vahşi kapibaralar buradaki dengeyi bozmuş ve kapibaraların yoğun tüketiciliği göz önüne alındığında büyük
sıkıntılar doğurur. Kapibaraların adaptasyonunun iyi olduğunu kanıtlayan bir diğer unsur ise IUCN listesinde en
düşük öncelikte kendisine yer bulmasıdır. 15 kişilik bir kapibara grubunda dişi çoğunluk görülmesi muhtemel
olmakla beraber liderlik görevi her zaman bir dominant erkek kapibara tarafından gerçekleştirilir. Bu liderlik
çiftleşmeyi etkilemez, dişi kapibaralar çiftleşeceği erkeği seçer ve bu durum lider kapibara haricinde kalan
erkeklerin de çiftleşmesine olanak sağlar. Çiftleşmeyi suda gerçekleştiren kapibaralar, dişi kapibaranın istemediği
bir çiftleşmeden kaçmasını sağlamak için suya dalmasına veya sudan çıkmasına olanak sağlar. Suda uyuyan ve suda
dinlenen kapibaralar ön ayak paletleri sayesinde suda çok çeviktirler.
Kapibaralar doğal ortamı dışında kürkü için yetiştirilen bir çiftlik hayvanı olarak karşımıza çıkar.
Bulgaristan’da yer alan çiftliklerden kaçan Kapibaralar Meriç Nehri’nde, İran ve Ermenistan’daki çiftliklerden kaçan
kapibaralar ise Arpaçay, Karasu ve Aralık Çayı’nda yabani bir popülasyon oluşturup hızla üremişlerdir. Ülkemizde
IUCN kapsamında koruma altında olan bu tür hem su altı florasını oluşturan bitkileri yiyerek yerel ekosistemi hem
de ekinleri yiyerek tarımsal üretime büyük zararlar vermektedir.
Kaynakça
Göksün, Ege. “Kapibara (Hydrochoerus Hydrochaeris).” Evrim Ağacı, Evrim Ağacı, 31 Dec. 2021,
https://evrimagaci.org/kapibara-hydrochoerus-hydrochaeris-11259.
“Capybara Facts.” Animals, https://www.nationalgeographic.com/animals/mammals/facts/cabybarafacts.
Frens, Kathryn. “Hydrochoerus Hydrochaeris (Capybara).” Animal Diversity Web,
https://animaldiversity.org/accounts/Hydrochoerus_hydrochaeris/.
41