Antroposen

KARAKULAK (Caracal caracal)
Zeynep Defne Çi[çi
Hisar Lisesi – 11D
Karakulak Türkiye’deki nesli tükenmekte olan bir kedigil türüdür. Türün
Lafnce ismi olan Caracal Caracal da Türkçe’deki karakulak kelimesinden
gelmektedir ve 1761 yılında Georges Buffon tarazndan tür bu şekilde
adlandırılmışdr. Dişileri yaklaşık 8-13 kilogram arası, erkekleri ise 12-18 kilogram
arasında olan karakulaklar kahverengi tonlarında vücutlara sahipfrler ve en
belirgin dış görünüş özellikleri ucunda uzun ve sivri tüy tutamları olan siyah
kulaklarıdır.
Karakulaklara birçok farklı ortamda rastlanabilir fakat çöl ve tropikal
yağmur ormanları biyomlarında asla görülmezler.
Kaynakça
İlemin, Yasin, et al. “Evidence on Sympatric Occurrence of Caracal Caracal and Lynx Lynx in Anatolia -
Biology Bulletin.” SpringerLink, Pleiades Publishing, 13 Jan. 2021,
https://link.springer.com/article/10.1134/S1062359020060060#Sec3.
“Caracal Lynx.” Smithsonian's National Zoo, 31 Oct. 2018, https://nationalzoo.si.edu/animals/caracallynx.
Harita 1. Karakulağın dağılışı
Karakulaklar, genellikle çayır ve çalılıkların
bulunduğu kurak bölgeleri tercih ederler. Dünya’da
görüldükleri ana bölgeler Ortadoğu, Orta Asya, Afrika ve
Pakistan ile Hindistan’ın bazı bölgeleridir. Türkiye’de ise
görüldükleri ana yerler Toroslar, Güneydoğu Anadolu ve
Konya Havzasıdır. Karakulaklar hepçil canlılardır ve
sincaplar, fareler, tavşanlar gibi kemirgenler ve kuşlar
onların ana besin kaynağıdır fakat meyve yedikleri ve
farklı hayvanları avladıkları da nadir de olsa
görülmektedir. Hindistan, Rajhastan’da karakulaklar
üzerinde yapılan bir araşdrma kemirgenlerin incelenen
karakulak popülasyonunun besin kaynağının %70’ini
oluşturduğunu tespit etmişfr. Karakulaklar Dünya
genelinde nesli tehlike aldnda olan bir tür olarak
kategorize edilmiyor olsalar da belirli bölgelerdeki
nesilleri tehlike aldndadır ve Türkiye de bu bölgelerden
biridir.
Bu türün nesli tehlike altında olmasının nedenleri bölgelere göre değişiklik göstermektedir.
Bu türün Türkiye’de nesli tehlike altında olan bir tür olmasının tespit edilen ana nedenleri yangınlar ve karakulak
türünün insan aktivitelerine olan hassaslığıdır fakat Dünya çapında aşırı avlanma nedeniyle de nesillerinin tehlike
altına girdiği bölgeler bulunmaktadır. Karakulak türünün Türkiye’deki yaşam alanlarında insan yerleşimi arttıkça
türün daha az görüldüğü gözlemlenmektedir. Tarım zararlıları olarak görülen kemirgen popülasyonlarının birçok
bölgede insan eliyle azaltılması da ana besin kaynakları arasında kemirgenler olan karakulak türünün yerleşimin
arttığı bölgelerde daha az görülmesinin önemli bir nedenidir. Karakulakların yaşam alanı içinde bulunan yerleşim
yerlerindeki evcil hayvanların da karakulak popülasyonuna hastalıklar taşıdığı tahmin edilmektedir. Karakulak
popülasyonları ve evcil hayvan popülasyonları etkileşim içinde olmasa da bir evcil hayvanın dışkısı, idrarı veya
salyası ile temas eden bir karakulak bu şekilde hastalık kapabilir. Türkiye’de özellikle son yıllarda daha sık
görülmeye başlayan orman yangınları da karakulak nüfusunun azalmasına sebep olmuştur. Türkiye’de
karakulakların yaşam alanının yaklaşık beşte birinin 2021 senesindeki yangınlar nedeniyle tahrip olduğu
düşünülmektedir.
“Caracal.” Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc., 13 Feb. 2023,
https://www.britannica.com/animal/caracal-mammal.
37