Antroposen

Recommendations

Info

TÜRKİYE BİYOCOĞRAFYASININ GENEL ÖZELLİKLERİProf. Dr. Recep EfeUNESCO Türkiye Milli Komisyonu Üyesi – Balıkesir Üniversitesi/CoğrafyaTürkiye kuzey yarıkürede, 26° - 45° doğuboylamları ile 36° - 42° kuzey enlemleri arasında yeralır. Yüzölçümü 78 milyon hektar olup, bu alanın 1,1milyon hektarı iç göl yüzeyidir. Baraj ve doğal gölyüzeyleri çıkarıldığında kalan alan 769.600 km²’dir.Türkiye, sahip olduğu bitki ve hayvan türleri bakımındandünyanın önemli coğrafyalarından biri olup biyoçeşitlilikbakımından Avrupa’nın en zengin ülkesidir. Türkiye,Kazdağı Göknar'ından kardelene, sığla ağacından ormangülüne kadar çok zengin bir bitki örtüsüne sahiptir. Buçeşitlilik doğal hayvan topluluklarında da gözlenir.Semenderden kelere, kulaklı orman baykuşundankelaynak kuşuna, yaban keçisinden şah kartala kadarbirçok hayvan türü Türkiye’nin değişik bölgelerindegörülür. Coğrafi konumu ve sahip olduğu iklim,jeomorfolojik özellikler dolayısıyla yaklaşık 12 bin bitkitürüne ev sahipliği yapan Türkiye'de 120 memeli,450'den fazla kuş, 130 sürüngen ve 300 balık türüvardır.Üç kıta arasında köprü görevi yapan, üç tarafı, denizlerle çevrili, Türkiye zengin biyoçeşitliliğe sahiptir.Türkiye, Palearktik Biyocoğrafya (Ekozonu) alanında yer alır. Türkiye biyolojik çeşitlilik açısından adeta küçük bir kıtaözelliği göstermektedir. Bunun nedenleri arasında üç farklı iklim tipinin görülmesi, bünyesinde Avrupa – Sibirya,Akdeniz ve İran – Turan olmak üzere üç Biyocoğrafya Bölgesini (BCB) bulundurması sahip olduğu topografik jeolojik,jeomorfolojik ve toprak çeşitliliği, deniz, göl, akarsu, tatlı, tuzlu ve sodalı göller gibi değişik sulak alan tiplerininvarlığı, 0 – 5000 metreler arasında değişen yükselti farklılıkları ile derin kanyonlara ve çok farklı ekosistem tiplerinesahip olması, Avrupa ülkelerine göre buzul döneminden daha az etkilenmesi, kuzey Anadolu’yu güney Anadolu’yabağlayan Anadolu Diyagonalinin varlığı ve buna bağlı olarak oluşan ekolojik ve floristik farklılıklar ile üç kıtanınbirleşme noktasında yer alması sayılabilir. Özetle Türkiye, tarım, orman, dağ, step, sulak alan, kıyı ve denizekosistemlerine ve bu ekosistemlerin farklı formlarına ve farklı kombinasyonlarına sahiptir.Palearktik bölgede bulunan Türkiye’de Avrupa-Sibirya, Akdeniz ve İran-Turan olmak üzere üç biyocoğrafyabölgesine ait bitki türleri bulunur. Ayrıca, orman, dağ, step, sulak alan, kıyı ve deniz ekosistemlerine ve buekosistemlerin farklı formlarına ve farklı kombinasyonları da yer alır. Türkiye’deki Avrupa-Sibirya fitocoğrafyaBölgesi Kuzey Anadolu’da Hopa’dan Bulgaristan sınırına kadar uzanmaktadır. Burası en yağışlı bölge olup genişkısmı ormanlarla kaplıdır. Akdeniz fitocoğrafya Bölgesi, Akdeniz’e kıyısı olan tüm yöreler ile Trakya’nın batıkısımlarını kaplar ve çok farklı ekosistem tipleri içerir. İran-Turan bölgesi diğerlerine göre daha genişidir ve Orta veDoğu Anadolu ile Güneydoğu Anadolu’nun bir kısmını içerisine alır. Bölgede karasal iklim ve step bitkileri hakimdir.Tüm bu bölgelerin kapsadığı alanların içerisinde, yüksekliğe bağlı olarak dikey yönde de iklim farklılıklarıgörülmektedir. Örneğin, Antalya’da sıcak bir iklim hüküm sürerken hemen kuzeyindeki Toros dağlarında kış şartlarıgörülebilmektedir. Bu durum çok sayıdaki ekosistem ve habitatın oluşmasını ve önemli bir tür çeşitliliğinin ortayaçıkmasını sağlamıştır. Anadolu, birçok canlının geçmişte ve bugün yayılışını önleyen, bitki ve hayvan coğrafyasıaçıdan büyük önemi olan, dağ kütlelerinden oluşmuş bariyerlere sahiptir. Bu engeller sadece Türkiye'deki canlılarınçeşitlenmesini sağlamamış, kıtalar arasında da biyolojik bileşim bakımından önemli farkların ortaya çıkmasınaneden olmuştur. Anadolu'nun bitki ve hayvan türleri bakımından zenginliğinin nedenlerinden birisi de budur.Özellikle Kuaterner’deki buzul ve buzul arası dönemlerde, bu bariyerler, geçişleri büyük ölçüde önlediği için,popülasyon farklılaşmalarına ya da yayılışların sınırlanmasına neden olmuştur. Türkiye’de biyoçeşitlilik yatay vedikey yönde büyük değişiklik gösterir.8
Avrupa kıtasının tümünde bitki türlerinin sayısı yaklaşık 12.000 kadar olmasına karşın, bugün Türkiye'desaptanmış bitki türü sayısı hemen hemen bu sayıya yaklaşmışdr. Avrupa'nın birçok ülkesi yanında, komşusu olanülkeler arasında da bitki taksonu sayısı açısından en zengin ülkedir. Türkiye'nin florisfk zenginliği Avrupa florası ilekarşılaşdrıldığında açıkça ortaya çıkar. Avrupa’daki 203 familyaya ait, 1541 cins ve 12.000 türe karşılık Türkiye’de 163familyaya ait 1225 cins ve 10.700 tür bulunmaktadır. Odunsu bitkiler açısından Türkiye çok çeşitli bir yapıya sahipfr.Ilıman bölgelerde yefşen ve yaygın olarak pek çok ağaç ve çalı türü Türkiye'de de yefşir ve bunlar tek düze ya dakarışık ormanlar oluştururlar. Bu ormanlarda yaşayan hayvan grupları da ormanın niteliklerine göre farklılıklargösterir. Orman ağaçları açısından ilginç bir cins olan meşenin 18 türü doğal olarak yefşmektedir. Diğer tarahanTürkiye, gülgiller (Rosaceae) taksonları ve meyve ağaçları türü bakımından da zengindir. Türkiye endemik bitkileraçısında da Dünyanın dikkat çeken ülkelerinden birisidir. 9.000 çiçekli bitki türünden yaklaşık 3.000 tanesi endemikolup bu sayı bütün Avrupa ülkelerinin endemik türlerinin (2.500) sayısından daha fazladır. Endemikler yanında reliktbitkiler ve anklavlar açısından da Türkiye önemli özelliklere sahipfr.KaynakçaAtalay, İ.; Efe, R. (2015). Türkiye Biyocoğrafyası (Bitki ve Hayvan). Meta Basım. İzmir. ISBN 9786058784079Efe, R . ( 2022 ) . Biyocoğrafya ( 4 . Basım) . Ekin Kitabevi, ISBN 9786258235463 , 398 sayfa .Efe, R . , Soykan, A . , Cürebal , İ . , Sönmez, S . ( 2008 ) Türkiye’ de Doğal Ortam Bozulmasına AntroposenAçısından Bakış . Tücaum V . Ulusal Coğrafya Sempozyumu, 16 – 17 Ekim 2008 .Efe, R . ( 2006 ), The causes of land degradafon and distribufon of natural vegetafon in the Yunt Mountain, in the Western Turkey . European Geosciences Union , EGU - Geophysical Research Abstracts . Vol . 8 , no . 01778.Efe, R . ( 2005 ), Land Degradafon in Taurus Mountains ( Southern Turkey ) . European Geosciences Union ,EGU - Geophysical Research Abstracts . Vol . 7 , no . 00922 .Efe, R . ( 2004 ), Anthropogenic Degradafon of Natural Vegetafon in Karst Ecosystems in the SouthernTurkey . European Geosciences Union , EGU - Geophysical Research Abstracts . Vol . 6 , 01779 .9
Page 1: ANTROPOSENTEHDİT ALTINDAKİTÜRKİ
Page 4 and 5: 2
Page 6 and 7: 4
Page 8 and 9: 6
Page 12 and 13: Bir Kitap İncelemesiGiray Alkın E
Page 14 and 15: Bazı GraptolitlerDönemin ortalar
Page 16 and 17: ÇEVRE EKOLOJİSİKerim WillemsHisa
Page 18 and 19: USTALARA SAYGI KUŞAĞIİBRAHİMATA
Page 20 and 21: YOK OLAN BİR SULAK ALAN VE YOK OLA
Page 22 and 23: Alper Tüydeş’in ObjektifindenKA
Page 24 and 25: Okulumuzda ’’Sürdürülebilir
Page 26 and 27: TÜRKİYE’DE ORMANSIZLAŞMABenan
Page 28 and 29: Bir Belgesel İncelemesiİrem Kocab
Page 30 and 31: İKLİM KRİZİ VE BİYOÇEŞİTLİ
Page 32 and 33: 30TÜRKİYE’DETÜKENMETEHLİKESİ
Page 34 and 35: Görsel 1. Müsilaj Oluşumu ve Zar
Page 36 and 37: ÇİZGİLİ SIRTLAN (Hyaena hyaena)
Page 38 and 39: AKDENİZ FOKU (Monachus monachus)Ey
Page 40 and 41: 38TÜRKİYE’DEKİ BAZIİSTİLACI
Page 42 and 43: YEŞİL PAPAĞAN (Psittacula eupatr
Page 44 and 45: 42Kulüp arkadaşlarımız bu sene

Antroposen

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?