Belarus Müslümanları - Diyanet İşleri Başkanlığı

Avrupa’nın diğer ülkelerinde de
olduğunu sanıyorum.
Sadede gelecek olursak, şehirlerin
göbeğindeki bu geleneksel
yapılaşma bize bir şeyler fısıldıyor:
Acaba Ortaçağ’dan beri bu
şehirlere aynı hüviyeti kazandıran,
siyasal iktidarlar ve rejimler değişse
bile kendisi hiç değişmeyen
bu şehircilik anlayışı şu mesajı mı
vermek istiyor?
Ey halkım! Senin kültürünün temel
taşı, şu gördüğün kilisedir.
Sen tarih, kültür ve geleneklerini,
sanat varlıklarını unutma. Asırlarca
önce yaşamış olan dedelerinin
ikamet ettiği evler işte burada,
gözünün önünde duruyor.
Hangi şehirde yaşarsan yaşa, Alman
ulusunun kimliğini yansıtan
kültür ve sanat eserlerini kolaylıkla
gezip görebilirsin. Yeter ki pazaryerine
in. Hem alışverişini yap, kahveni
yudumla ve bu arada kabiliyet
ve hevesini ateşlendir.
Senin de bir meziyetin olsun. Şayet
bir meziyet ve hünerin olursa,
buralarda sana yardımcı olacak
her şeyi bulabilir ve kendini ifade
edebilirsin, emeğini sergileyebilirsin.
Almanya dünyanın en gelişmiş
ve en modern ülkelerinden biri
olmanın yanı sıra, kültürüne ve
geleneklerine de bir o kadar bağlı
bir ülke. Örneğin çevre temizliği
konusunda en küçük bir ihmale
göz yumulmaz. Resmi dairelerine
sükunet ve kibarlık hakim, şekle
değil işe bakarlar. Sadece sporcular
değil, herkes spor yapar ve
yürür. Fakat şehirlerindeki tarihle,
tarihi ve dinî eserlerle iç içelik,
kültür ve sanat alanında meydana
getirilen ortam, yine bu alandaki
teşvik politikası gerçekten gıpta
etmeğe değer.
Biz biliyor ve inanıyoruz ki, klasik
çağlarımızda bizim şehirlerimiz
de böyle bir yapıya ve ayırt edici
bir hüviyete sahipti. Daha Asr-ı
Saadet’ten itibaren ve özellikle
Hz. Ömer’in hilafeti zamanındaki
talimatlarıyla şehirler cami
merkezli olarak kuruluyor veya
İslam’ın boyasıyla boyanıyordu.
Daha sonraki asırlarda ulu camile-
rin veya Selatin camilerinin etrafında
kümelenen külliyeler, medreseler,
han ve hamamlar, arasta,
bedesten yahut kapalı çarşılar
aynı mesajı telkin ediyorlardı.
Ama ne olduysa oldu, 20. yüzyılın
başlarından, özellikle ikinci
yarısından itibaren şehirlerimizin
yoğun trafi kle tanışmasıyla, kontrolsüz
sanayi ve nüfus hareketleriyle,
daha da fecisi, önceden
hazırlanması gereken imar planlarına
göre şehirleşmek yerine, elini
çabuk tutanların diktiği binalara
göre cadde ve sokaklar oluşturuldu.
Artık trafi k uğultusu şehirlerimizin
efendisi olmuştur. Ne yazık
ki, şehirlerimiz medeniyetimizin,
erdemlerimizin teşhir edildiği mekanlar,
milli hüviyetimizin aynası
olmak yerine, insan deposu haline
gelmiştir.
Nüfusu milyonlarla ifade edilen
ve adeta yaşanmaz hale gelen
büyük şehirlerin yanı sıra, son
yıllarda Anadolu’daki şehirler de
bir hercümerç içinde korkunç
birer ejderha haline geliyorlar. Dip
dibe apartmanlar yükseltmekle,
caddeleri birer dehliz haline getirmekle
şehirleştiğimizi sanıyoruz.
Ayakta kalan tarihi ve estetik
binaların dört bir yanını beton
binalarla çevirip adeta gözlerden
saklıyoruz
Kısacası şehirlerimizin bugünkü
hal-i pür melali çocuklarımızın ve
gençlerimizin his ve gönül dünyalarını
harekete geçirmiyor, aksine
daha da köreltiyor. Acaba Yahya
Kemal İstanbul’un bugünkü halini
görseydi, yine “Aziz İstanbul” diye
seslenir miydi?
Yine acaba Tanpınar gelse Beş
Şehir’i yeniden yazacak olsa, o
bir içim su tadındaki kitabını aynı
lezzette yazar mıydı?
Yahut da Rıza Tevfi k acaba camilerimizin
şadırvanında aynı “ab-ı hayat”ı
bulabilir miydi? Ne dersiniz?
Haziran 2011 - 146 39