Medikal Teknik Mart 2023

Publisher 

H. Ferruh IŞIK 

on behalf of 

İstmag Magazin Gazetecilik 

İç ve Diş Tic. Ltd. Şti. 

Managing Editor 

(Responsible) 

Mehmet SÖZTUTAN 

mehmet.soztutan@img.com.tr 

Advertising Coordinator 

Recep ARSLANTAŞ 

recep.arslantas@img.com.tr 

+90 537 441 97 68 

Editors 

Dilara CİCA 

dilara.cica@img.com.tr 

Recep ARSLANTAŞ 

recep.arslantas@img.com.tr 

Didem IŞIK 

didem.isik@img.com.tr 

Correspondent 

Serhan IŞIK 

serhan.isik@img.com.tr 

Foreign Relations Manager 

Ayça SARIOGLU 

ayca.sarioglu@img.com.tr 

Accounting Manager 

Cuma KARAMAN 

cuma.karaman@img.com.tr 

Finance Manager 

Yusuf DEMİRKAZIK 

yusuf.demirkazik@img.com.tr 

Digital Assets Manager 

Emre YENER 

emre.yener@img.com.tr 

Graphic & Design Advisor 

Sami AKTAŞ 

sami.aktas@img.com.tr 

Subscription 

İsmail ÖZÇELIK 

ismail.ozcelik@img.com.tr 

Bursa Represantation 

Ömer Faruk GÖRÜN 

omer.gorun@img.com.tr 

Buttim Plaza D Blok Kat: 4 No:1267 BURSA 

Tel:+90 224 211 44 50 / Fax: 224 211 4481 

Printing 

CTP • BASKI 

İHLAS GAZETECİLİK A.Ş. 

Merkez Mah. 29 Ekim Cad. 

İhlas Plaza No: 11 A/41 

Yenibosna - Bahçelievler / İSTANBUL 

+90.212 454 30 00 

Head Office 

İstanbul Magazin Grubu 

İHLAS MEDIA CENTER 

Merkez Mahallesi 29 Ekim Caddesi 

No:11 Medya Blok Kat:1 

34197 Yenibosna / İstanbul / Turkey 

Tel: 0212 454 22 22 Faks: 0212 454 22 93 

www.medikalteknik.com.tr 

e-mail: info@medikalteknik.com.tr 

İMG - Medikal Teknik dergisinde 

yer alan makalelerdeki fikirler 

yazarlarına aittir. 

Yayınlanan ilanların sorumluluğu 

reklam verene aittir. 

İMG - Medikal Teknik dergisinin 

bütün yayın hakları İstmag Magazin Gazetecilik 

İç ve Dış Tic. Ltd. Şti.’ne aittir. 

Yazılar kaynak gösterilmeden yayınlanamaz. 

0 

8 

1 

4 

2 

2 

4 

0 

5 

2 

How should earthquake survivors be 

approached at school? 

Depremzede çocuklara okulda 

nasıl yaklaşılmalı? 

Chemical exports in 

February was $2.25 billion 

Şubat ayında Kimya ihracatı 

2,25 milyar dolar oldu 

If you use the mouse and keyboard 

frequently, beware! 

Mouse ve klavyeyi sık 

kullanıyorsanız dikkat! 

Skull base tumors can be treated 

Kafa tabanı tümörleri tedavi edilebiliyor 

More than 5 million people in Türkiye 

are affected by rare diseases! 

Türkiye’de 5 milyondan fazla insan nadir 

hastalıklardan etkileniyor! 

medikalteknik 

Recep Arslantaş

Some heroes don’t wear capes! 

Dilara Cica 

Medical Day, which is dedicated to all healthcare workers, is a very 

important day as it represents the struggle against the occupation. 

It is an undeniable fact that all our doctors, nurses, midwives and 

health workers, who touch our lives and whose efforts will never be 

paid for, are struggling with their own health in difficult times such as 

the pandemic. 

We have many doctors who contribute to medical science with their 

studies in various countries of the world. We are proud to see that 

Turkish medicine is leading the developments that shape medical 

science. We should never ignore the fact that our healthcare 

professionals need everyone’s help, trust and support under intense 

and stressful working conditions. We celebrate the 14th March 

Medical Day of all our doctors and health workers who are devoted 

to this sacred and honorable profession, devoted to keeping people 

alive and to presenting the right to a healthy life, which is one of the 

fundamental rights of every individual. 

In our magazine, we discussed how we should manage our psychology 

about the earthquake that occurred in Kahramanmaraş and affected 

11 provinces this month, our news about rare diseases, and very 

important issues that will raise awareness in health. I wish you to be 

one of those who always look at life positively and value yourself… 

Good day to you all! 

From 

the 

editor 

Bazı kahramanlar pelerin takmaz! 

Tüm sağlık çalışanlarına ithaf edilen Tıp Bayramı, işgale karşı 

mücadeleyi temsil etmesi nedeniyle çok önemli bir gün. Hayatımıza 

dokunan ve emeklerinin karşılığı asla ödenmeyecek tüm doktor, 

hemşire, ebe ve sağlık çalışanlarımızın pandemi gibi zor günlerde 

kendi sağlıklarını hiçe sayarak mücadele ettikleri yadsınamaz bir 

gerçek. 

Dünyanın çeşitli ülkelerinde yaptığı çalışmalarla tıp bilimine katkı 

sağlayan çok sayıda doktorumuz var. Türk tıbbının tıp bilimine yön 

veren gelişmelere öncülük ettiğini görmek gurur verici. Sağlık 

çalışanlarımızın yoğun ve stresli çalışma koşullarında herkesin 

yardımına, güvenine ve desteğine ihtiyacı olduğu gerçeğini asla göz 

ardı etmemeliyiz. Bu kutsal ve onurlu mesleği özveriyle icra eden, 

kendini insanları yaşatmaya ve her bireyin temel haklarından biri 

olan sağlıklı yaşam hakkını sunmaya adamış tüm doktor ve sağlık 

çalışanlarımızın 14 Mart Tıp Bayramı’nı kutluyoruz. 

Dergimizde bu ay Kahramanmaraş’ta meydana gelen ve 11 ili 

etkileyen depremle ilgili psikolojimizi nasıl yönetmemiz gerektiğini, 

nadir hastalıklarla ilgili dosya haberimizi ve sağlıkta farkındalık 

sağlayacak çok önemli konuları ele aldık. Hayata hep pozitif bakıp, 

kendinize değer verenlerden olmanız dileğiyle… 

Hepinize sağlıklı günler!

Happy 14th 

March Medical Day 

14 Mart Tıp 

Bayramı kutlu olsun 

The beginning of the modern Medical Day in our country is 

based on the opening of the Tıphane-i Amire and Cerrahhane-i 

Amire in March 1827, with the suggestion of the Ottoman 

Palace Physician, Mustafa Behçet. 

The first Medical Day celebration took place in 1919. In March 

1976, the week within March 14 began to be celebrated as 

the week of Medical Day. In summary, every year 14th March 

is celebrated as Medical Day, and it is the day when physicians’ 

service problems are discussed, their contributions to science 

are rewarded, and celebrations are held. As in the pandemic 

process, the efforts of all our healthcare workers, who have 

been working with great sacrifice since the beginning of the 

earthquake, which was the disaster of the century covering 

11 provinces centered in Kahramanmaraş, cannot be paid. 

As Medikal Teknik magazine team, we would like to thank all 

our healthcare professionals, especially our doctors, for their 

efforts and sacrifices in improving human health. We also 

condemn violence against our healthcare workers. Violence 

against healthcare workers should be severely punished. We 

would like to let you know that we are ready to do our part to 

give our healthcare professionals the value they deserve. 

Stay well until we meet in the April 2023 issue of Medikal 

Teknik magazine. 

Ülkemizde modern Tıp Bayramı başlangıcı, Osmanlı Saray 

Hekimi Mustafa Behçet’in önerisiyle Mart 1827’de Tıphane-i 

Amire ve Cerrahhane-i Amire’nin açılışına dayanmaktadır. 

İlk Tıp Bayramı kutlaması ise 1919’da gerçekleşti. Mart 

1976’da 14 Mart’ın içerisinde bulunan hafta, Tıp Bayramı 

haftası olarak kutlanmaya başlandı. Özetle her yıl 14 

Mart Tıp Bayramı olarak kutlanmakta ve hekimlerin 

hizmet sorunlarının konuşulduğu, bilime katkılarının 

ödüllendirildiği ve kutlamaların yapıldığı gündür. Pandemi 

sürecinde olduğu gibi Kahramanmaraş merkezli 11 ilimizi 

kapsayan yüzyılın felaketi olan depremin başlangıcından 

bu yana büyük bir fedakarlıkla çalışmalarını sürdüren tüm 

sağlık çalışanlarımızın emekleri ödenemez. Medikal Teknik 

dergi ekibi olarak başta doktorlarımız olmak üzere tüm 

sağlık çalışanlarımıza insan sağlığının iyileştirilmesinde 

gösterdikleri çaba ve fedakarlıklardan dolayı teşekkür 

ederiz. Ayrıca sağlık çalışanlarımıza yönelik şiddeti 

kınıyoruz. Sağlık çalışanlarına şiddet en ağır şekilde 

cezalandırılmalıdır. Sağlık çalışanlarımıza hak ettikleri 

değeri verme konusunda üzerimize düşeni yapmaya hazır 

olduğumuzu bildirmek isteriz. 

Medikal Teknik dergisinin Nisan 2023 sayısında 

görüşünceye kadar esen kalın. 

Recep ARSLANTAŞ Koordinatör 

Şubat - February 2023

8 

How should earthquake survivors be approached at school? 

Depremzede çocuklara okulda nasıl yaklaşılmalı? 

Kahramanmaraş’ta meydana gelen ve 11 ilde 

yıkıcı etkilere sebep olan deprem felaketinin 

ardından depremzede çocukların eğitimlerine 

devam edebilmeleri için farklı illere nakilleri 

gerçekleşti. DoktorTakvimi uzmanlarından 

Uzman Klinik Psikolog Benan Şahinbaş, deprem 

sonrasında akut stres bozukluğu yaşayabilecek 

çocuklara yeni okullarında nasıl yaklaşılması 

gerektiğini anlatıyor. 

Clinical Psychologist Benan Şahinbaş 

After the earthquake disaster that occurred in 

Kahramanmaraş and had devastating effects in 11 

provinces, earthquake victims were transferred 

to different provinces so that they could continue 

their education. Clinical Psychologist Benan 

Şahinbaş, one of the doctors of DoktorTakvimi, 

explains how to approach children who may 

experience acute stress disorder after the 

earthquake in their new school. 

Clinical Psychologist Benan Şahinbaş said, “While 

earthquake victims are faced with post-acute trauma, 

we are trying to cope with assumed (collective) trauma. 

Unfortunately, both mental, physical and mental symptoms 

of post-acute trauma are present in each of us, and this 

situation may continue for a while.” 

Explaining that acute stress disorder is a mental health 

problem that can occur immediately after a traumatic 

event. Clinical Psychologist Benan Şahinbaş states that this 

may cause various psychological symptoms, and may lead 

to post -traumatic stress disorder (TSSB) if it is unaware or 

not improved. 

Five symptoms of post-traumatic stress disorder 

Involuntary repetitions: The person’s inability to continue 

and stop reliving the traumatic event through flashbacks, 

memories, or dreams. 

Negative mood: The person is in a sad, negative thoughts 

and negative mood. Dissociative symptoms: The person’s 

altered perception of reality, unawareness of what is 

going on around them, and inability to remember parts 

of the traumatic event. Avoidance symptoms: Conscious 

avoidance of thoughts, feelings, people, or places that the 

person associates with the traumatic event. 

Signs of arousal: Sleep disturbances such as insomnia, 

difficulty concentrating, verbal or physical irritability, or 

Uzman Klinik Psikolog Benan Şahinbaş, “Depremzedeler 

akut sonrası travma ile karşı karşıyayken, bizler ise 

üstlenilmiş (kolektif) travma ile baş etmeye çalışıyoruz. 

Akut sonrası travmanın hem ruhsal hem bedensel hem de 

düşüncesel belirtileri her birimizde maalesef ki mevcut ve 

bu durum bir süre daha hepimizde devam edebilir” diyor. 

Akut stres bozukluğunun, travmatik bir olaydan hemen 

sonra ortaya çıkabilen zihinsel bir sağlık sorunu olduğunu 

anlatan Uzman Klinik Psikolog Benan Şahinbaş, bunun 

çeşitli psikolojik semptomlara neden olabileceğini; fark 

edilemez veya iyileştirilmez ise travma sonrası stres 

bozukluğuna (TSSB) yol açabileceğini belirtiyor. 

Travma sonrası stres bozukluğunun beş belirtisi 

İstemsiz tekrarlar: Kişinin flasback (geçmişe dönüş), anılar 

veya rüyalar aracılığıyla, travmatik olayı tekrar tekrar 

yaşamaya devam edip durduramaması. 

Olumsuz ruh hali: Kişinin üzüntülü, olumsuz düşünceler ve 

negatif ruh hali içinde olması. 

Disosiyatif semptomlar: Kişinin, değişen gerçeklik algısı, 

çevresinde olan bitenin farkında olmama ve travmatik olayın 

bazı bölümlerini hatırlayamaması. 

Kaçınma belirtileri: Kişinin, travmatik olayla ilişkilendirdiği 

düşüncelerden, duygulardan, insanlardan veya yerlerden 

bilinçli olarak kaçınması. 

Uyarılma belirtileri: Uykusuzluk gibi uyku bozuklukları, 

konsantrasyon zorluğu, sözel veya fiziksel sinirlilik hali 

veya saldırganlık. Ayrıca, kişinin gergin veya savunmacı 

hissedebilir ve çok kolay ürkebilir. 

Bu belirtilerin birçoğunun depremzede çocukların 

yaşadığı durumlar olduğunu dile getiren DoktorTakvimi 

uzmanlarından Uzman Klinik Psikolog Benan Şahinbaş, 

“Bu sebeple başka illere nakli yapılacak çocuklar için şu 

an durum çok hassas. Kaygı, korku, endişe ve umutsuzluk 

içinde oldukları için yeni il veya okul bazen tetikleyici bazen 

ise iyileştirici olabilir. Bu yüzden okuldaki çocukların ve 

öğretmenlerin mutlaka bu konuda bilinçlendirici eğitimler 

alması şart. Depremzede çocuğa ailesiyle ilgili herhangi 

Mart - March 2023

9 

aggression. Also, the person may feel nervous or defensive and 

startle very easily. 

Clinical Psychologist Benan Şahinbaş, one of the expert doctors 

of DoktorTakvimi, who stated that many of these symptoms 

are the situations experienced by earthquake-affected children, 

said, “For this reason, the situation is very sensitive for children 

who will be transferred to other provinces. Because they are 

in anxiety, fear, worry and hopelessness, the new city or school 

can sometimes be a trigger and sometimes a cure. Therefore, 

it is imperative that children and teachers at school receive 

awareness-raising training on this subject. It is important not to 

ask the earthquake victim anything about his family, not to ask 

him to explain the situation, or even to ask anything about the 

situation. This will help the child to feel more secure over time 

and to establish routines. Both teachers and families should give 

awareness-raising speeches to their children about the absence 

of grouping in the classroom, the absence of peer bullying, the 

fact that these issues are not brought up, and what the mood of 

the earthquake-affected child might be.” 

Conversations should be made to support children’s 

empathy 

Stating that the school’s guidance service should make a 

separate plan for each earthquake victim and even refer the 

child to the necessary institutions or organizations for individual 

trauma therapy after a while, Şahinbaş said, “The trauma 

symptoms that the child is currently experiencing and the 

orientation process for the new school and new life are very, 

very difficult. It should not be forgotten that it is sensitive. 

Families should definitely explain this sensitive situation to their 

children at home, make speeches that will support the child’s 

empathy with the other child, and teachers at school should also 

provide training and seminars for the children in the institution 

for this situation. We all go through a sensitive period, some 

children may not be as aware of the process as adults due to 

their age. We should not ignore this situation. What will heal all 

of us is integrity, empathy, solidarity, love and solidarity.” 

bir şey sormamak, durumu anlatmasını istememek, 

hatta durumla ilgili herhangi bir şey sormamak 

önemli. Bu durum çocuğun kendini zamanla daha 

güvende hissetmesine, rutinlerinin oluşmasına yarar 

sağlayacaktır. Sınıf içinde gruplaşmanın, akran 

zorbalığının olmaması, bu konuların açılmaması 

ve depremzede çocuğun yaşadığı ruh halinin ne 

olabileceği konularında hem öğretmenler hem 

de aileler çocuklarına bilinçlendirici konuşmalar 

yapmalı” diyor. 

Çocuklarla empati kurmalarını 

destekleyecek konuşmalar yapılmalı 

Okulun rehberlik servisinin her depremzede çocuk 

için ayrı bir plan yapması, hatta gerekirse bir süre 

sonra bireysel travma terapisi için çocuğu gerekli 

kurum veya kuruluşlara yönlendirmesi gerektiğini 

söyleyen Şahinbaş, “Çocuğun şu anda yaşadığı 

travma belirtileri ve yeni okulu, yeni yaşamı için 

oryantasyon sürecinin çok ama çok hassas olduğu 

unutulmamalı. Bu hassas durumu mutlaka aileler 

evde kendi çocuklarına anlatmalı, çocuğun diğer 

çocukla empati kurmasını destekleyecek konuşmalar 

yapmalı, okulda öğretmenler de ayrıca bu durum 

için çocuklara kurum için eğitim ve seminerler 

vermeli. Hepimiz hassas bir dönemden geçiyoruz, 

bazı çocuklar yaşı gereği biz yetişkinler kadar 

sürecin farkında olmayabilir. Bu durumu göz ardı 

etmemeliyiz. Hepimizi iyileştirecek olan; bütünlük, 

empati, dayanışma, sevgi ve yardımlaşmadır” 

ifadelerini kullanıyor. 


10 

Chronic kidney failure affects the whole body! 

Kronik böbrek yetmezliği tüm vücudu etkiliyor! 

Kronik böbrek yetmezliklerinin çoklu organ 

yetmezliklerine yol açabileceğine dikkat çeken 

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Haydarpaşa Numune 

Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği 

İdari ve Eğitim Sorumlusu Prof. Dr. Melike Betül 

Öğütmen konu hakkında önemli açıklamalarda 

bulundu. 

Prof. Dr. Melike Betül Öğütmen 

Pointing out that chronic kidney failures can lead 

to multiple organ failures, Prof. Dr. Melike Betül 

Öğütmen, Nephrology Clinic Administrative and 

Education Officer Haydarpaşa Numune Training 

and Research Hospital, the University of Health 

Sciences made important statements on the 

subject. 

Stating that the conditions in which the kidneys cannot 

perform their functions are defined as kidney failure, Prof. 

Dr. Melike Betül Öğütmen summarized the transformation 

of this situation into chronic kidney failure as follows; 

“Acute (sudden onset) kidney failure that occurs within 

hours or days of kidney function decline is called chronic 

(permanent) kidney failure when the functions are not 

fulfilled for a while (3 months) and this situation continues.” 

Pointing out that the disease can have many different 

causes, Öğütmen said, “The treatment of kidney failure 

may vary depending on the cause of the disease, as well 

as whether it is acute (sudden) onset or chronic. In sudden 

onset kidney failure, usually eliminating the underlying 

cause will be curative. 

In addition, in chronic kidney failure, recommendations 

specific to the cause of the disease can be made, such as 

regular follow-up of the patient, lifestyle changes (smoking 

cessation, salt restriction, ideal weight, healthy diet, etc.), 

keeping blood sugar within appropriate limits in diabetes 

Böbreklerin işlevlerini yerine getiremediği durumların 

böbrek yetmezliği olarak tanımlandığını belirten Prof. 

Dr. Melike Betül Öğütmen, bu durumun kronik böbrek 

yetmezliğine çevrilmesini ise şöyle özetledi; “Böbreklerdeki 

işlevlerin azalmasının saatler, günler içerisinde ortaya 

çıkmasına akut (ani başlangıçlı) böbrek yetmezliği 

denilirken, işlevlerin bir süredir (3 ay) yerine gelmemesi 

ve bu durumun devam etmesine ise kronik (kalıcı) böbrek 

yetmezliği adı verilmektedir.” dedi. 

Hastalığın ise birçok farklı nedeni olabileceğine dikkat 

çeken Öğütmen; “Böbrek yetmezliği tedavisi hastalığın 

nedenine, ayrıca akut (ani) başlangıçlı ve kronik olmasına 

göre değişebilir. Ani başlangıçlı böbrek yetmezliğinde, 

genellikle altta yatan nedenin ortadan kaldırılması, tedavi 

edici olacaktır. 

Kronik böbrek yetmezliğinde ayrıca hastanın düzenli takibe 

gitmesi, yaşam biçimi değişimleri (sigaranın bırakılması, 

tuzun kısıtlanması, ideal kilo, sağlıklı beslenme, vb.), 

diyabet hastalarında kan şekerinin uygun sınırlar içerisinde 

tutulması, tansiyon hastalarında tansiyonun kontrol altında 

olması gibi hastalık nedenine özgü önerilerde bulunulabilir. 

Son dönem böbrek yetmezliği adı verilen, kronik böbrek 

yetmezliğinin en ileri safhası olan böbrek işlevlerinin 

tamamına yakını bozulduğu durumlarda ise böbrek yerine 

koyma tedavileri gündeme gelmektedir. 

Bunlar; ev tedavileri, ev hemodiyalizi, periton diyalizi (karın 

diyalizi), merkez tedavisi (diyaliz merkezlerinde hemodiyaliz 

tedavisi), böbrek nakli olarak sıralanabilir. Ancak bu 

uygulamaların böbrek yetmezliğinin en ileri safhası için 

mevcut tedavi yöntemleri olduğu unutulmamalıdır.” dedi. 

Kronik böbrek yetmezliği konusunda periton diyalizi ve 

hemodiyaliz tedavi yöntemleri arasındaki farklara değinen 

Prof. Dr. Melike Betül Öğütmen sözlerine şöyle devam etti; 

“Periton diyalizi; hastanın karın boşluğuna küçük bir girişim 

ile yerleştirilen, ince, yumuşak, silikondan yapılmış kalıcı bir 

tüp (kateter) aracılığı ile verilen özel olarak hazırlanmış bir 

solüsyon ile, hastanın kendi karın zarı (periton) kullanılarak 

hastanın kanının zararlı maddelerden arındırılması ve 

vücuttaki sıvı dengesinin sağlanması işlemidir. 


11 

patients, and keeping blood pressure under control in 

blood pressure patients. 

In cases where almost all of the kidney functions are 

impaired, which is the most advanced stage of chronic 

kidney failure, which is called end-stage renal disease, 

kidney replacement treatments are on the agenda. 

These are listed as home treatments, home hemodialysis, 

peritoneal dialysis (abdominal dialysis), central treatment 

(hemodialysis treatment in dialysis centers), kidney 

transplantation. However, it should not be forgotten that 

these applications are the current treatment methods for 

the most advanced stage of kidney failure. 

Delivering the differences between peritoneal dialysis 

and hemodialysis treatment methods in chronic kidney 

failure, Prof. Dr. Melike Betül Öğütmen continued her 

words as follows, “Peritoneal dialysis is the purification 

of the patient’s blood from harmful substances by using 

the patient’s own peritoneum, with a specially prepared 

solution administered through a thin, soft, permanent 

tube (catheter) made of silicone that is inserted into the 

patient’s abdominal cavity with a small intervention, and It 

is the process of maintaining fluid balance. 

Hemodialysis, on the other hand, is the name given to the 

return of the blood taken from the patient using a suitable 

vascular access route called a vascular catheter or fistula, to 

the patient by regulating the fluid and solute content while 

passing it through a filter called a dialyzer (artificial kidney) 

with the help of a machine and pump. It is generally applied 

3 times a week, in sessions lasting 4 hours. 

One of the most important features of peritoneal dialysis 

is that patients perform their treatments at home, in 

their own living spaces. In addition, freedom of travel and 

freedom to be free during the day also contribute to the 

quality of life in working and young patients. In parallel 

with this, blood pressure control is provided well. Anemia 

and related hormone therapy are also less common. As 

there is no blood loss as in hemodialysis, iron requirements 

are also less. This group of patients is less likely to use 

drugs. 

In the treatment of hemodialysis, “Patients continue their 

lives connected to a dialysis center 3 days a week and they 

have to use more drugs because they have losses in each 

dialysis session.” 

Explaining the usage rates according to dialysis methods, 

Öğütmen also drew attention to the post-peritoneal 

dialysis treatment, “Currently, approximately 3600 patients 

in Turkey are using peritoneal dialysis. If we look at the 

average of the last 5 years, 4% of all kidney failure patients 

receive peritoneal dialysis, 22% kidney transplant and 74% 

hemodialysis.” 

Hemodiyaliz ise damar yolu kateter veya fistül adı verilen 

uygun bir damar giriş yolu kullanılarak hastadan alınan 

kanın, bir makine ve pompa yardımıyla diyalizör adı verilen 

bir süzgeçten (yapay böbrek) geçirilirken sıvı ve solüt 

içeriğini düzenleyerek hastaya geri verilmesine verilen 

addır. Genelde haftada 3 kez, 4 saat süren seanslar 

şeklinde uygulanır. 

Periton diyalizinde en önemli özelliklerden biri 

hastaların tedavileri evlerinde, kendi yaşam alanlarında 

gerçekleştiriyor olmasıdır. Ayrıca seyahat özgürlükleri 

ve gün içinde serbest kalabilme özgürlüğü de çalışan 

ve genç hastalarda yaşam kalitesine katkı sunmaktadır. 

Bunun paralelinde tansiyon kontrolü iyi sağlanmaktadır. 

Anemi ve buna bağlı hormon tedavisi de daha az yaşanır. 

Hemodiyalizde olduğu gibi kan kaybı görülmediğinden 

demir gereksinimleri de daha azdır. Bu grup hastaların ilaç 

kullanımı daha azdır. 

Hemodiyaliz tedavisinde; hastalar haftada 3 gün bir diyaliz 

merkezine bağlı yaşamlarını devam ettirmekte ve her diyaliz 

seansında kayıpları olduğu için daha fazla ilaç kullanmak 

zorunda kalıyorlar.” dedi. 

Diyaliz yöntemlerine göre kullanım oranlarını anlatan 

Öğütmen, periton diyalizi tedavisi sonrasına da dikkat çekti; 

“Şu an Türkiye’de yaklaşık 3600 hasta periton diyalizini 

uygulamaktadır. Son 5 yıllık ortalamaya bakarsak tüm 

böbrek yersizliği hastalarının %4’ü periton diyalizi, %22’si 

böbrek nakli, %74’ü ise hemodiyaliz tedavisi olmaktadır.” 

Dikkat edilmesi gereken en önemli konu hijyendir 

“Günlük yaşamda birçok iş için ellerimizi kullanmamızdan 

ötürü ellerin en çok kirlenen ve hastalık nedeni olan 

mikropları taşıyan organlarımız olduğunu belirtmeliyim. 

Ellerimizin kirli olduğunu gözlerimizle görebiliriz, fakat 

mikropları göremeyiz. Göremediğimiz bu mikroplar 

periton diyalizi yaparken karın içine ulaşarak peritonite 

neden olabilir. Ellerde oluşan kirleri su ve sabunla kolayca 

temizleyebilirsiniz. Pansuman sırasında mutlaka maske 

kullanılmasını istiyoruz. Katetere dokunmadan önce her 

zaman eller iyice yıkanmalıdır. 

Hygiene is the most important issue to be 

considered 

“As we use our hands for many tasks in our daily life, I must 

state that our hands are the organs that carry the most 

polluted and disease-causing microbes. We can see with 

our eyes that our hands are dirty, but we cannot see germs. 


12 

These microbes, which we cannot see, may reach the abdomen 

while performing peritoneal dialysis and cause peritonitis. You 

can easily clean the dirt on your hands with soap and water. We 

definitely want to use a mask during dressing. Hands should 

always be washed thoroughly before touching the catheter. 

The bath should be done in the form of a shower, the catheter 

exit site should be thoroughly dried after the bath and the 

dressing should be renewed. When entering the sea or the 

pool, the exit point of the catheter should be covered with 

a waterproof tape recommended by the center. Personal 

hygiene rules should be followed, underwear should be 

changed every day and very tight clothing should be worn.” 

Importance of peritoneal dialysis in heart patients 

Öğütmen made important explanations about which type of 

patient groups especially peritoneal dialysis should be used, 

“As long as there is no medically objectionable condition, all 

kidney patients are suitable candidates for peritoneal dialysis. 

Patients with circulatory failure, heart failure or vascular 

access problems may particularly prefer peritoneal dialysis. 

Similarly, those who work actively, want to travel, stay free and 

independent. Peritoneal dialysis will also be a more suitable 

option for patients. On the other hand, it is an important 

treatment for cardiovascular patients. Fluid load begins to 

accumulate in patients with treatment-resistant heart failure. 

These patients need treatment for short-term treatment and 

ultrafiltration. For this, the recommended treatment model is 

peritoneal It’s dialysis.” 

Banyo duş şeklinde yapılmalı, banyo sonrası kateter çıkış 

yeri iyice kurulanıp pansuman yenilenmelidir. Denize, 

havuza girerken kateter çıkış yeri, merkezin önerdiği 

su geçirmeyen bir bantla kapatılmalı. Kişisel temizlik 

kurallarına uyulmalı, iç çamaşırlar her gün değiştirilmeli 

ve çok sıkı giysiler giyilmelidir.” uyarısında bulundu. 

Kalp hastalarında periton diyalizinin önemi 

Periton diyalizinin özellikle hangi tip hasta gruplarında 

kullanılması gerektiğine dair ise Öğütmen, önemli 

açıklamalarda bulundu; “Tıbbi açıdan sakıncalı bir 

durum olmadığı sürece tüm böbrek hastaları periton 

diyalizi için uygun birer adaydır. Dolaşım yetersizliği, kalp 

yetmezliği veya damar giriş yolu problemleri nedeni olan 

hastalar periton diyalizini özellikle tercih edebilir. Benzer 

şekilde aktif çalışan, seyahat etmek, serbest ve bağımsız 

kalmak isteyen hastalar için de yine periton diyalizi daha 

uygun bir seçenek olacaktır. Öte yandan kardiyovasküler 

hastalar içinde önemli bir tedavidir. Tedaviye dirençli 

kalp yetersizliği hastalarında sıvı yükü birikmeye başlar. 

Bu hastaların kısa süreli tedavi ve ultrafiltrasyon için 

tedaviye ihtiyaçları oluşur. Bunun için de önerilen tedavi 

modeli periton diyalizidir.” dedi. 


14 

Chemical exports in February was $2.25 billion 

Şubat ayında Kimya ihracatı 2,25 milyar dolar oldu 

Kimya sektörü şubat ayında 2,25 milyar dolarlık 

ihracat gerçekleştirdi. Sektörün bu yıl ilk iki aylık 

ihracatı ise 4,55 milyar dolar oldu. Bu yıl Ocak- 

Şubat döneminde yüzde 0,52’lik ihracat daralması 

gerçekleşti. Sektör şubat ayında gerçekleştirdiği 

ihracat ile ülke ihracatından yüzde 13,6 pay aldı. 

Adil Pelister, Chairman of the Board of İKMİB 

The chemical industry realized exports of $2.25 

billion in February. The sector’s exports for the 

first two months this year amounted to 4.55 

billion dollars. Exports contracted by 0.52 percent 

in the January-February period this year. The 

sector received a share of 13,6 percent from the 

country’s exports with its exports in February. 

Evaluating the February export figures of the chemical 

industry, Adil Pelister, Chairman of the Board of İKMİB 

said, “We experienced a great disaster in February. It is a 

fact that this sad process affects all of us deeply. I wish 

God’s mercy on our citizens who lost their lives, patience 

for their relatives and condolences to our country. Our 

industry producers and exporters have provided and 

continue to provide support from the first day in order to 

meet the urgent needs in the earthquake-affected areas. 

We are trying to heal the wounds of this great pain, which 

is described as the disaster of the century, together. In 

February, our country’s exports amounted to 18.6 billion 

dollars. The exports of our chemical industry amounted 

to $2.25 billion. We see that one of the most important 

supports of reviving the economy and production in 

the regions affected by the earthquake is exports. In 

this respect, as exporters, we will work harder with the 

awareness of our responsibility. We attended the Ambiente 

2023 fair in February, we held the ECRM France Trade 

Delegation and the Cosmeet Africa Trade Delegation. We 

participated in the info stand at The Big 5 Saudi fair held in 

Kimya sektörünün şubat ayı ihracat rakamlarını 

değerlendiren İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 

İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Adil 

Pelister, “Şubat ayında büyük bir felaket yaşadık. Bu üzücü 

sürecin hepimizi derinden etkilediği bir gerçek. Hayatını 

kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, yakınlarına 

sabır ve ülkemize baş sağlığı diliyorum. Depremden 

etkilenen bölgelerde acil ihtiyaçları karşılamak üzere 

sektör üretici ve ihracatçılarımız ilk günden itibaren destek 

sağladı ve sağlamaya devam ediyor. Yüzyılın felaketi 

olarak nitelendirilen bu büyük acının yaralarını hep birlikte 

sarmaya çalışıyoruz. Şubat ayında ülke ihracatımız 18,6 

milyar dolar olarak gerçekleşti. Kimya sektörümüzün 

ihracatı ise 2,25 milyar dolar oldu. Depremden etkilenen 

bölgelerdeki ekonomiyi, üretimi tekrar canlandırabilmenin 

en önemli desteklerinden birinin ihracat olduğunu 

görüyoruz. Bu bakımdan ihracatçılar olarak üzerimize 

düşen sorumluluk bilinciyle daha fazla çalışacağız. Şubat 

ayında Ambiente 2023 fuarına katıldık, ECRM Fransa Ticaret 

Heyeti ve Cosmeet Afrika Ticaret Heyetini gerçekleştirdik. 

Suudi Arabistan’da düzenlenen The Big 5 Saudi fuarı ve 

Rusya’da düzenlenen Interlakokraska fuarına info stand 

katılımını gerçekleştirdik. İngiltere’de düzenlenen White 

Label World Expo 2023 fuarının milli katılım organizasyonu 

gerçekleştirerek bu yıl ilk kez katılım sağladık. Önümüzdeki 

dönemde yurt dışı etkinliklerimize yoğun olarak devam 

edeceğiz. Ekonomik kalkınmaya en önemli katkıyı veren ve 

27 sektöre dokunan bir sektör olarak ülkemizin yaralarını 

sarmak için devletimiz ve kurumlarımız ile hareket ederek 

bu zorlu süreci aşacağımıza inanıyorum. Hem İKMİB olarak 

hem de ihracatçılarımızın çatı kuruluşu TİM olarak her türlü 

desteği vermeye devam edeceğiz.” dedi. 

En fazla ihracat yapılan ülke İtalya oldu 

İtalya, şubat ayında en çok ihracat yapılan ülke oldu. Şubat 

ayında İtalya’yı takip eden ilk onda yer alan diğer ülkeler ise 

İspanya, Rusya, Almanya, ABD, Romanya, Malta, Hollanda, 

İngiltere ve Irak oldu. Şubat ayında ilk 10 ülke arasında en 

çok artış yüzde 179,98 ile Rusya’ya oldu. 

Şubat ayında İtalya’ya yapılan kimya ihracatı 166 milyon 700 

bin dolar olarak gerçekleşti. Geçen yıl aynı döneme kıyasla 


16 

Saudi Arabia and Interlakokraska fair held in Russia. We 

participated for the first time this year by organizing the 

national participation organization of the White Label 

World Expo 2023 fair held in England. In the coming 

period, we will continue our activities abroad intensively. 

As a sector that makes the most important contribution 

to economic development and touches 27 sectors, I 

believe that we will overcome this difficult process by 

acting with our state and institutions to heal the wounds 

of our country. As İKMİB and as TİM, the umbrella 

organization of our exporters, we will continue to provide 

all kinds of support.” 

Italy was the country with the most exports 

Italy was the country with the most exports in February. 

Other countries in the top ten following Italy in February 

were Spain, Russia, Germany, USA, Romania, Malta, 

Netherlands, England and Iraq. In February, the highest 

increase among the top 10 countries was Russia with 

179.98 percent. 

Chemical exports to Italy in February amounted to 166 

million 700 thousand dollars. Compared to the same 

period last year, it increased by 36.38%. The top five 

product groups exported to Italy in February were 

“mineral fuels, mineral oils and products”, “plastics 

and their products”, “inorganic chemicals”, “organic 

chemicals” and “rubber, rubber goods”. 

“Plastics and products” were exported most 

In February, exports of plastics and products in chemical 

substances and products product groups ranked first in 

chemical exports with 715 million 819 thousand dollars. 

Mineral fuels and products took the second place with 

an export of 515 million 426 thousand dollars, while the 

export of inorganic chemicals took the third place with 

249 million 612 thousand dollars. Other sectors in the 

top ten following “inorganic chemicals” are ‘essential oils, 

cosmetics and soap’, ‘pharmaceutical products’, ‘rubber, 

rubber goods’, ‘paint, varnish, ink and preparations’, 

‘various chemicals’. became ‘organic chemicals’ and 

‘washing preparations’. 

yüzde 36,38 arttı. Şubat ayında İtalya’ya en çok ihraç edilen 

ilk beş ürün grubu sırasıyla “mineral yakıtlar, mineral 

yağlar ve ürünler”, “plastikler ve mamulleri”, “anorganik 

kimyasallar”, “organik kimyasallar” ve “kauçuk, kauçuk 

eşya” oldu. 

En çok “plastikler ve mamulleri” ihracatı 

gerçekleştirildi 

Şubat ayında kimyevi maddeler ve mamulleri ürün 

gruplarında plastikler ve mamulleri ihracatı, 715 milyon 

819 bin dolarla kimya ihracatında ilk sırada yer aldı. İkinci 

sırada 515 milyon 426 bin dolarlık ihracatla mineral yakıtlar 

ve ürünler yer alırken, anorganik kimyasallar ihracatı 249 

milyon 612 bin dolarla üçüncü sırada yer aldı. “Anorganik 

kimyasallar’ı takiben ilk onda yer alan diğer sektörler 

ise; ‘uçucu yağlar, kozmetikler ve sabun’, ‘eczacılık 

ürünleri’, ‘kauçuk, kauçuk eşya’, ‘boya, vernik, mürekkep 

ve müstahzarları’, ‘muhtelif kimyasal maddeler’, ‘organik 

kimyasallar’ ve ‘yıkama müstahzarları’ oldu. 


18 

Cancer diagnosis within 24 hours 

24 saatte kanser teşhisi 

Patoloji bölümünde, özellikle moleküler patoloji 

alanındaki gelişmeler, tüm dünyada olduğu gibi 

Türkiye’de de bilim insanlarının uygulamalarını 

değiştiriyor. Yeni gelişmeler sayesinde patoloji 

sonucu için haftalarca beklemeye gerek 

kalmadığını, normal şartlarda 24 saat içinde 

kanser teşhisi konulabileceğini belirten Anadolu 

Sağlık Merkezi Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Hüseyin 

Baloğlu, elektif koşullarda ise özel teknikler 

kullanılarak 15-30 dakikada kanser teşhisi 

konulabileceğini belirtiyor. 

Pathologist Prof. Dr. Hüseyin Baloğlu 

Developments in the pathology department, 

especially in the field of molecular pathology, 

are changing the practices of scientists in Türkiye 

as well as in the rest of the world. Stating that 

thanks to the new developments, there is no 

need to wait for weeks for the pathology result, 

and that cancer can be diagnosed within 24 

hours under normal conditions, Pathologist Prof. 

Dr. Hüseyin Baloğlu, Anadolu Medical Center 

states that in elective conditions, cancer can 

be diagnosed in 15-30 minutes by using special 

techniques. 

Baloğlu said, “One of the important developments 

regarding cancer is ‘Next Generation Sequencing’, namely 

NGS. The method has settled into our language as ‘next 

generation sequencing’. Thanks to this method, we can 

examine hundreds of genes from tumor samples at the 

same time, and besides making a diagnosis, we can also 

determine which treatment or drug will work or not be 

effective in the patient. In this way, it is possible to start the 

appropriate treatment without wasting time.” 

Explaining that the practices in medicine are changing 

and developing very quickly, Pathologist Prof. Dr. Hüseyin 

Baloğlu, Anadolu Medical Center said, “For example, it was 

not an easy and frequently applied method to enter an 

organ and take a biopsy with a needle. Generally, diagnostic 

samples, that is, biopsy applications, were performed 

Baloğlu, “Kanserle ilgili olarak önemli gelişmelerden 

biri de ‘Next Generation Sequencing’ yani NGS. Yöntem, 

‘yeni nesil dizileme’ olarak dilimize yerleşti. Bu yöntem 

sayesinde tümöre ait örneklerden yüzlerce geni aynı 

anda inceleyebiliyor, tanı koymanın yanı sıra hastada 

hangi tedavinin veya ilacın işe yarayacağını ya da etkili 

olmayacağını da tespit edebiliyoruz. Bu sayede vakit 

kaybetmeden de uygun tedaviye başlanması mümkün 

oluyor” şeklinde konuştu. 

Tıptaki uygulamaların çok hızlı değiştiğini ve geliştiğini 

anlatan Anadolu Sağlık Merkezi Patoloji Uzmanı Prof. 

Dr. Hüseyin Baloğlu, “Mesela eskiden bir organa girip 

iğneyle biyopsi almak çok kolay ve sıklıkla uygulanan 

bir yöntem değildi. Genellikle tanısal örneklemeler, yani 

biyopsi uygulamaları genel anestezi altında yapılırdı. Artık 

öyle değil; teknoloji gelişti. İğneyle vücudun her tarafına 

ulaşıp anormal dokulardan biyopsi almak mümkün. Tabii 

bu yöntem her zaman başarıya ulaşmayabiliyor. Bazı 

durumlarda yeterince tümör hücresine ulaşamayabiliyoruz. 

Bu durumda da likit biyopsi yöntemleriyle kandan ya da 

vücut boşluklarındaki sıvılar içinden tümöre ait hücre 

ürünlerini toplayabiliyoruz. Her iki durumda da tümöre 

ait örneklerden NGS tekniği ile yüzlerce gen hedefini 

inceleyecek teknolojileri kullanabiliyoruz. NGS sayesinde 

tek bir hücre, DNA veya RNA’dan çok sayıda kopyalar 

oluşturabiliyor ve o kopyaların her birini birçok gen analizi 

için kullanabiliyoruz. Yani burada tümöre ait küçücük bir 

DNA miktarını yüzbinlerce, binlerce kez çoğaltabiliyoruz” 

diye konuştu. 

NGS yöntemi ile tümöre ait genetik materyal 

çoğaltılarak analiz ediliyor 

NGS’in en önemli avantajının, elde çok az tümör dokusu 

olduğunda tümöre ait genetik materyalin, yani DNA ve RNA 

içeriğinin bu yöntemle çoğaltılabilmesi olduğunun altını 


19 

under general anesthesia. Not so anymore; technology 

has improved. It is possible to reach all parts of the body 

with the needle and take biopsy from abnormal tissues. 

Of course, this method may not always be successful. In 

some cases, we may not be able to reach enough tumor 

cells. In this case, we can collect tumor cell products 

from the blood or fluids in the body cavities with liquid 

biopsy methods. In both cases, we can use technologies 

to examine hundreds of gene targets with NGS technique 

from tumor samples. Thanks to NGS, we can make multiple 

copies of a single cell, DNA or RNA, and use each of those 

copies for multiple gene analysis. In other words, we can 

reproduce a tiny amount of DNA from the tumor hundreds 

of thousands of times.” 

With the NGS method, the genetic material of the 

tumor is reproduced and analyzed 

Underlining that the most important advantage of NGS 

is that when there is very little tumor tissue on hand, 

the genetic material of the tumor, namely DNA and RNA 

content, can be reproduced by this method, Pathologist 

Prof. Dr. Hüseyin Baloğlu said, “In the past, a large enough 

tumor sample had to be taken from the patient for 

multigene analyses. However, NGS technology allows us 

to analyze large numbers of genes even from very few 

tumor samples. At the same time, we can analyze each 

point of the 46 chromosomes in humans separately. The 

use of this method for diagnostic purposes when needed is 

also a great advantage because some genetic changes are 

the signature of a tumor. All these innovations are a great 

advantage in the fight against cancer.” 

çizen Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Hüseyin Baloğlu, “Eskiden 

hastadan çok genli analizler için yeterince büyük bir tümör 

örneği alınması gerekiyordu. Ancak NGS teknolojisi, çok az 

tümör örneğinden bile çok sayıda gen analizi yapmamıza 

olanak sağlayabiliyor. Aynı anda insandaki 46 kromozomun 

her bir noktasını ayrı ayrı analiz edebiliyoruz. Bu yöntemin, 

ihtiyaç duyulduğunda tanısal amaçla kullanımı da büyük 

avantaj çünkü bazı genetik değişiklikler bir tümörün imzası 

niteliğinde. Bütün bu yenilikler de kanserle savaşta çok 

büyük bir avantaj” dedi. 

Tedaviyi şekillendirmeye yardımcı oluyor 

NGS’in tanısal amaçla kullanılabildiğini ancak asıl tedaviyi 

şekillendirmek için hekimlere yol göstermesi açısından 

önemli olduğunu dile getiren Prof. Dr. Hüseyin Baloğlu, 

“Belli genetik değişiklikleri saptayarak hastaya hangi 

ilaçların etki edeceğini ya da etki etmeyeceğini tespit 

edebiliyoruz. Yüzlerce gene etki eden ilaçlar var. ‘Akıllı 

ilaçlar’ diye bilinen ilaçların hedef tümör hücresinde etki 

oluşturması için gereken genetik değişiklik bu tümörde 

var mı diye bakıyoruz. Küçük bir tümör dokusundan bütün 

bu analizleri yapabiliyoruz. Bu, önemli bir avantaj” diye 

konuştu. 

Akciğer, bağırsak ve yumuşak doku kanserlerinde 

uygulanıyor 

Her tümörün NGS ile incelenebileceğini vurgulayan Hüseyin 

Baloğlu, “Hem DNA hem RNA analizleri yapılabilir. Hedefe 

yönelik, yani çevre dokulara zarar vermeden direkt olarak 

tümörü yok etmeye yönelik geliştirilmiş ilaçlar var. İlaçların 


20 

Helps shape treatment 

Expressing that NGS can be used for diagnostic 

purposes, but it is important in terms of guiding 

physicians to shape the actual treatment, Prof. Dr. 

Hüseyin Baloğlu said, “By detecting certain genetic 

changes, we can determine which drugs will or will not 

affect the patient. There are drugs that affect hundreds 

of genes. We are looking to see if the genetic change 

required for drugs known as ‘smart drugs’ to have an 

effect on the target tumor cell is present in this tumor. 

We can do all these analyzes from a small tumor tissue. 

This is an important advantage,” he said. 

It is applied in lung, intestinal and soft tissue 

cancers 

Emphasizing that every tumor can be examined with 

NGS, Hüseyin Baloğlu said, “Both DNA and RNA analyzes 

can be done. There are drugs developed to target the 

tumor, that is, to destroy the tumor directly without 

damaging the surrounding tissues. NGS can also be used 

to identify these targets on tumors where drugs will act. 

If you set the target, you can use smart medicine for that 

target and destroy the tumor. For example, there are 

too many targets in lung cancer, bowel cancer and soft 

tissue cancers (Sarcoma). These targets can be detected 

and drugs directed towards those targets can be used 

in the treatment. There are fewer targets in pancreatic 

cancer. We use the NGS method less here. In cases where 

all standard treatment methods have been exhausted 

and the disease progresses, we also use it to investigate 

whether there are other treatment targets for these 

patients.” 

etki edeceği, tümörlerin üzerindeki bu hedefleri belirlemek 

için de NGS kullanılabilir. Hedefi belirlerseniz, o hedefe 

yönelik akıllı ilaç kullanabilir, tümörü yok edebilirsiniz. 

Örneğin akciğer kanseri, bağırsak kanseri ve yumuşak doku 

kanserlerinde (Sarkom) çok fazla hedef var. Bu hedefleri 

tespit edip tedavide o hedeflere yönelik ilaç kullanılabilir. 

Pankreas kanserinde daha az hedef var. Burada daha 

az kullanıyoruz NGS yöntemini. Bütün standart tedavi 

yollarının tükenmiş olduğu, hastalığın ilerlediği durumlarda 

ise, acaba bu hastalar için başka tedavi hedefinin olup 

olmadığını araştırmak için de kullanıyoruz” dedi. 

Türkiye’de son 2-3 yıldır yaygın olarak uygulanıyor 

Tıp dünyasında, özellikle de onkolojide yaklaşık 10 yıldır 

kullanılan NGS’in Türkiye’de son 2-3 senedir yaygınlaşmaya 

başladığını belirten Prof. Dr. Hüseyin Baloğlu, “Tümöre ait 

parafin bloklar elimizde ise, önce bu tümör dokusundan 

DNA/RNA elde ediliyor. Sonra bunların kalite ve miktar 

ilişkili yeterlilik değerlendirmeleri yapılıyor. Sonra da 

hedef nükleik asit dizilerinin spesifik olarak küçük 

parçalar halinde okunması için ön işlemler tamamlanıyor 

ve çoğaltarak okuma aşamasına aktarılıyor. Bu okuma 

işleminin tamamlanması bekleniyor ki bu işlem okuma 

uzunluğuna göre değişmekle birlikte 1-2 gün sürüyor. 

Sonra okuma verileri normal insan genomu verileriyle 

elektronik yazılımlar ile eşleniyor. Alınan veriler tümör 

tipine göre analiz edilerek raporlanıyor. Bu akış yaklaşık 4-6 

gün sürüyor. Ancak maliyet etkinliği amacıyla bu süreler 

4-6 haftaya uzatılabiliyor” dedi. 

It has been widely applied in Türkiye for the 

last 2-3 years 

Stating that NGS, which has been used for about 10 

years in the medical world, especially in oncology, has 

started to become widespread in Türkiye in the last 

2-3 years, Prof. Dr. Hüseyin Baloğlu said, “If we have 

paraffin blocks of the tumor, first DNA/RNA is obtained 

from this tumor tissue. Then, their quality and quantityrelated 

adequacy assessments are made. Afterwards, 

preprocessing is completed to read the target nucleic 

acid sequences in small pieces specifically and is 

transferred to the reading stage by amplification. This 

reading process is expected to be completed, which 

takes 1-2 days, depending on the reading length. The 

reading data is then mapped to normal human genome 

data with electronic software. The data obtained are 

analyzed and reported according to the tumor type. 

This flow takes about 4-6 days. However, these periods 

can be extended to 4-6 weeks for cost-effectiveness 

purposes. 


22 

If you use the mouse and keyboard frequently, beware! 

Mouse ve klavyeyi sık kullanıyorsanız dikkat! 

Elinizde güçsüzlük ve çabuk yorulma sorunundan 

yakınıyor musunuz? Özellikle ilk üç parmağın 

tamamında ve 4. parmağın yarısında karıncalanma 

hissi oluyor mu? Bu şikayetleriniz genellikle 

geceleri sizi uyandıracak kadar şiddetleniyor mu? 

Cevabınız ‘evet’ ise dikkat edin çünkü nedeni, 

klavye ve mouse ikilisini sık kullanan kişileri 

tehdit eden ve tedavi edilmediği takdirde yaşam 

kalitesini önemli ölçüde azaltabilen ‘Karpal tünel 

sendromu’ olabilir! 

Prof. Dr. Özgür Çetik 

Do you suffer from weakness and fatigue in your 

hand? Do you have a tingling sensation, especially 

in all of the first three fingers and half of the 

fourth finger? Are these complaints so severe 

that they usually wake you up at night? If your 

answer is ‘yes’, beware, because the cause may 

be ‘Carpal tunnel syndrome’, which threatens 

people who use keyboard and mouse frequently 

and can significantly reduce quality of life if left 

untreated! 

Carpal Tunnel Syndrome (CTS) is a common problem 

affecting hand function, caused by compression of the 

median nerve at the wrist. The carpal tunnel is formed 

by the multiple bones in the wrist and the transverse 

carpal ligament that forms the roof of the carpal tunnel. 

It especially threatens those who have to keep the wrist in 

a bent position while using the keyboard and mouse or in 

jobs that create a frequent load on the hand and wrist. 

Orthopedics and Traumatology Specialist Prof. Dr. Özgür 

Çetik, Acıbadem Bakırköy Hospital pointed out that carpal 

tunnel syndrome can be treated without the need for 

surgery if it is not too late, and said, “Therefore, when 

tingling is felt in the 1st, 2nd and 3rd fingers, it is necessary 

to consult an orthopedic specialist without delay. In 

the early period, the progression of the disease can be 

prevented with medication and physical therapy, and even 

full recovery can be achieved.” 

Karpal tünel sendromu; el parmaklarının hareketi ile 

hissinin sağlanmasında önemli rol oynayan ve ‘median sinir’ 

olarak adlandırılan yapının el bileği hizasında sıkışmasıyla 

ortaya çıkan tabloya deniyor. Özellikle klavye ve mouse 

kullanımı sırasında el bileğini sürekli bükülü pozisyonda 

tutmak zorunda kalan veya el ile el bileğine sık yük 

oluşturan işlerde çalışanları tehdit ediyor. 

Acıbadem Bakırköy Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji 

Uzmanı Prof. Dr. Özgür Çetik geç kalınmadığı takdirde 

karpal tünel sendromunun ameliyata ihtiyaç duyulmadan 

tedavi edilebildiğine dikkat çekerek, “Bu nedenle 1. 2. 

ve 3 parmaklarda karıncalanma hissedildiğinde vakit 

kaybetmeden bir ortopedi uzmanına başvurmak gerekiyor. 

Erken dönemde ilaç ve fizik tedaviyle hastalığın ilerlemesi 

önlenebiliyor, hatta tam iyileşme sağlanabiliyor.” diyor. 

Uzun süreli basınca maruz kalınca… 

Median sinirinin görevi; başparmak, işaret parmağı ve orta 

parmağın tamamı ile yüzük parmağının ½ dış yarısının 

hissetmesini sağlamak. Ayrıca parmakların birtakım ince 


23 

When exposed to prolonged pressure… 

The task of the median nerve; to feel the entire thumb, 

index and middle finger and ½ outer half of the ring finger. 

It also plays a role in the work of muscles by making some 

fine movements of the fingers. The median nerve runs 

through the tendons that move the fingers through a 

narrow space called the carpal tunnel on the inside of the 

wrist. Exposure of this nerve to long-term pressure in the 

carpal tunnel causes carpal tunnel syndrome. 

Tingling sensation in the first three fingers 

The symptoms of carpal tunnel syndrome usually develop 

slowly. In the initial period, the first symptoms are mostly 

weakness in the hand, fatigue, and a tingling sensation 

especially in all of the first three fingers and half of the 

fourth finger. Prof. Dr. Özgür Çetik states that in addition 

to the exacerbation of pain, numbness in the fingers 

begins in the following periods, “The feeling of pain and 

numbness can often be so severe that it wakes the patient 

up at night, and the symptoms decrease when the patient 

shakes his hand or moves his wrist.” In very advanced cases, 

the problem of melting of the muscles around the base of 

the thumb and weakness in the thumb begins.” 

hareketleri yapmaları ile kasların çalışmasında da rol alıyor. 

Median sinir, el bileğinin iç kısmında, parmakları hareket 

ettiren tendonlar ile karpal tünel denen dar bir alan içinden 

geçiyor. Bu sinirin karpal tünel içinde bir şekilde uzun süreli 

basınca maruz kalması karpal tünel sendromuna neden 

oluyor. 

İlk üç parmakta karıncalanma hissi 

Karpal tünel sendromunun belirtileri genellikle yavaş 

gelişiyor. Başlangıç döneminde ilk bulgular çoğunlukla 

elde güçsüzlük, çabuk yorulma ve özellikle ilk üç parmağın 

tamamında ve 4. parmağın yarısında karıncalanma hissi 

oluyor. Prof. Dr. Özgür Çetik, ilerleyen dönemlerde ağrının 

şiddetlenmesinin yanı sıra parmaklarda uyuşmaların da 

başladığını belirterek, “Ağrı ve uyuşukluk hissi genellikle 

geceleri hastayı uykudan uyandıracak kadar şiddetli 

olabiliyor ve belirtiler hasta elini salladığında ya da 

bileğini hareket ettirdiğinde azalıyor” diyor. Çok ilerlemiş 

durumlarda ise başparmak tabanının çevresindeki kaslarda 

erime ve buna bağlı başparmakta güçsüzlük sorunu 

başlıyor. 

Do not use your wrist too often 

Carpal tunnel syndrome is more common in women and 

between the ages of 40-60. However, no obvious cause is 

often found. Almost any factor that compresses or irritates 

the median nerve in the carpal tunnel cavity can cause this 

syndrome. Frequent use of the wrist is the most common 

cause. The syndrome can also be caused by various diseases 

such as diabetes, rheumatoid arthritis, hypothyroidism, 

obesity and gout that can damage or press the median 

nerve. The increase in edema in the body during pregnancy 

can lead to an increase in pressure in the carpal tunnel, 

which can cause temporary symptoms of carpal tunnel 

syndrome. 

Surgery is the last resort! 

In the initial period of carpal tunnel syndrome, physical 

therapy methods such as restriction of wrist movements 


24 

with splints and anti-inflammatory drugs as well as 

ultrasound and electrical nerve stimulation can alleviate 

symptoms. Steroid injections can also help relieve 

symptoms by reducing swelling around the nerve. 

Orthopedics and Traumatology Specialist Prof. Dr. Özgür 

Çetik states that the solution for carpal tunnel syndromes 

that persist for a few months and persist despite 

conservative measures such as wristbands is surgery, and 

continues: “The carpal tunnel is reached through a 3 cm 

incision made between the palm of the hand and the wrist. 

Then, the transverse carpal ligament, which forms the roof 

of the tunnel, is completely cut and the tunnel is opened. 

Thus, the pressure on the nerve is removed. In advanced 

cases, it is necessary to release the nerve under the 

microscope into the thickened nerve sheath of the median 

nerve.” 

Recovery time takes 3-6 months 

After the first month after the operation, a significant 

decrease in complaints is felt. The recovery period varies 

between 3-6 months, depending on the nerve damage. 

Stating that complete recovery is usually possible with 

surgery in carpal tunnel syndrome, Prof. Dr. Özgür Çetik 

said, “However, in some very severe and overdue pictures, 

although the complaints decrease after the operation, 

they may not completely go away. In addition, factors 

such as the patient’s smoking, insufficient nutrition, and 

advanced age may adversely affect the outcome of surgical 

treatment. warns. 

7 suggestions against carpal tunnel syndrome! 

-Be careful not to keep your wrists bent for a long time 

while using the keyboard and mouse. 

-When holding the mouse, do not keep your wrist on the 

edge of the table, which will cause pressure for a long time. 

-Prefer mouse pads with wrist support or mice designed in 

the form of joysticks for jobs that require prolonged use of 

the mouse. 

-Avoid lifting heavy loads that will tire your hands and 

elbows. Do not carry loads with your hands too often. 

- Move often, as being sedentary for a long time can also 

compress the nerves. 

-Keep your joints, muscles and ligaments strong by 

exercising regularly. 

-If you have diabetes and thyroid diseases, keep them under 

control. 

El bileğinizi çok sık kullanmayın 

Karpal tünel sendromu kadınlarda ve 40-60 yaş arasında 

daha sık görülüyor. Ancak çoğunlukla belirgin bir sebep 

bulunamıyor. Karpal tünel boşluğunda median sinirini 

sıkıştıran ya da tahriş olmasına yol açan hemen her etken 

bu sendroma yol açabiliyor. El bileğinin çok sık kullanılması 

en sık görülen nedenini oluşturuyor. Sendrom ayrıca median 

sinirine hasar verebilen veya baskı yapabilen diyabet, romatoid 

artrit, hipotiroidi, obezite ve gut gibi çeşitli hastalıkların 

etkisiyle de oluşabiliyor. Hamilelik döneminde vücutta ödem 

artışı karpal tünel içinde basınç artışına, bu tablo da geçici 

olarak karpal tünel sendromu belirtilerinin oluşmasına yol 

açabiliyor. 

Son çare ameliyat oluyor! 

Karpal tünel sendromunun başlangıç döneminde, el bileği 

hareketlerinin ateller ile kısıtlanması ve antiinflamatuar 

ilaçların yanı sıra ultrason ile elektriksel sinir uyarısı gibi 

fizik tedavi yöntemleri semptomları hafifletebiliyor. Steroid 

enjeksiyonları da sinir çevresindeki şişlikleri azaltarak 

semptomların gerilemesine yardımcı olabiliyor. Ortopedi ve 

Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Özgür Çetik, birkaç ay süresince 

geçmeyen ve bileklik gibi konservatif önlemlere rağmen 

devam eden karpal tünel sendromlarında ise çözümün 

ameliyat olduğunu belirterek, şöyle devam ediyor: “Avuç içi ile 

el bileği arasında yapılan 3 cm’lik bir kesiyle karpal tüneline 

ulaşılıyor. Ardından tünelin çatısını oluşturan transvers karpal 

ligament tamamen kesilerek tünel açılıyor. Böylece sinir 

üzerindeki baskı ortadan kalkıyor. İlerlemiş tablolarda ise 

median sinirinin kalınlaşmış sinir kılıfına mikroskop altında 

sinir serbestleştirilmesi yapmak gerekiyor.” 

İyileşme süresi 3-6 ayı buluyor 

Ameliyatın ardından ilk aydan sonra şikayetlerde belirgin bir 

azalma hissediliyor. İyileşme dönemi sinirdeki hasara bağlı 

olarak 3-6 ay arasında değişiyor. Karpal tünel sendromunda 

ameliyat ile genellikle tam iyileşmenin mümkün olduğunu 

belirten Prof. Dr. Özgür Çetik, “Ancak bazı çok ağır ve 

geç kalınmış tablolarda ameliyattan sonra şikayetler 

azalsa da tümüyle geçmeyebiliyor. Ayrıca hastanın sigara 

içmesi, yeterince beslenmemesi ve ileri yaşta olması gibi 

faktörler cerrahi tedaviden alınacak sonucu olumsuz olarak 

etkileyebiliyor.” uyarısında bulunuyor. 

Karpal tünel sendromuna karşı 7 öneri! 

-Klavye ve mouse kullanırken bileklerinizi uzun süre bükülü 

tutmamaya özen gösterin. 

-Mouse tutarken bileğinizi uzun süre basıya yol açacak şekilde 

masanın kenarında tutmayın. 

-Uzun süreli mouse kullanımı gerektiren işlerde bilek destekli 

mouse pedler veya joystick şeklinde tasarlanmış mouseları 

tercih edin. 

-Ellerinizi ve dirseğinizi yoracak şekilde ağır yük kaldırmaktan 

kaçının. Ellerinizle çok sık yük taşımayın. 

-Uzun süre hareketsiz kalmak da sinirleri sıkıştırabildiği için 

sık sık hareket edin. 

-Düzenli spor yaparak eklem, kas ve bağlarınızın güçlü 

kalmasını sağlayın. 

-Diyabet ve tiroit hastalıklarınız varsa mutlaka kontrol altında 

tutun. 


26 

Technology matters in the treatment of heart diseases 

Kalp hastalıkları tedavisinde teknoloji önem taşıyor 

Cardiologist Dr. Serdar Biçeroğlu, Private 

Sağlık Hospital said that the death rate due to 

heart diseases, which increased due to stress, 

unbalanced diet, sedentary lifestyle and obesity, 

still ranks first among all deaths. 

Cardiologist Dr. Serdar Biçeroğlu pointed out that despite 

all these technological advances, the fact that heart 

diseases are still in the first place makes one think that 

something else is needed in order to reduce death rates. 

Giving the information that more effective treatments are 

applied in heart diseases with the developing technology, 

Cardiologist Biçeroğlu said, “If we evaluate it in the light 

of historical developments, the medical world has always 

succeeded in presenting an exciting innovation regarding 

heart diseases. Despite every successful innovation, the 

expectation could not be met. Although the understanding 

of cardiovascular diseases gives the opportunity to develop 

new treatments, a test to predict heart attack has not been 

developed yet. 

Imaging of the vessels feeding the heart (coronary 

angiography) has given opportunities to understand 

Özel Sağlık Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Dr. 

Serdar Biçeroğlu, stres, dengesiz beslenme, 

hareketsiz yaşam ve obezite gibi nedenlerle 

artan kalp hastalıklarına bağlı ölüm oranının 

tüm ölümler arasında hala ilk sırada yer aldığını 

söyledi. 

Uzm. Dr. Serdar Biçeroğlu, bunca teknolojik ilerlemeye 

rağmen kalp hastalıklarının hala ilk sıralarda yer alması da 

ölüm oranlarının azaltılabilmesi için başka bir şeylere daha 

ihtiyaç duyulduğunu düşündürdüğüne dikkat çekti. 

Gelişen teknolojiyle birlikte, kalp hastalıklarında daha etkin 

tedaviler uygulandığı bilgisini veren Uzm. Dr. Biçeroğlu, 

“Tarihsel gelişmeler eşliğinde değerlendirecek olursak 

tıp dünyası her daim kalp hastalıkları ile ilgili heyecan 

verecek bir yeniliği sunmayı başarmıştır. Başarılı her 

yeniliğe rağmen beklenti karşılanamamıştır. Kalp damarı 

hastalıklarının anlaşılması yeni tedaviler gelişmesine fırsat 

verse de hala kalp krizini önceden gösterecek bir tetkik 

geliştirilememiştir. 

Kalbi besleyen damarların görüntülenmesi (koroner 


27 

diseases. Over time, with the advancement of technology, 

it has become possible to make balloons and place stents 

in thin, curved, fully occluded vessels. The use of stents has 

created a different situation, and the phase and type of the 

disease has gained more importance in stent placement. 

The development of drugs used with stents has increased 

success and mortality rates have decreased. However, this 

time, more chronic patients started to live and the risk 

group expanded.” 

Technology takes advantage 

Cardiologist Dr. Serdar Biçeroğlu underlined that with the 

developing technology, computed tomography used in 

coronary imaging provides an advantage in the diagnosis 

and treatment process. 

Biçeroğlu said, “Imaging technology, which focused on 

heart MRI in the early 2000s, searched for an alternative 

because it was not practical in imaging the heart, which 

is a moving organ. It was precisely in this time period that 

computerized tomography began to be used in coronary 

imaging. Technological progress in this field has rapidly 

met with science and has begun to offer assistance in 

understanding the disease. Scientific results were obtained 

by combining the data obtained from imaging and the 

follow-up of the applied patients. In the light of this 

information, risk groups have started to be determined 

more accurately. With the information obtained from the 

imaging of all vessels, information about the diseases of 

the heart vessels, which are thinner than all other vessels, 

can be obtained.” 

anjiyografi) hastalıkların anlaşılması için fırsatlar vermiştir. 

Zaman içinde teknolojinin ilerlemesi ile ince, kıvrımlı, tam 

tıkalı damarlara balon yapmak ve stent yerleştirmek imkanlı 

hale gelmiştir. Stentlerin kullanılması farklı bir durum 

oluşturmuş, stent yerleştirmede hastalığın fazı ve tipi daha 

fazla önem kazanmıştır. Stentler ile kullanılan ilaçların 

gelişmesi başarıyı artırmış ölüm oranları azalmıştır. Ancak 

bu defa daha fazla kronik hasta yaşamaya başlamış risk 

grubu genişlemiştir” dedi. 

Teknoloji avantaj sağlıyor 

Kardiyoloji Uzmanı Dr. Serdar Biçeroğlu, gelişen 

teknolojiyle birlikte koroner görüntülemede kullanılan 

bilgisayarlı tomografilerin tanı ve tedavi sürecinde avantaj 

sağladığına dikkat çekti. 

Biçeroğlu, “2000’li yılların başında kalp MR’ı üzerinde 

yoğunlaşan görüntüleme teknolojisi zaman içinde hareketli 

bir organ olan kalp görüntülenmesinde pratik olmadığı 

için alternatif aratmıştır.İşte tam olarak bu zaman 

diliminde koroner görüntülemede bilgisayarlı tomografiler 

kullanılmaya başlanmıştır. Bu alanda teknolojik ilerleme 

hızlıca bilim ile buluşup hastalığın anlaşılması konusunda 

yardımlar sunmaya başlamıştır. Görüntülemeden elde 

edilen veriler ile uygulanan hastaların takibi birleştirilip 

bilimsel neticeler elde edilmiştir. Bu bilgiler ışığında risk 

grupları daha doğru tespit edilmeye başlanmıştır. Tüm 

damarların görüntülenmesinden elde edilen bilgi ile 

diğer tüm damarlardan daha ince olan kalp damarlarının 

hastalıkları hakkında bilgi sahibi olunabilmiştir” ifadelerini 

kullandı. 


30 

Skull base tumors can be treated 

Kafa tabanı tümörleri tedavi edilebiliyor 

Memorial Şişli Hastanesi Kulak Burun Boğaz 

Hastalıkları Baş ve Boyun Cerrahisi Bölümü’nden 

Doç. Dr. Şenol Çomoğlu, kafa tabanı cerrahisi 

hakkında bilgi verdi. 

Assoc. Prof. Dr. Şenol Çomoğlu 

Assoc. Prof. Dr. Şenol Çomoğlu, Department of 

Otorhinolaryngology, Head and Neck Surgery, 

Memorial Şişli Hospital shared information about 

skull base surgery. 

Skull base tumors can be treated with endoscopic 

methods. Skull base tumors, which may present with nasal 

congestion, sinus problems, facial pain, headache or vision 

problems, can progress silently in some cases. Tumors can 

also be difficult to treat, as the skull base is a complex and 

hard-to-reach area. However, with endoscopic methods 

developed in recent years, even extremely complex clinical 

manifestations in skull base tumors can be successfully 

treated. From growths and abnormalities in the skull 

base; It is possible to get rid of it with multidisciplinary 

treatment approaches applied by branches such as 

otorhinolaryngology, brain and neurosurgery, oral and 

maxillofacial surgery and eye diseases. 

The skull base is an inaccessible and complex area 

Rhinology is the science that deals with all kinds of diseases 

and surgical treatment of the nose and its surroundings. 

Basically, all kinds of diseases of the face, sinuses and nose 

are the subject of rhinology. Rhinology and skull base 

surgery is a special field of ENT diseases. The roof of the 

nasal cavity and some sinuses forms the base of the skull, in 

which the brain is located. Skull base surgery can be done 

to remove both noncancerous and cancerous growths and 

abnormalities in the lower part of the brain, skull base, or 

upper few vertebrae of the spine. This area is very difficult 

to see and reach. Computed Tomography (CT) or Magnetic 

Resonance imaging (MR) techniques can detect these 

abnormalities with a high degree of accuracy. 

Kafa tabanı tümörleri endoskopik yöntemlerle tedavi 

edilebiliyor. Burun tıkanıklığı, sinüs problemleri, 

yüzde ağrı, baş ağrısı veya görme sorunları ile kendini 

gösterebilen kafa tabanı tümörleri bazı durumlarda 

sessizce ilerleyebiliyor. Kafa tabanı bölgesinin karmaşık 

ve ulaşılması zor bir bölge olması nedeniyle tümörlerin 

tedavisi de zor olabiliyor. Ancak son yıllarda geliştirilen 

endoskopik yöntemler ile kafa tabanı tümörlerinde son 

derece karmaşık klinik tablolar bile başarılı bir şekilde 

tedavi edilebiliyor. Kafa tabanında meydana gelen büyüme 

ve anormalliklerden; kulak burun boğaz hastalıkları, beyin 

ve sinir cerrahisi, ağız ve çene cerrahisi ile göz hastalıkları 

gibi branşların uyguladığı multidisipliner tedavi yaklaşımları 

ile kurtulmak mümkün olabiliyor. 

Kafa tabanı ulaşılması zor ve karmaşık bir alandır 

Rinoloji burun ve etrafının her türlü hastalığını ve cerrahi 

tedavisini konu alan bilim dalıdır. Temelde yüz, sinüsler ve 

burnun her türlü hastalığı rinolojinin konusudur. Rinoloji ve 

kafa tabanı cerrahisi KBB hastalıklarının özel bir alanıdır. 

Burun boşluğunun ve bazı sinüslerin tavanı içinde beynin 

yerleşmiş olduğu kafatasının tabanını yani kafa tabanını 

oluşturur. Kafa tabanı cerrahisi hem kanserli olmayan 

hem de kanserli büyümeleri ve beynin alt kısmındaki, kafa 

tabanındaki veya omurganın üst birkaç omurlarındaki 

anormallikleri gidermek için yapılabilir. Bu bölge, görülmesi 

ve ulaşılması oldukça zor bir alandır. Bilgisayarlı Tomografi 

(BT) veya Manyetik Rezonans görüntüleme (MR) teknikleri 

bu anormallikler yüksek derecede doğrulukla tespit 

edebilmektedir. 

Kafa tabanı tümörlerinin birçok belirtisi olabiliyor 

Kafa tabanı bölgesindeki bir büyüme veya anormallikten 

kaynaklanan birçok olası şikâyet olabilir. Semptomlar, 

büyümenin veya anormalliğin boyutu, tipi ve konumuna 

bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Belirtiler 

arasında geçmeyen burun tıkanıklığı veya sık sinüs 

enfeksiyonları, erişkin çağda sıklıkla tek taraflı olan burun 

kanaması, yüz ağrısı, baş ağrısı, dengesizlik, görme ile ilgili 

problemler, yüzde uyuşma ya da zayıflık bulunmaktadır. 

Kafa tabanı ameliyatlarının uygulandığı bazı hastalıklar 

şunlardır; 

-BOS fistülleri (burundan beyin sıvısının gelmesi) 

-Kafa tabanına uzanan sinüs ve burun tümörleri 

-Doğumsal bazı kistler 

-Hipofiz tümörleri 


31 

Skull base tumors can have many symptoms 

There are many possible complaints from a growth or 

abnormality in the skull base area. Symptoms can vary 

depending on the size, type, and location of the growth or 

abnormality. Symptoms include persistent nasal congestion 

or frequent sinus infections, nasal bleeding, which is often 

unilateral in adulthood, facial pain, headache, imbalance, 

problems with vision, facial numbness or weakness. Some 

diseases in which skull base surgeries are applied are as 

follows; 

-CSF fistulas (brain fluid coming from the nose) 

-Sinus and nasal tumors extending to the base of the skull 

-Some congenital cysts 

-Pituitary tumors 

- Meningiomas (non-cancerous growths of the cerebral 

cortex) in this area 

- Chordoma (slow-growing tumors of intraosseous origin, 

often originating from the skull base) 

-Craniopharyngioma (tumoral growths near the pituitary 

gland) 

Surgeries can often be performed endoscopically 

Surgical treatment includes both open and minimally 

invasive (without incision) techniques, depending on the 

type and location of the tumor. Before endoscopic skull 

base surgery was developed, the only way to remove 

growths in this part of the body was to make a hole in the 

skull, and today this type of surgery may be required in 

some cases. Today, skull base surgery can be performed 

with a minimally invasive procedure through natural 

openings in the skull (nose or mouth) or endoscopically by 

making a small hole just above the eyebrow. 

2 methods can be applied together in skull base 

surgery 

Skull base surgery is basically performed with two 

methods. Although sometimes these two methods can 

be used together, the endoscopic method is preferred 

whenever possible. In some cases, the open method is 

unavoidable. In the endoscopic method, the surgeon 

often performs the surgical procedure by using the nose, 

sometimes other openings such as the mouth or eyes, or by 

making a small incision into the eyebrows and proceeding 

from there. The biggest advantage of this method is that it 

affects the comfort and quality of life of the patient both 

during and after the operation very little compared to the 

open method. Most of the patients are discharged after 

one or two days of hospitalization and return to their daily 

lives. The traditional open method is still inevitable in some 

diseases of this region. It is often preferred when it comes 

to areas that cannot be reached by endoscopic method. 

In this method, a large incision is made on the face or skull 

from the scalp area, and surgery is performed. If a cancercontaining 

tumor is being treated, additional treatment 

may be needed after endoscopic surgery, sometimes 

before, depending on the condition and spread of the 

disease. These are often chemotherapy and radiotherapy 

treatments administered by the oncology unit. Follow-up 

of these patients will also need repeated imaging (CT or 

MRI) to ensure there is no recurrence. 

-Bu bölgedeki menenjiomlar (beyin zarının kanserli 

olmayan büyümeleri) 

-Kordoma (sıklıkla kafa tabanı kaynaklı kemik içi orijinli 

yavaş büyüyen tümörler) 

-Kranyofarenjiom (hipofiz bezinin yakınındaki tümöral 

büyümeler) 

Ameliyatlar sıklıkla endoskopik olarak 

gerçekleştirilebiliyor 

Cerrahi tedavi, tümörün tipine ve konumuna bağlı 

olarak hem açık hem de minimal invaziv (kesisiz) 

teknikleri içermektedir. Endoskopik kafa tabanı cerrahisi 

geliştirilmeden önce, vücudun bu bölgesindeki büyümeleri 

gidermenin tek yolu kafatasında bir delik açmaktı ki bugün 

de bazı durumlarda bu tip ameliyatlar gerekebilir. Bugün 

kafa tabanı cerrahisi kafatasındaki doğal açıklıklardan 

(burun veya ağız) veya kaşın hemen üzerinde küçük bir delik 

açarak endoskopik yöntemle minimal invaziv bir prosedürle 

gerçekleştirilebilmektedir. 

Kafa tabanı cerrahisinde 2 yöntem beraber de 

uygulanabiliyor 

Kafa tabanı cerrahisi temelde iki yöntemle gerçekleştirilir. 

Bazen bu iki yöntem birlikte kullanılabilse de mümkün 

olduğunca endoskopik yöntem tercih edilir. Bazı 

durumlarda ise açık yöntem kaçınılmaz olur. Endoskopik 

yöntemde cerrah sıklıkla burundan, bazen de ağız ya 

da göz gibi diğer açıklıkları kullanarak ya da kaş içine 

küçük bir kesi yaparak oradan ilerleyerek cerrahi işlemi 

gerçekleştirir. Bu yöntemin en büyük avantajı hastanın hem 

ameliyat sırasında hem de sonrasında konfor ve yaşam 

kalitesini açık yönteme göre oldukça az etkilemesidir. 

Hastaların çoğu bir iki günlük hastane yatışı sonrası 

taburcu edilir ve günlük yaşamlarına dönerler. Geleneksel 

açık yöntem bu bölgenin bazı hastalıklarında halen 

kaçınılmazdır. Sıklıkla endoskopik yöntemle ulaşılması 

mümkün olmayan bölgeler söz konusu olduğunda tercih 

edilir. Bu yöntemde yüze ya da kafatasına saçlı deri 

bölgesinden geniş bir kesi yapılarak ilerlenir ve cerrahi 

gerçekleştirilir. Eğer kanser içeren bir tümör tedavi 

ediliyor ise endoskopik cerrahi sonrası bazen de öncesinde 

hastalığın durumuna ve yayılımına bağlı olarak ek tedavi 

ihtiyacı olabilir. Bunlar sıklıkla onkoloji biriminin uyguladığı 

kemoterapi ve radyoterapi tedavileridir. Bu hastaların 

takibinde nüks olmadığından emin olmak için tekrarlanan 

görüntülemelere (BT veya MR) de ihtiyaç duyulacaktır. 


32 

How to manage toothache? 

Diş ağrısı nasıl yönetilir? 

Some toothache comes and expenses, and some 

pain is long -lasting. Toothache may be severe or 

in the form of tingling due to the source of pain. 

Pain can also affect one’s lifestyle, mood and 

overall health. Usually pain is the way that the 

body is not exactly correct. 

Dentist Pertev Kökdemir listed some disorders that may 

cause pain: 

* Sensitivity to hot and cold foods/beverages that last more 

than 1 minute, 

* The beginning of swelling in the mouth, 

* Fever or headache, 

* Sensitive, swelling or bleeding gums, 

* Click see felled in the ministry or ear, 

* Tingling for more than 48 hours in a tooth 

If you are experiencing any of these symptoms, one or 

more teeth may have infection. Since it can spread to other 

parts of the body, including infection, brain and heart, 

it is extremely important to treat it immediately. If left 

untreated, infection can lead to life -threatening condition. 

Bazı diş ağrıları gelir ve gider, bazı ağrılar ise 

uzun sürelidir. Diş ağrıları, ağrının kaynağına bağlı 

olarak şiddetli veya sızlama şeklinde olabilir. Ağrı, 

kişinin yaşam tarzını, ruh halini ve genel sağlığını 

da etkileyebilir. Genellikle ağrılar vücudun bir 

şeylerin tam olarak doğru olmadığını iletme 

şeklidir. 

Diş Hekimi Pertev Kökdemir, ağrıya sebep olabilecek bazı 

rahatsızlıkları şöyle sıraladı: 

* 1 dakikadan uzun süren sıcak ve soğuk yiyecek/içeceklere 

karşı hassasiyet, 

* Ağızda şişlik başlangıcı, 

* Ateş veya baş ağrısı, 

* Hassas, şiş veya kanayan diş etleri, 

* Çene veya kulakta hissedilen klik sesi, 

* Bir dişte 48 saatten fazla süren sızlama 

Bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, bir veya 

daha fazla dişte enfeksiyon olabilir. Enfeksiyon, beyin 

ve kalp de dahil olmak üzere vücudun diğer bölgelerine 

yayılabileceğinden, bunu hemen tedavi etmek son derece 


33 

Let’s not forget that there is a serious 

link between oral health and general 

health. 

Pain eliminate 

The following ways can be followed to 

eliminate toothache: 

* For gum disease or periodontitis: Brush 

önemlidir. Tedavi edilmezse enfeksiyon 

yaşamı tehdit eden bir duruma yol açabilir. 

Unutmayalım ki, ağız sağlığı ile genel sağlık 

arasında ciddi bir bağ vardır. 

Ağrının giderilmesi 

Diş ağrısını ortadan kaldırmak için şu yollar 

izlenebilir: 

the teeth properly every day and clean 

them with dental floss. If you have severe 

inflammation, your dentist will have to 

intervene in the gums. 

Dentist Pertev Kökdemir 

* Diş eti hastalığı veya Periodontitis için: Dişleri 

her gün düzgün bir şekilde fırçalayın ve diş ipi 

ile temizleyin. İleri derecede iltihap durumu 

varsa diş hekiminizin diş etlerine müdahale 

* For small bruises: White spot -shaped 

etmesi gerekecektir. 

* Küçük çürükler için: Beyaz nokta şeklindeki başlangıç 

starter level will allow the healing of caries without the 

seviyesi çürüklerde düzenli fırçalama dolguya gerek 

need for regular brushing filling. However, the teeth that 

kalmadan çürüğün iyileşmesini sağlayacaktır. Ancak 

are turned into a pit and with black color will be required. 

* For advanced caries: If the tooth nerves are affected in 

deep caries, the tooth can be healed without the need for 

canal treatment. However, if the nerve area is affected, one 

-session canal treatment will usually eliminate the problem. 

çukurcuğa dönüşmüş ve siyah renk almış dişlerde dolgu 

gerekecektir. 

* İleri seviyede çürükler için: Derin çürüklerde diş sinirleri 

etkilenmişse özel dolgularla dişin kanal tedavisine gerek 

olmadan iyileşmesi sağlanabilir. Ancak sinir bölgesi 

etkilenmişse tek seanslık kanal tedavisi genelde problemi 

* For inflammatory teeth: If there is an accumulation of 

ortadan kaldıracaktır. 

inflammation at the root end, canal treatment can be 

* İltihaplı dişler için: Eğer kök ucunda iltihap birikimi 

completed by dressing two or three sessions. However, if varsa, iki veya üç seans pansuman yapılarak kanal tedavisi 

there is a large or widespread cyst formation at the root 

end, it may be necessary to take it. In this case, the missing 

tooth area should be completed with porcelain bridge or 

implant treatment. 

tamamlanabilir. Ancak kök ucunda büyük veya yaygın bir 

kist oluşumu varsa diş çekimi gerekebilir. Bu durumda 

eksik diş bölgesi porselen köprü veya implant tedavisi ile 

tamamlanmalıdır. 


34 

An important public health problem: Rare diseases 

Önemli bir halk sağlığı sorunu: Nadir hastalıklar 

Rare disease, which affects more than 5 million 

people in total, 1 out of every 16 people in 

Türkiye, is less common than other diseases, as 

the name suggests. We have compiled for you 

the ones who are curious about rare diseases… 

Türkiye’de her 16 kişiden 1’i olmak üzere 

toplamda 5 milyondan fazla kişiyi etkileyen 

nadir hastalık, adından da anlaşılacağı gibi diğer 

hastalık oranlarına kıyasla daha az görülüyor. 

Nadir hastalıklar hakkında merak edilenleri sizler 

için derledik… 

About rare diseases: 

-About 8000 rare diseases have been described in the 

literature and 80% of these diseases are inherited. 

- Approximately 50% of the patients are children. 

- 30% of children with rare diseases cannot reach the age 

of 5 years. The main reason for this situation is; 95% of rare 

diseases have no cure. 

- Rare diseases are seen in 1 out of every 16 people in 

Türkiye; 5 million people in Türkiye and 350 million people 

in the world have a rare disease. 

-Each disease has its own characteristics. Due to this 

feature, special care and treatment methods, drugs, 

consumables, special foods and medical devices are 

needed. 

Nadir hastalıklar hakkında: 

-Literatürde yaklaşık 8000 nadir hastalık tanımlanmıştır ve 

bu hastalıkların % 80’i genetik geçişlidir. 

-Hastaların yaklaşık %50’sini çocuklar oluşturmaktadır. 

-Nadir hastalığa sahip çocukların %30’u 5 yaşını 

görememektedir. Bu durumun en temel sebebi; nadir 

hastalıkların %95’inin tedavisinin olmamasıdır. 

-Nadir hastalıklar Türkiye’de her 16 kişiden 1’inde 

görülürken; Türkiye’de 5 milyon, dünyada yaklaşık 350 

milyon kişi nadir bir hastalığa sahiptir. 

-Her bir hastalığın kendine ait bir özelliği vardır. Bu özelliği 

dolayısıyla özel bakım ve tedavi -yöntemlerine, ilaçlara, sarf 


36 

-Even though the diseases are rare, the results are very 

serious both for the individual who is sick, his family and 

the society. 

Rare disease with examples 

“Rare diseases” are diseases that occur in a small number 

of people compared to the general population and are 

specific problems associated with the rarity of these 

diseases. In Europe, diseases that occur in 1 person in 

2000 are considered rare. While a disease is rare in one 

region, it may be common in another region. For example, 

thalassemia, an anemia of genetic origin, is rare in Northern 

Europe but common in the Mediterranean region. “Periodic 

disease” is rare in France but common in Armenia. There 

are also many common diseases of which different varieties 

are rare.” 

Origins and features 

“Almost all genetic diseases are rare diseases; However, 

not every rare disease is a genetic disease. For example, 

there are very rare infectious diseases, as well as 

autoimmune diseases and rare cancers. Today, the cause 

of many rare diseases is unknown. Rare diseases are 

serious, often chronic and progressive diseases. In many 

rare diseases, such as proximal spinal muscular atrophy, 

neurofibromatosis, glass bone disease, chondrodysplasia 

or Rett syndrome, symptoms can be observed at birth or 

in childhood. However, more than 50% of rare diseases 

(for example, Huntingon disease, Crohn’s disease, Charcot- 

Marie-Tooth disease, amyotrophic lateral sclerosis, Kaposi’s 

sarcoma, or thyroid cancer) occur in adulthood.” 

malzemelere, özel besinlere ve tıbbi cihazlara gereksinim 

duyulmaktadır. 

-Hastalıklar nadir olsa da ortaya çıkan sonuçlar hem hasta 

olan birey hem ailesi hem de toplum açısından çok ağır 

olmaktadır. 


37 

On diagnosis and treatment 

“Science can provide some answers for all rare diseases. 

Today, hundreds of rare diseases can be diagnosed by 

testing biological samples. With the creation of archives 

for some of these diseases, more information could be 

obtained about the natural histories of the diseases. The 

rate of researchers using networks to share the results 

of their research and to make more effective progress 

is increasing day by day. New hope is emerging from the 

perspectives presented by European and national policies in 

the field of rare diseases in many European countries.” 

Rare disease types & Genetic relationship 

“Over 6,000 diseases are assumed to fit the definition of 

rare disease. Among them, there are some types of Muscle 

Diseases. (eg Als, Dmd, Sma etc.) In about 80 percent of 

rare diseases, the cause is genetic. The rest are bacterial 

or viral infectious diseases, allergies, environmental health 

problems that may concern all areas of medicine, some 

degenerative diseases and rare types of cancer are also 

included in this group. 

The difficulties encountered 

“Even if rare diseases are not known at all in the general 

population; It is very important for the family they affect 

and their social environment. If a family has a rare disease 

in their child and they have had the opportunity to go 

Örneklerle nadir hastalık 

“Nadir hastalıklar,” genel nüfusa kıyasla az sayıda insanda 

görülen hastalıklar ve bu hastalıkların nadir olarak 

görülmesiyle ilgili olarak ortaya çıkan belirli sorunlardır. 

Avrupa’da, 2000’de 1 kişide görülen hastalıklar nadir kabul 

edilmektedir. Bir hastalık bir bölgede nadir görülürken 

başka bir bölgede sık görülebilir. Örneğin, genetik kökenli 

bir anemi olan talasemi Kuzey Avrupa’da nadir iken Akdeniz 

bölgesinde yaygındır. “Periyodik hastalık,” Fransa’da nadir 

iken Ermenistan’da yaygındır. Farklı çeşitlerinin nadir 

görüldüğü birçok yaygın hastalık da mevcuttur.” 

Kökenleri ve özellikleri 

“Hemen hemen tüm genetik hastalıklar nadir hastalıklardır; 

ancak her nadir hastalık genetik hastalık değildir. 

Örneğin çok nadir bulaşıcı hastalıklar ve bunların yanı 

sıra otoimmün hastalıklar ve nadir görülen kanserler 

bulunmaktadır. Günümüzde, birçok nadir hastalığın sebebi 

bilinmemektedir. 

Nadir hastalıklar, ciddi, çoğunlukla kronik ve ilerleyici 

hastalıklardır. Proksimal spinal müsküler atrofi, 

nörofibromatoz, cam kemik hastalığı, kondrodisplazi 

veya Rett sendromunda olduğu gibi birçok nadir 

hastalıkta, belirtiler doğumda veya çocukluk döneminde 

gözlenebilmektedir. Ancak, nadir hastalıkların %50’den 

fazlası (örneğin Huntingon hastalığı, Crohn hastalığı, 

Charcot-Marie-Tooth hastalığı, amiyotrofik lateral skleroz, 

Kaposi sarkomu veya tiroid kanseri) erişkinlik döneminde 

ortaya çıkmaktadır.” 


38 

to the right doctor in time, the diagnosis can be made 

immediately. 

Due to the prevalence of consanguineous marriages 

in our country, pediatricians encounter rare diseases 

more frequently during their training. For this reason, a 

pediatrician in Türkiye may consider metabolic diseases 

first when the condition of a newborn baby worsens. 

80% of rare diseases are genetically based. There are 

thousands of diseases among these genetic rare diseases, 

and the baby with the disease should be well evaluated 

with both pedigree and clinical findings. Only the clinician 

is not enough, there must also be a radiology, pathology, 

biochemical and genetic laboratory. Even after the 

diagnosis, the multidisciplinary approach continues.” 

Importance of rare diseases for our country 

“Although the number of individuals or families it affects 

alone is small, it is thought to affect approximately 10 

percent of societies. It can be said that 30 million people 

within the borders of the European Union are affected by 

rare diseases, and more than 6-7 million people in Türkiye. 

50% of rare diseases affect the pediatric population. 

Considering the young population of our country, its 

importance for our society is increasing. About one in 

five marriages in our country are between relatives. This 

situation causes rare diseases with recessive inheritance 

to be seen more frequently in our society. Rare diseases 

that can be seen in a few people in the world are also more 

common in our society. 

Teşhis ve tedaviye dair 

“Bilim, tüm nadir hastalıklar için bazı yanıtlar sağlayabilir. 

Günümüzde biyolojik örneklerin testi ile yüzlerce nadir 

hastalığın teşhisi konabilmektedir. Bu hastalıkların bazıları 

için arşivlerin oluşturulması ile hastalıkların doğal öyküleri 

hakkında daha fazla bilgi edinilebilmiştir. Araştırıcıların 

araştırmalarının sonuçlarını paylaşmak ve daha etkili bir 

ilerleme kaydetmek için ağları kullanma oranı gün geçtikçe 

artmaktadır. Birçok Avrupa ülkesinde nadir hastalıklar 

alanında Avrupa politikalarıyla ve ulusal politikalarla 

sunulan bakış açıları sayesinde yeni umutlar ortaya 

çıkmaktadır.” 

Nadir hastalık çeşitleri & Genetik ilişkisi 

“Nadir hastalık tanımına uyan 6 binden fazla hastalık 

varsayılmaktadır. Bunların içinde Kas Hastalıklarının da 

bazı çeşitleri mevcuttur. (örn. Als, Dmd, Sma vb.) Nadir 

hastalıkların yaklaşık yüzde 80’inde neden, genetiktir. Geri 

kalanlar tıbbın her alanını ilgilendirebilecek bakteriyel ya da 

viral infeksiyon hastalıkları, alerjiler, çevresel nedenlerle 

ortaya çıkan sağlık problemleridir, bazı dejeneratif 

hastalıklar ve nadir kanser türleri de bu gruba dahildir.” 

Yaşanılan zorluklar 

“Nadir hastalıklar toplum genelinde hiç bilinmeseler 

dahi; etkiledikleri aile ve onların sosyal çevreleri için çok 

önemlidir. Eğer bir ailenin çocuğunda nadir hastalık varsa 

ve zamanında doğru hekime gitme imkânı bulmuşlarsa, 

hemen tanı konulabiliyor. 

Ülkemizde akraba evliliğinin sık olmasından dolayı, çocuk 

sağlığı ve hastalıkları uzmanları eğitimleri sırasında 

nadir hastalıklarla daha sık karşılaşıyor. Bu nedenle 

Türkiye’de bir pediatristin yeni doğan bir bebeğin durumu 

kötüleştiğinde öncelikli olarak metabolik hastalıkları 

düşünebiliyor. Nadir hastalıkların yüzde 80’i genetik 

temellidir. Bu genetik nadir hastalıkların içinde binlerce 

hastalık var, hastalığı olan bebeğin hem soyağacı hem 

klinik ve bulgularıyla iyi değerlendirilmesi gerekiyor. Sadece 

klinisyen de yetmiyor, radyoloji, patoloji, biyokimyasal ve 

genetik laboratuvar da olması gerekiyor. Tanı konulduktan 

sonra da multidisipliner yaklaşım devam ediyor.” 

Nadir hastalıkların ülkemiz açısından önemi 

“Tek başına etkilediği kişi ya da aile sayısı az olsa 

da toplumların yaklaşık yüzde 10’unu etkilediği 

düşünülmektedir. Avrupa Birliği sınırları içinde 30 

milyon kişinin Türkiye’de 6-7 milyondan fazla kişinin 

nadir hastalıklardan etkilendiği söylenebilmekte. Nadir 

hastalıkların yüzde 50’si çocuk nüfusu etkiliyor. Ülkemizin 

genç nüfusu düşünüldüğünde bizim toplumumuz için 

önemi artıyor. Ülkemizde yaklaşık 5 evlilikten biri akrabalar 

arasında yapılıyor. Bu durum özellikle çekinik kalıtılan nadir 

hastalıkların bizim toplumumuzda daha sık görülmesine 

neden oluyor. Dünyada birkaç kişide görülebilen nadir 

hastalıklar da bizim toplumumuzda daha sıktır.” 

Source: - Rare Diseases Network - Orphanet - KASDER 

Kaynak: - Nadir Hastalıklar Ağı - Orphanet - KASDER 


40 

If Wilson’s disease cannot be diagnosed early, the process 

may go to liver transplantation! 

Wilson hastalığında erken tanı konulamazsa 

süreç karaciğer nakline gidebilir! 

Wilson hastalığını, bakırın anormal birikimi ile 

karakterize kalıtımsal bir metabolizma hastalığı 

şeklinde tanımlayan Çocuk Gastroenteroloji 

Hepatoloji ve Beslenme Uzmanı Prof. Dr. Yaşar 

Doğan, bu hastalık hakkında önemli açıklamalarda 

bulundu. 

Prof. Dr. Yaşar Doğan 

Defining Wilson’s disease as an inherited 

metabolic disease characterized by 

abnormal accumulation of copper, Pediatric 

Gastroenterology Hepatology and Nutrition 

Specialist Prof. Dr. Yaşar Doğan made important 

statements about this disease. 

Regarding Wilson’s disease, which is a rare disease, 

Pediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition 

Specialist Prof. Dr. Yaşar Doğan emphasized the importance 

of early diagnosis. Doğan said, “It is estimated that 

there are approximately 2,500 Wilson’s patients in our 

country. However, it should not be forgotten that the 

number of patients may be higher in societies where 

consanguineous marriages are high, such as our country. 

Wilson’s disease is an inherited disease primarily associated 

with abnormal copper metabolism that leads to excessive 

copper storage in the liver and brain, and early diagnosis 

is of vital importance. Therefore, early diagnosis is an 

important process in protecting the liver and preventing 

the transplantation process. Especially in Wilson patients 

with central nervous system involvement, early diagnosis 

is again a very important factor in preventing irreversible 

brain damage.” He said and added further, “With the 

early diagnosis of Wilson’s disease and the early initiation 

of treatments to remove excess copper from the body, 

patients can lead a life close to normal. 

Although the symptoms of Wilson’s disease usually vary 

Nadir bir hastalık olan Wilson hastalığıyla ilgili Çocuk 

Gastroenteroloji Hepatoloji ve Beslenme Uzmanı Prof. 

Dr. Yaşar Doğan, tanının erken konulmasının önemine 

vurgu yaptı. Doğan, “Ülkemizde yaklaşık olarak 2.500 

Wilson hastası olduğu tahmin edilmektedir. Ancak 

ülkemiz gibi akraba evliliğinin yüksek olduğu toplumlarda 

hasta sayısının daha fazla olabileceği unutulmamalıdır. 

Wilson hastalığı birincil olarak karaciğer ve beyinde aşırı 

miktarda bakır depolanmasına yol açan anormal bakır 

metabolizmasıyla ilişkili kalıtsal bir hastalık olup erken 

tanı hayati bir öneme sahiptir, karaciğer tedavisi mümkün 

olmayan bir hasara uğradıktan sonra hastada karaciğer 

nakline kadar gidebilecek bir süreç gelişebilir. Dolayısıyla 

erken tanı; karaciğerin korunmasında, nakil sürecine 

gitmeyi engellemede önemli bir süreçtir. Özellikle merkezi 

sinir sistemi tutulumu olan Wilson hastalarında erken tanı 

konulması geri dönüşümsüz bir beyin hasarını önlemede 

gene çok önemli bir unsurdur.” dedi ve ekledi: “Wilson 

hastalığında erken tanı konulması ve fazla bakırın vücuttan 

atılmasına yönelik tedavilerin erken dönemde başlanması 

ile hastalar normale yakın bir hayat sürebilir. 

Wilson hastalığının belirtileri genellikle yaş grubuna bağlı 

olarak değişmekle birlikte, en sık karaciğer ve merkezi 

sinir sistemi olmak üzere vücudun hemen hemen tüm 

organlarında bakır birikimine neden olabilecek bir hastalık 

olduğunu ifade eden Prof. Dr. Yaşar Doğan, “Bakır 

birikiminin görüldüğü organa veya sisteme göre klinik 

belirtiler değişkenlik gösterebilir. Eğer bakır birikimi 

karaciğerde ise bu belirtiler karaciğer enzimlerinde 

yükselme veya tek başına karaciğerde büyüme olabileceği 

gibi, akut bir hepatit (karaciğer iltihabı) tablosundan 

kronik bir hepatit tablosuna veya karaciğer yetmezliğinin 

görülebileceği bir aşamaya kadar ilerleyebilir. Hastalık 

tutulumu yani bakır birikimi merkezi sisteminde olan 

Wilson hastalarında klinik belirtiler; hareketin aşırı 

olması (hiperkinetik) veya yavaşlığı (hipokinetik) şeklinde 

görülebilen hareket bozuklukları, konuşma bozukluğu, 

psikozlar (düşünce ve duyunun ağır oranda bozulumu), 

duygu durum değişiklikleri ya da kişilik değişiklikleri 

olabilir. Okul başarısının azalması çoğu hasta yakınının 


41 

depending on the age group, Prof. Dr. Yaşar Doğan said, 

“Clinical symptoms may vary depending on the organ 

or system where copper accumulation is seen. If copper 

accumulation is in the liver, these symptoms may be 

elevated liver enzymes or enlarged liver alone, or may 

progress from an acute hepatitis (liver inflammation) to a 

chronic hepatitis picture or to a stage where liver failure 

can be seen. Clinical symptoms in Wilson patients with 

disease involvement, namely copper accumulation in 

the central system; There may be movement disorders, 

speech disorders, psychoses (severe impairment of 

thought and sensation), mood changes, or personality 

changes, which may appear as excessive (hyperkinetic) 

or slowness (hypokinetic) movement. Decreased school 

achievement may be the first cognitive symptom that 

attracts the attention of most patients’ relatives. These 

symptoms may vary from patient to patient. Apart from 

this, symptoms specific to each system can be observed in 

patients. Bone findings can be seen as cardiac involvement, 

hemolytic anemia (reduction of red blood cells) or acute 

hemolytic crisis. If there is kidney involvement, it may 

present with many clinical symptoms that may cause kidney 

dysfunction.” 

Stating that it is possible to diagnose Wilson’s disease after 

a detailed history and physical examination, it is possible 

to perform the necessary laboratory tests. Prof. Dr. Yaşar 

Doğan said, “These laboratory tests; blood ceruloplasmin 

level, serum copper level, 24-hour urine copper excretion 

level, dry liver copper level after liver biopsy if necessary, 

histological examination of the biopsy taken, presence 

of kayser-fleischer rings in the eye and signs of cataract, 

which we call sunflower cataract, during the examination. 

A diagnosis can be made easily with a few of these findings 

coming together.” 

dikkatini çeken ilk kognitif (bilişsel) belirti olabilir. Hastadan 

hastaya bu belirtiler değişkenlik gösterebilir. Bunun 

dışında, her sisteme özgü belirtiler hastalarda gözlenebilir. 

Kemik bulguları, kalp tutulumu, hemolitik anemi (kırmızı 

kan hücrelerinin azalması) ya da akut hemolitik kriz 

şeklinde görülebilir. Böbrek tutulumu varsa böbrek 

fonksiyon bozukluğuna neden olabilecek çok sayıda klinik 

belirtilerle karşımıza çıkabilir.” şeklinde konuştu. 

Wilson hastalığının tanısını koymak için ayrıntılı bir öykü ve 

fiziksel muayeneden sonra gerekli laboratuvar testlerinin 

yapılmasıyla mümkün olabileceğini söyleyen Prof. Dr. 

Yaşar Doğan, “Bu laboratuvar testleri; kan seruloplazmin 

düzeyi, serum bakır düzeyi, 24 saatlik idrarda bakır atılımı 

düzeyi, gerekirse karaciğerde biyopsi alımından sonra kuru 

karaciğer bakır düzeyi, alınmış olan biyopsinin histolojik 

incelenmesi, muayene esnasında gözde kayser-fleischer 

halkalarının ve sunflower katarakt dediğimiz katarakt 

belirtilerinin olması. Bu bulguların birkaç tanesinin yan 

yana gelmesiyle rahatlıkla tanı konulabilir.” dedi. 

Tanının erken konulması hayati bir önem taşıyor 

Wilson hastalığında tanının erken konulmasının çok önemli 

olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Yaşar Doğan şöyle devam 

etti: “Wilson hastalığı birincil olarak karaciğer ve beyinde 

aşırı miktarda bakır depolanmasına yol açan anormal bakır 

metabolizmasıyla ilişkili kalıtsal bir hastalık olup erken 

tanı hayati bir öneme sahiptir, karaciğer tedavisi mümkün 

olmayan bir hasara uğradıktan sonra hastada karaciğer 

nakline kadar gidebilecek bir süreç gelişebilir. Dolayısıyla 

erken tanı; karaciğerin korunmasında, nakil sürecine 

gitmeyi engellemede önemli bir süreçtir.” 

Özellikle merkezi sinir sistemi tutulumu olan Wilson 

hastalarında tanı konmasında geç kalınır ise klinik süreçte 


42 

Early diagnosis is vital 

Noting that early diagnosis of Wilson’s disease is very 

important, Prof. Dr. Yaşar Doğan continued as follows: 

“Wilson’s disease is a hereditary disease primarily associated 

with abnormal copper metabolism that causes excessive 

copper storage in the liver and brain, and early diagnosis is of 

vital importance. can develop. Therefore, early diagnosis is 

an important process in protecting the liver and preventing 

the transplantation process.” 

Especially in Wilson patients with central nervous system 

involvement, if the diagnosis is delayed, the symptoms and 

organ damage seen in the clinical process may reach an 

irreversible stage. If the clinical symptoms in the central 

nervous system are evident and the process is prolonged, 

even if treatment is started, the central nervous system 

findings may be permanent in Wilson’s disease, since organ 

damage and clinical findings will be irreversible. Early 

diagnosis is one of the vital issues.” 

Stating that, in addition to organ dysfunctions, growthdevelopmental 

retardation may occur and growth will be 

affected in pediatric patients diagnosed in the late period. 

Prof. Dr. Yaşar Doğan said, “Therefore, deficiencies in the 

social life of the patient and negativities that affect the 

social life of the patient will occur due to the effect of 

growth and liver dysfunction. Early diagnosis of Wilson’s 

disease in childhood; It will prevent both physical and organic 

injuries that may occur in the child, and it will prepare the 

ground for the formation of negative situations that may 

develop in the future.” 

In Wilson’s disease, treatment should continue 

without interruption 

Drawing attention to the importance of continuity of 

treatment in Wilson’s disease, Prof. Dr. Yaşar Doğan said, “If 

we stop the treatment at a certain point after the patient 

has recovered, the treatment should continue without 

interruption, since the clinical findings we have seen in the 

previous period will tend to recur, and we should definitely 

inform our patients that it is a lifelong treatment process.” 

görülen belirtiler ve organ hasarı geri dönüşümsüz bir 

aşamaya gelebilir. Merkezi sinir sisteminde klinik belirtiler 

belirginleşmiş ve süreç uzamış ise tedavi başlansa bile organ 

hasarı ve klinik bulgular geri döndürülemez olacağından 

dolayı Wilson hastalığında santral sinir sistemi bulguları 

kalıcı olabilir. Erken tanı konulması hayati önem arz edecek 

konulardan biridir.” 

Geç dönemde tanı konulmuş çocuk hastalarda tabii ki organ 

fonksiyon bozukluklarının yanı sıra büyüme-gelişme geriliği 

olabileceğini ve büyümenin etkileneceğini ifade eden Prof. 

Dr. Yaşar Doğan, “Dolayısıyla büyümenin etkilenmesinde 

ve karaciğer fonksiyon bozukluklarına bağlı olarak sosyal 

yaşamında eksiklikler ve hastanın sosyal yaşamını etkileyen 

olumsuzluklar meydana gelecektir. Çocukluk döneminde 

Wilson hastalığının erken tanısı; çocukta oluşabilecek 

hem fiziksel hem organik zedelenmelerin önlenmesini 

sağlayacaktır hem de ileriki dönemde gelişebilecek olumsuz 

durumların oluşmamasına zemin hazırlayacaktır.” şeklinde 

açıklamalarda bulundu. 

Wilson hastalığında tedavi hiç aksatılmadan devam 

etmeli 

Wilson hastalığında tedavinin devamlılığının önemine dikkat 

çeken Prof. Dr. Yaşar Doğan, “Eğer hasta düzeldikten 

sonra tedaviyi belli bir noktada kesmiş olursak daha 

önceki dönemde görmüş olduğumuz klinik bulgular 

tekrarlanma eğilimi göstereceğinden dolayı mutlaka tedavi 

hiç aksatılmadan devam etmeli, hayat boyu sürdürülmesi 

gereken bir tedavi süreci olduğunu hastalarımıza mutlaka 

bildirmemiz gerekli.” diye konuştu. 


44 

Genetic science offers opportunity for prenatal diagnosis in rare diseases 

Genetik bilimi nadir hastalıklarda doğum öncesi tanıya fırsat sunuyor 

Nadir hastalıklar sınıfına giren hemolitik üremik 

sendrom (aHÜS) temel olarak mikroanjiopatik 

hemolitik anemi, trombositopeni ve akut 

böbrek hasarı üçlüsü ile tanımlanan bir klinik 

tablodur. Çocuklardaki akut böbrek hasarının 

en sık nedenlerinden biridir. Gazi Üniversitesi 

Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Çocuk Nefroloji ve 

Romatoloji Uzmanı, Çocuk Romatizma ve Böbrek 

Hastalıkları Derneği Başkan Yardımcısı Prof. Dr. 

Hüsnü Oğuz Söylemezoğlu, Nadir Hastalıklar 

Farkındalık Ayı vesilesiyle önemli bilgiler paylaştı. 

Prof. Dr. Hüsnü Oğuz Söylemezoğlu 

Hemolytic uremic syndrome (aHUS), which is 

classified as rare diseases, is a clinical picture that 

is mainly defined by the triad of microangiopathic 

hemolytic anemia, thrombocytopenia and acute 

kidney injury. It is one of the most common 

causes of acute kidney injury in children. Pediatric 

Nephrology and Rheumatology Specialist Lect. 

Prof. Dr. Hüsnü Oğuz Söylemezoğlu, Faculty 

of Medicine, Gazi University, Vice President 

of Pediatric Rheumatism and Kidney Diseases 

Association shared important information on the 

occasion of Rare Diseases Awareness Month. 

Rare diseases are diseases that occur in a small number 

of people compared to the general population, most of 

them progressive, metabolic, chronic, and some of them 

fatal. The definition of rare disease varies from country to 

country. While the disease observed in less than 200,000 

people in the USA is defined as a “rare disease”, diseases 

that occur less than 1 in 2000 people in Europe are defined 

as rare diseases. In our society, an important part of these 

diseases are hereditary (genetic) diseases. An important 

part of hereditary rare diseases are observed as childhood 

diseases. 

Rare diseases affect 5 to 7 percent of the general 

population worldwide and are thought to be around 400 

million patients. In our country, approximately 5 to 6 million 

people are thought to have rare diseases. 

Nadir hastalıklar, genel nüfusa kıyasla az sayıda insanda 

görülen çoğu ilerleyici, metabolik, kronik ve bazıları 

ölümcül olabilen hastalıklardır. Nadir hastalık tanımı 

ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. ABD’de 200.000 

kişiden az insanda gözlenen hastalık “nadir hastalık” olarak 

nitelendirilirken, Avrupa’da 2000 kişide 1’den az sıklıkta 

görülen hastalıklar nadir hastalık olarak tanımlanmaktadır. 

Bizim toplumumuzda bu hastalıkların önemli bir kısmını 

kalıtsal (genetik) hastalıklar oluşturmaktadır. Kalıtsal 

nadir hastalıkların önemli bir bölümü de çocukluk çağı 

hastalıkları olarak gözlenmektedir. 

Nadir hastalıklar tüm dünyada genel nüfusun yüzde 5 ila 

7’sini etkilemekte ve yaklaşık 400 milyon hasta olduğu 

düşünülmektedir. Ülkemizde ise yaklaşık 5 ila 6 milyon 

kişinin nadir hastalıklara sahip olduğu düşünülmektedir. 

En sık çocuk ve ergenleri etkiler 

Nadir bir hastalıkta bekleneceği üzere, aHÜS görülme 

sıklığına ilişkin veriler de sınırlıdır. Hemolitik üremik 

sendrom (HÜS), klinik uygulamada yaygın olarak kullanılan 

tipik ve atipik HÜS sınıflamasıdır. Tipik HÜS, STEC-HÜS 

(ishal ilişkili) için kullanılmaktadır. Buna karşılık atipik 

HÜS tanımı STEC-HÜS dışında kalan tüm HÜS olguları için 

kullanılırken, son yıllarda yalnız kompleman ilişkili HÜS 

için kullanılmaya başlanmıştır. aHÜS olgularının büyük 

çoğunluğunu kompleman ilişkili HÜS oluşturur. Alternatif 

kompleman yolunun kontrolsüz aktivasyonu sonucu 

ortaya çıkarlar. Ender görülen bir hastalıktır. Yenidoğan 

döneminden erişkinliğe kadar her yaşta görülebilmekle 

beraber en sık çocuk ve ergenleri etkiler. Orphanet web 

sitesi (nadir hastalıklar ve nadir hastalıkların tedavisindeki 

özel ilaçlar için bir portal) milyonda 1-9 oranında 

bildirilmektedir. 


45 

Most commonly affects children and adolescents 

Data on the incidence of aHUS are also limited, as would 

be expected in a rare disease. Hemolytic uremic syndrome 

(HUS) is a typical and atypical HUS classification widely 

used in clinical practice. Typical HUS is used for STEC- 

HUS (diarrhea-associated). On the other hand, while the 

definition of atypical HUS is used for all HUS cases other 

than STEC-HUS, it has been used only for complementassociated 

HUS in recent years. Complement-related 

HUS constitutes the majority of aHUS cases. They occur 

as a result of uncontrolled activation of the alternative 

complement pathway. It is a rare disease. Although it can 

be seen at any age from the neonatal period to adulthood, 

it most commonly affects children and adolescents. The 

Orphanet website (a portal for rare diseases and specialty 

drugs in the treatment of rare diseases) is reported at 1-9 

per million. 

aHUS is a disease mostly caused by genetic 

mutation 

Pediatric Nephrology and Rheumatology Specialist Lect. 

Prof. Dr. Hüsnü Oğuz Söylemezoğlu, Faculty of Medicine, 

Gazi University, Vice President of Pediatric Rheumatism and 

Kidney Diseases Association said, “As to be expected in a 

rare disease, data on the incidence of aHUS are limited. A 

European registry of 167 pediatric patients documented 

3.3 cases per million children, with lower rates in adults. 

While the majority of complement-related HUSs are caused 

by genetic mutations of complement factors (50-60%), 

a few (5-6 percent) are caused by antibodies against 

complement proteins. 

Emphasizing that the diagnosis and treatment of rare 

diseases are carried out by physicians who specialize in the 

organs and systems that the disease is concerned with, 

Prof. Dr. Hüsnü Oğuz Söylemezoğlu stated that pediatric 

nephrology, adult nephrology and hematology specialists 

are competent experts in this field and added: “AHUS 

treatment is being treated with great success with the 

introduction of drugs that block the complement pathway. 

The treatment varies according to the presence of genetic 

mutations of the patients, their type, whether they are 

antibody-related or not. Some patients may require 

short-term treatment, while others may require lifelong 

treatment. However, discussions and studies on the 

duration of long-term treatment continue. 

aHÜS çoğunlukla genetik mutasyon sonucu 

oluşan bir hastalık 

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Çocuk 

Nefroloji ve Romatoloji Uzmanı, Çocuk Romatizma ve 

Böbrek Hastalıkları Derneği Başkan Yardımcısı Prof. 

Dr. Hüsnü Oğuz Söylemezoğlu: “Nadir bir hastalıkta 

bekleneceği üzere, aHÜS görülme sıklığına ilişkin veriler 

sınırlıdır. 167 pediatrik hasta içeren bir Avrupa kaydı, 

erişkinlerde daha düşük oranlarla birlikte, her bir milyon 

çocukta 3,3 olgu olarak belgelemiştir. Kompleman ilişkili 

HÜS’lerin büyük çoğunluğu kompleman faktörlerinin 

genetik mutasyonu sonucu oluşurken (yüzde 50-60) az bir 

kısmı (yüzde 5-6) kompleman proteinlerine karşı oluşan 

antikorlar sonucu ortaya çıkar” dedi. 

Nadir hastalıkların tanı ve tedavisi, hastalığın ilgilendirdiği 

organ ve sistemler konusunda uzmanlaşmış hekimler 

tarafından yapılmaktadır vurgusu yapan Prof. Dr. Hüsnü 

Oğuz Söylemezoğlu, çocuk nefroloji, erişkin nefroloji 

ve hematoloji uzmanlarının bu konuda yetkin uzmanlar 

olduğunu belirtti ve ekledi: “aHÜS tedavisi kompleman 

yolağını bloke edici ilaçların kullanıma girmesi ile son 

derecede başarılı bir şekilde tedavi edilmektedir. Tedavi 

hastaların genetik mutasyonlarının varlığı, tipi, antikor 

ilişkili olup olmamasına göre değişiklik göstermektedir. 

Bazı hastalarda kısa süreli tedavi bazı hastalarda ise 

ömür boyu tedavi gerekebilmektedir. Ancak uzun süreli 

tedavinin süresi konusundaki tartışma ve çalışmalar devam 

etmektedir.” 

Ailede aHÜS vakaları varsa hastalık belirtileri 

yakından izlenmelidir 

Hasta ve yakınları özellikle ailede aHÜS vakaları varsa aile 

bireylerini hastalık belirtileri açısından yakın izlemelidir 

diyen Prof. Dr. Hüsnü Oğuz Söylemezoğlu: “Bu belirtiler 

genellikle solukluk, halsizlik, huzursuzluk, beslenememe, 

kusma ve bazen ödem olabilir. Tüm HÜS olgularında 

olduğu gibi trombotik mikroanjiopatinin (TMA) doku, 

organ ve sistemlerde oluşturduğu hasara bağlı klinik ve 

laboratuvar bulgular vardır. Hastaların büyük çoğunluğu 

If there are cases of aHUS in the family, disease 

symptoms should be closely monitored 

Stating that the patients and their relatives should 

monitor their family members closely for signs of illness, 

especially if there are aHUS cases in the family, Prof. 

Dr. Hüsnü Oğuz Söylemezoğlu said, “These symptoms 

are usually pallor, weakness, restlessness, malnutrition, 

vomiting and sometimes edema. As in all HUS cases, 

there are clinical and laboratory findings related to the 

damage caused by thrombotic microangiopathy (TMA) in 

tissues, organs and systems. The vast majority of patients 


46 

present with the classic HUS triad of microangiopathic 

hemolytic anemia, thrombocytopenia and acute kidney 

injury. High blood pressure is common and serious; heart 

failure and neurological complications. There are extrarenal 

findings in 20 percent of the cases, central nervous 

system involvement is the most common, and multiorgan 

involvement is present in 5 percent of the cases. The risk of 

progression to end-stage renal disease is 30-40%, especially 

in untreated and delayed treatment.” 

Complement system blocking agents are used 

very successfully 

Noting that as in all rare diseases, the lack of awareness 

about aHUS, the fact that the disease is less known among 

doctors other than pediatric nephrology and hematology 

specialists, lack of genetic diagnosis center and financing 

are the difficulties in this regard. Prof. Dr. Söylemezoğlu 

stated that around 250 patients are still being followed 

in the registry system they have been running since 2013, 

plasma therapy was administered before, and that they 

have seen that mostly complement system blocking agents 

have been used very successfully in the last 10 years, and 

drew attention to the success in the treatment according to 

the results of the registry system. 

Genetic science offers opportunity for prenatal 

diagnosis in rare diseases 

Prof. Dr. Hüsnü Oğuz Söylemezoğlu said, “Recently, better 

definition of rare diseases, innovations in genetics and 

technology applications can offer important opportunities 

for prenatal diagnosis of these diseases. In particular, those 

with a consanguineous marriage or family history of the 

disease should receive genetic counseling and be informed 

about the diseases, which will increase their chances of 

benefiting from current developments.” 

klasik HÜS üçlüsü olan mikroanjiopatik hemolitik anemi, 

trombositopeni ve akut böbrek hasarı bulguları gösterir. 

Kan basıncı yüksekliği sıktır ve ciddidir; kalp yetersizliği 

ve nörolojik komplikasyonlar görülebilir. Yüzde 20 olguda 

böbrek dışı bulgular vardır; merkezi sinir sistemi tutulumu 

en sık görülenidir, yüzde 5 olguda çoklu organ tutulumu 

vardır. Son dönem böbrek hastalığına ilerleme riski 

özellikle tedavi edilmeyen ve tedavide gecikilen vakalarda 

yüzde 30-40’tır” dedi. 

Kompleman sistemini bloke edici ajanları çok 

başarılı bir şekilde kullanılıyor 

Tüm nadir hastalıklarda olduğu gibi aHÜS konusunda 

da farkındalığın az olması, çocuk nefroloji ve hematoloji 

uzmanları dışında hastalığın doktorlar arasında daha az 

bilinir olması, genetik tanı merkez azlığı ve finansmanı 

bu konudaki zorluklar olarak karşımıza çıkmaktadır diye 

belirten Prof. Dr. Söylemezoğlu 2013 yılından itibaren 

yürüttükleri kayıt sisteminde halen 250 civarında hastanın 

takip edildiğini, önceleri plazma tedavisi uygulandığını 

ve son 10 yılda ağırlıklı olarak kompleman sistemini 

bloke edici ajanların çok başarılı bir şekilde kullanıldığını 

gördüklerini ifade etti ve kayıt sisteminin sonuçlarına göre 

tedavideki başarıya dikkat çekti. 

Genetik bilimi nadir hastalıklarda doğum öncesi 

tanıya fırsat sunuyor 

Prof. Dr. Hüsnü Oğuz Söylemezoğlu: “Yakın zamanda 

nadir hastalıkların daha iyi tanımlanması, genetik bilimi 

ve teknoloji uygulamalarındaki yenilikler bu hastalıkların 

doğum öncesi tanısına yönelik de önemli fırsatlar 

sunabilmektedir. Özellikle akraba evliliği veya aile 

öyküsünde hastalık olanların genetik danışma alması, 

hastalıklar hakkında bilgilendirilmesi güncel gelişmelerden 

yararlanma şansını artıracaktır” dedi. 


48 

More than 5 million people in Türkiye are affected by rare diseases! 

Türkiye’de 5 milyondan fazla insan 

nadir hastalıklardan etkileniyor! 

Pınar Dumlu, Senior Business Unit Director, 

Rare Disease at Novo Nordisk, which has been 

working in the field of rare diseases for 22 years 

in Türkiye, made important statements on disease 

awareness on Rare Diseases Day. Dumlu pointed 

out that rare diseases affect more than 5 million 

people in total, 1 out of every 16 people in 

Türkiye, and that the quality of life of individuals 

living with rare diseases is lower than those with 

other chronic diseases. 

The last day of February is recognized as Rare Disease 

Day to raise awareness of rare diseases that affect 

approximately 350 million people worldwide. In order to 

draw attention to the importance of this day, Pınar Dumlu, 

Senior Business Unit Director, Rare Disease at Novo Nordisk, 

made important statements on disease awareness, and Dr. 

Ömer Buğra Bahadır, MD. Senior Director, Clinical, Medical, 

Regulatory & Quality at Novo Nordisk drew attention to the 

work of Novo Nordisk in this area. 

Rare diseases affect more than 5 million people in 

Türkiye 

Emphasizing that rare diseases affect more than 30 million 

people in Europe and 1 person out of every 16 in Türkiye, a 

total of more than 5 million people, Pınar Dumlu reminded 

that there are approximately 7 thousand different rare 

diseases and continued her words as follows: In these days 

when we are struggling, it is our top priority to deliver 

our life-saving treatments to individuals living in the 

earthquake zone. We have supplied the necessary products 

to the region by cooperating with authorized institutions 

and organizations in order to continue the treatment of 

individuals living with rare bleeding disorders from the first 

day after the earthquake. Many of the rare diseases are 

chronic, life-long diseases that reduce the quality of life and 

Türkiye’de 22 yıldır nadir hastalıklar alanında 

çalışmalarını sürdüren Novo Nordisk’in Nadir 

Hastalıklar İş Birimi Kıdemli Direktörü Pınar 

Dumlu, Nadir Hastalıklar Günü’nde hastalık 

farkındalığına yönelik önemli açıklamalarda 

bulundu. Dumlu, nadir hastalıkların Türkiye’de 

her 16 kişiden 1’ini olmak üzere toplamda 5 

milyondan fazla insanı etkilediğine ve nadir 

hastalıkla yaşayan bireylerin yaşam kalitelerinin 

diğer kronik hastalığı olanlardan daha düşük 

olduğuna dikkat çekti. 

Şubat ayının son günü, dünya genelinde yaklaşık 350 milyon 

kişiyi etkileyen nadir hastalıklar konusunda farkındalık 

sağlamak amacıyla Nadir Hastalıklar Günü olarak kabul 

ediliyor. Bu günün önemine dikkat çekmek amacıyla Novo 

Nordisk Nadir Hastalıklar İş Birimi Kıdemli Direktörü 

Pınar Dumlu hastalık farkındalığı konusunda önemli 

açıklamalarda bulunurken, Novo Nordisk Klinik, Medikal ve 

Ruhsatlandırma Kıdemli Direktörü Dr. Ömer Buğra Bahadır 

ise Novo Nordisk’in bu alandaki çalışmalarına dikkat çekti. 

Nadir hastalıklar, Türkiye’de 5 milyondan fazla 

insanı etkiliyor 

Nadir hastalıkların Avrupa’da 30 milyondan fazla insanı, 

Türkiye’de ise her 16 kişiden 1 kişiyi olmak üzere toplamda 

5 milyondan fazla insanı etkilediğinin üzerinde duran Pınar 

Dumlu, yaklaşık 7 bin farklı nadir hastalık bulunduğunu 

hatırlatarak sözlerine şu şekilde devam etti: “Ülkece zorlu 

bir mücadele verdiğimiz bugünlerde, deprem bölgesinde 

yaşayan bireylere hayat kurtaran tedavilerimizi ulaştırmak 

bizim için en öncelikli konu. Deprem sonrası ilk günden 

itibaren nadir kanama bozuklukları ile yaşayan bireylerin 

tedavilerinin kesintisiz devam etmesi için yetkili kurum ve 

kuruluşlarla iş birliği yaparak bölgeye gerekli ürünlerin 

tedariğini gerçekleştirdik. Nadir hastalıkların birçoğu 

kronik, hayat boyu süren, hayat kalitesini düşüren ve 

insan ömrünü kısaltan hastalıklar. Bu hastalıkların yüzde 

72’si genetik geçişliyken, yüzde 95’i ise tedavi edilemiyor. 


49 

shorten human lifespan. While 72 percent of these diseases 

are inherited, 95 percent cannot be treated. Especially 

since the diagnosis of the disease, the lack of awareness 

and the ignorance of treatment options can make the 

process much more difficult and uncertain.” 

86% of individuals with rare diseases report 

anxiety and 75% report depression 

Stating that the quality of life of individuals with rare 

diseases is lower than those with other chronic diseases, 

Dumlu said, “86 percent of individuals with rare diseases 

report anxiety and 75 percent report depression. In 

addition, 1 person out of 4 waits between 5 and 30 years 

for the diagnosis of the disease, while this delay can reach 

the range of 6-8 years in children. Delayed diagnoses 

continue to increase the burden of disease.” 

Recording that as Novo Nordisk, they continue to work to 

help increase disease awareness and treatment support 

in the field of life-long rare diseases, Dumlu continued 

her words as follows, “We continue our activities. To date, 

we have developed 14 different treatments that improve 

the lives of individuals living with rare diseases in more 

than 100 countries. In Türkiye, we have been providing 

treatments in the field of rare diseases for 22 years, and we 

continue our efforts to offer a better future to individuals 

living with rare diseases and to develop solutions that will 

change their lives by reducing the burden of the disease. 

We lead the change with our strong heritage in this field, 

our experience, our studies that will make a difference with 

innovative treatments, and our projects to meet the needs 

of patients in addition to treatment.” 

7 clinical trials in the field of rare diseases 

continue in Türkiye 

Emphasizing that Novo Nordisk continues to invest in 

scientific studies on a global scale by prioritizing the field of 

rare diseases, Dr. Ömer Buğra Bahadır, MD. Senior Director, 

Clinical, Medical, Regulatory & Quality at Novo Nordisk said, 

“As Novo Nordisk, we continue to expand our efforts for 

innovative treatments in the therapy areas we focus on in 

rare diseases. In the recent past, we have made acquisitions 

to support our R&D efforts on a global scale. We bought 

Dicerna in 2021 and Forma Therapeutics in 2022. We aim to 

increase our clinical research in rare diseases by 60 percent 

by 2023.” 

Underlining that Türkiye is one of the important clinical 

research centers of Novo Nordisk, Dr. Ömer Buğra Bahadır 

continued his words as follows, “As of this year, we have 

a total of 7 clinical studies in Türkiye in the field of rare 

diseases. Some of these studies were carried out in 

cities affected by the February 6 earthquakes. As Novo 

Nordisk, we provided remote follow-up and drug supply 

of our patients who were included in clinical studies after 

earthquakes. I can say with peace of mind that there was 

no disruption in the treatment of our 53 patients who were 

included in the studies in the field of rare diseases.” 

Özellikle hastalığın teşhisinden itibaren farkındalığın 

olmaması ve tedavi seçeneklerinin bilinmemesi süreci çok 

daha zor ve belirsiz bir hale getirebiliyor.” 

Nadir hastalığı olan bireylerin yüzde 86’sı 

anksiyete, yüzde 75’i ise depresyon bildiriyor 

Nadir hastalığı olan bireylerin yaşam kalitelerinin, diğer 

kronik hastalıkları olanlara göre daha düşük olduğunu 

belirten Dumlu, “Nadir hastalığı olan bireylerin yüzde 86’sı 

anksiyete, yüzde 75’i ise depresyon bildiriyor. Bunun yanı 

sıra, her 4 kişiden 1 kişi hastalığının teşhisinin koyulması 

için 5 ila 30 yıl arası beklerken, çocuklarda bu gecikme 6-8 

yıl aralığını bulabiliyor. Teşhislerin gecikmesi de hastalık 

yükünü arttırmaya devam ediyor” şeklinde konuştu. 

Novo Nordisk olarak, ömür boyu süren nadir hastalıklar 

alanında hastalık farkındalığını ve tedavi desteğini artırmaya 

yardımcı olmak için çalışmalarını sürdürdüklerini belirten 

Dumlu, sözlerine şu şekilde devam etti: “Dünyada 40 yıldır 

hemofili, büyüme geriliği, hormon replasman tedavileri 

olmak üzere nadir hastalıklar alanında öncü firma olarak 

faaliyetlerimize devam ediyoruz. Şu ana kadar 100’ü aşkın 

ülkede, nadir hastalıklar ile yaşayan bireylerin hayatlarını 

iyileştiren 14 farklı tedavi geliştirdik. Türkiye’de ise 22 

yıldır nadir hastalıklar alanında tedaviler sunuyor, nadir 

hastalıklar ile yaşayan bireylere daha iyi bir gelecek 

sunabilmek ve hastalığın getirdiği yükü azaltarak hayatlarını 

değiştirecek çözümler geliştirebilmek için çalışmalarımıza 

devam ediyoruz. Bu alandaki güçlü mirasımız, tecrübemiz, 

inovatif tedavilerle fark katacak çalışmalarımız ve 

tedavinin yanında hasta ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik 

projelerimizle değişime öncülük ediyoruz.” 

Türkiye’de nadir hastalıklar alanında 7 klinik 

araştırma devam ediyor 

Novo Nordisk’in nadir hastalıklar alanını öncelikler 

arasına alarak, global ölçekte bilimsel çalışmalara yatırım 

yapmaya devam ettiklerini vurgulayan Novo Nordisk Klinik, 

Medikal ve Ruhsatlandırma Kıdemli Direktörü Dr. Ömer 

Buğra Bahadır: “Novo Nordisk olarak nadir hastalıklarda 

odaklandığımız terapi alanlarındaki yenilikçi tedaviler için 

çalışmalarımızı büyütmeye devam ediyoruz. Yakın geçmişte 

global ölçekte Ar-Ge çalışmalarımızı destekleyecek satın 

almalar gerçekleştirdik. 2021 yılında Dicerna’yı, 2022 

yılında ise Forma Therapeutics firmalarını satın aldık. Nadir 

hastalıklarda klinik araştırmalarımızı 2023 yılında yüzde 60 

oranında arttırma hedefimiz var.” dedi. 

Türkiye’nin de Novo Nordisk’in önemli klinik araştırma 

merkezlerinden olduğunun üzerinde duran Dr. Ömer Buğra 

Bahadır, sözlerine şu şekilde devam etti: “Bu yıl itibariyle 

nadir hastalıklar alanında Türkiye’de toplam 7 klinik 

çalışmamız devam ediyor. Bu çalışmaların bazıları 6 Şubat 

depremlerinden etkilenen şehirlerde yürütülüyordu. Novo 

Nordisk olarak depremlerin ardından klinik çalışmalara 

dahil olan hastalarımızın uzaktan takibini ve ilaç teminini 

sağladık. Nadir hastalıklar alanında çalışmalara dahil olan 

53 hastamızın tedavisinde bu süreçte herhangi bir aksama 

olmadığını gönül rahatlığı ile söyleyebilirim.” 


50 

“Where there is cure, there is hope” 

“Tedavinin olduğu yerde umut vardır” 

Gülin Kayserili, Vice President of the Association to Fight PNH and aHUS 

The difficult and long patient journey of PNH 

and aHUS diseases is tiring and exhausting for 

patients. The Association to Fight PNH and 

aHUS carries out its studies in order to develop 

the right process management with the right 

diagnosis and treatment, to make the patients 

feel that they are not alone on this long journey, 

that they are a companion with their families, 

to follow the treatment developments and to 

provide the necessary support in the bureaucratic 

process. On the occasion of Rare Diseases 

Awareness Month, President of the Association to 

Fight PNH and aHUS, PNH patient Ozan Karacalı 

and Vice President, PNH patient’s relative Gülin 

Kayserili shared important information. 

PNH (Paroxysmal Nocturnal Hemoglobinuria) is a rare 

disease that occurs later and manifests itself with the 

breakdown of blood cells in the body, bone marrow failure 

and thrombosis. Atypical Hemolytic Uremic Syndrome 

(aHUS) is a rare, serious, systemic and life-threatening 

disease with adverse consequences. 

The Association to Fight PNH and aHUS carries out its 

activities and works to increase the awareness of PNH and 

aHUS diseases in the society, to increase the knowledge 

of patients and their relatives, to ensure the continuity of 

psychological support and treatment for patients’ relatives, 

and to organize guiding events and publications for 

Ozan Karacalı, President of the Association to Fight PNH and aHUS 

PNH ve aHÜS hastalıklarının zor ve uzun hasta 

yolculuğu, hastalar açısından yorucu ve yıpratıcı 

olmaktadır. PNH ve aHÜS ile Mücadele Derneği, 

doğru teşhis ve tedavi ile doğru süreç yönetimini 

geliştirmek; hastaların bu uzun yolda yalnız 

olmadıklarını, aileleri ile bir yol arkadaşları 

olduğunu hissetmeleri, tedavi gelişmelerinin 

takip edilmesi ve bürokratik süreçte gerekli 

desteği sağlamak adına çalışmalarını 

yürütmektedir. Nadir Hastalıklar Farkındalık Ayı 

vesilesiyle PNH ve aHÜS ile Mücadele Derneği 

Başkanı, PNH hastası Ozan Karacalı ve Başkan 

Yardımcısı, PNH hasta yakını Gülin Kayserili 

önemli bilgiler paylaştılar. 

PNH (Paroksismal Noktürnal Hemoglobinüri) sonradan 

ortaya çıkan, vücutta kan hücrelerinin parçalanması, kemik 

iliği yetmezliği ve tromboz ile kendini gösteren nadir bir 

hastalıktır. Atipik Hemolitik Üremik Sendrom (aHÜS) de 

nadir, ciddi seyirli, sistemik ve olumsuz sonuçları ile yaşamı 

tehdit eden bir hastalıktır. 

PNH ve aHÜS ile Mücadele Derneği, yürüttüğü faaliyetleri ve 

çalışmaları PNH ve aHÜS hastalıklarının toplum üzerindeki 

farkındalığını, hasta ve yakınlarının bilgisini artırmak, hasta 

yakınlarına psikolojik destek ve tedavilerinde devamlılığını 

sağlamak, hasta ve yakınları için yol gösterici etkinlik ve 

yayınlar düzenlemek üzere gerçekleştirmektedir. 


51 

patients and their relatives. Gülin Kayserili, Vice President 

of the Association to Fight PNH and aHUS, and the relative 

of PNH patient said, “Through our association, we try to 

show the patient and their relatives that they are not alone 

in this world, that there are individuals who will support 

them when they need it and have experienced similar 

experiences. We try to instill the feeling that people who 

have experienced themselves by walking this way before, 

can solve their problems and needs much faster and more 

precisely through empathy. We play a vital role for the 

patients and their relatives in order to quickly meet the 

need for information in necessary emergencies.” 

Patients do not know much about their disease 

In general, we observe that even patients do not know 

much about the disease. Gülin Kayserili stated that we 

are trying to make up for the lack of information on 

our association’s forum site and mobile communication 

tools, and we make efforts so that the patient and their 

relatives do not find themselves drifting in the unknown: 

“Rare diseases management is a difficult process, but our 

patients and relatives are not alone. We always say that if 

there is a cure, there is hope,” he said. 

Gülin Kayserili, Vice President of the Association to Fight 

PNH and aHUS continued her words as follows, “As one 

of the groups that make up the trivet in these diseases, 

as an association, we are doing our best for a cooperation 

between our country’s health system and technology 

development companies in a way that will benefit all 

stakeholders. These groups are mutually important to each 

other and make the others unimportant in the absence 

of one. Unconditional cooperation will provide maximum 

benefit for all groups.” 

PNH ve aHÜS ile Mücadele Derneği Başkan Yardımcısı ve 

PNH hasta yakını Gülin Kayserili: “Derneğimiz aracılığıyla, 

hasta ve yakınına bu dünyada tek başına olmadığını, ihtiyacı 

olduğu anda ona destek verecek ve onunla benzer şeyleri 

yaşamış bireylerin olduğunu göstermeye çalışıyoruz. Kişinin 

kendisinden daha önce bu yoldan yürüyerek tecrübeler 

edinmiş kişilerin empati yolu ile onun sorun ve ihtiyaçlarını 

çok daha hızlı ve kesin bir şekilde çözülebileceği duygusunu 

aşılamaya gayret ediyoruz. Gerekli acil durumlarda hızlı bir 

şekilde bilgi ihtiyacını gidermek adına da hasta ve yakınları 

için yaşamsal anlamda rol oynuyoruz” dedi. 

Hastalar hastalıkları hakkında fazla bilgi sahibi 

değil 

Genelde hastaların bile hastalık hakkında fazla bilgi sahibi 

olmadığını gözlemliyoruz. Derneğimizin forum sitesi ve 

mobil iletişim araçları üzerinden bilgi eksikliklerini büyük 

ölçüde gidermeye çalışıyor, hasta ve yakınının kendilerini 

bir bilinmezlik içinde sürüklenirken bulmaması adına çaba 

sarf ediyoruz diye belirten Gülin Kayserili: “Nadir hastalıklar 

yönetimi zor bir süreç ancak hastalarımız ve yakınlarımız 

yalnız değiller. Her zaman deriz ki tedavi varsa, umut da 

vardır” dedi. 

Dernek Başkan Yardımcısı Gülin Kayserili sözlerine şöyle 

devam etti: “Dernek olarak bu hastalıklarda sacayağını 

oluşturan gruplardan biri olarak, ülkemizin sağlık sistemi 

ve teknoloji geliştiren firmalar arasında bütün paydaşların 

faydasına olacak şekilde bir iş birliği için elimizden geleni 

yapıyoruz. Bu gruplar birbiri için karşılıklı eşit önemde olup, 

biri olmadığı süreçte diğerlerini de önemsiz kılmaktadır. 

Koşulsuz iş birliği tüm gruplar için azami faydayı 

sağlayacaktır.” 


52 

Diagnosis is the most difficult process of the 

disease 

Ozan Karacalı, President of the Association to Fight 

PNH and aHUS, and a patient with PNH, “I applied to the 

doctor with fever in the morning and excessive sweating, 

especially in the head and neck region, in the processes that 

started with extreme fatigue and progressed. The most 

difficult process of the disease was the diagnosis section 

for me. Since my liver values were also very high, it was first 

considered as a cancer developing in the liver. Later, when 

it was understood that I did not have cancer, some tests 

were performed. Eventually, my disease could be diagnosed 

with tests and biopsies. When the diagnosis was made in 

2008, no solution was possible other than a bone marrow 

transplant. In the attack periods, it was tried to overcome 

the attack with only cortisone treatment. With the use of 

new technologies developed in the course of time, the 

devastating effects of the disease could be prevented to a 

great extent by preventing attacks instead of suppressing 

them. In this way, the body was able to become more 

resilient and strong. Many of my health values have now 

reached the levels they should be normal today.” 

It is important for the close circle to empathize 

with the sick individuals 

Declaring that we expect an approach that will provide 

empathy for the patient by understanding what the disease 

is from our close circle, Ozan Karacalı, President of the 

Association to Fight PNH and aHUS added, “We can ask our 

close circle to support us in difficult moments or knowing 

the expectations of the patient when he needs it. The most 

important expectation of support from the society is the 

support of these patients in matters that will make their 

lives easier. For example; Just as our patients who have to 

take leave from the workplace once every two weeks are 

not inconvenienced… There is also a positive discrimination 

expectation from the health authorities for the sick 

individuals. A positive discrimination, together with patients 

with other rare diseases, on issues such as improving the 

conditions of patients who are treated in the hospital once 

every two weeks, access to treatment and applicability 

of treatment throughout their life, will make the lives of 

patients much easier. In addition, our patients, who live 

with all kinds of difficulties, always deserve to reach the 

latest technological developments in the treatment of PNH 

and aHUS as quickly as possible.” 

Ozan Karacalı, who shares his suggestions with individuals 

who are struggling with the same disease or who have 

just met, said, “Patients should strive to reach all kinds 

of accurate information they can get about the disease, 

primarily from their doctors. They should contact people 

who are being treated for the same disease and prepare 

themselves for the situations they may encounter during 

the disease process. It should not be forgotten that no one 

knows an event better than the person who experienced 

it. My other suggestion is that they should try to know 

their own body by knowing their diseases very well. They 

should experience the pre-attack symptoms, what they can 

experience during and after the attack, and take their own 

precautions.” 

Hastalığın en zor süreci teşhis 

PNH ve aHÜS ile Mücadele Derneği Başkanı ve PNH 

hastası Ozan Karacalı: “Aşırı halsizlikle başlayan ve 

ilerleyen süreçlerde sabaha karşı ateş ve özellikle baş, 

boyun bölgesinde aşırı terleme ile doktora başvurdum. 

Hastalığın en zor süreci benim için teşhis bölümü oldu. 

Karaciğer değerlerim de çok yüksek olduğu için önce 

karaciğerde gelişen bir kanser olarak değerlendirildi. 

Daha sonra kanser olmadığım anlaşılınca bazı tetkikler 

uygulandı. Sonunda yapılan test ve biyopsilerle hastalığımın 

teşhisi konulabildi. 2008 yılında teşhis konulduğunda 

kemik iliği nakli haricinde hiçbir çözüm mümkün değildi. 

Atak dönemlerinde sadece kortizon tedavisi ile atağın 

atlatılmasına çalışıldı. Geçen süre içeresinde gelişen yeni 

teknolojilerin kullanımı ile atakların bastırılması yerine 

önceden engellenebilmesi sağlanarak hastalığın yıkıcı 

etkileri ciddi anlamda önlenebildi. Bu sayede vücut daha 

dirençli ve güçlü olabildi. Birçok sağlık değerim bugün artık 

normal olması gereken düzeylere ulaştı” dedi. 

Yakın çevrenin hasta bireylere empati yapması 

önemli 

Yakın çevremizden hastalığın ne olduğunu anlayarak hasta 

bireyin yaşadıkları ile ilgili empati sağlayacak bir yaklaşım 

bekliyoruz diyen Dernek Başkanı Ozan Karacalı sözlerine 

şunları ekledi: “Hastanın zor anlarında veya beklentilerini 

bilerek ihtiyacı olduğunda yakın çevremizden bize destek 

olmalarını isteyebiliriz. Toplumdan ise bu hastaların 

hayatlarını kolaylaştıracak konularda destek olmaları en 

önemli destek beklentisidir. Örneğin; iki haftada bir iş 

yerinden izin almak zorunda kalan hastalarımıza zorluk 

çıkartılmaması gibi… Sağlık otoritelerinden de hasta 

bireyler durumun pozitif bir ayrımcılık beklentisi mevcuttur. 

Ömrü boyunca, iki haftada bir defa hastanede tedavi gören 

hastaların koşullarının iyileştirilmesi, tedaviye ulaşılabilirlik 

ve tedavinin uygulanabilirliği gibi konularda diğer nadir 

hastalıklara sahip hastalarla birlikte bir pozitif ayrımcılık, 

hastaların hayatını çok kolaylaştıracaktır. Ayrıca her 

türlü zorlukla iç içe yaşayan hastalarımız, PNH ve aHÜS 

tedavisindeki en son teknolojik gelişmelere en hızlı şekilde 

ulaşmayı her zaman hak ediyorlar.” 

Aynı hastalıkla mücadele eden ya da yeni tanışan 

bireylerle önerilerini paylaşan Ozan Karacalı: “Hastalar 

öncelikle doktorlarından olmak üzere hastalıkla ilgili 

elde edebilecekleri her türlü doğru bilgiye ulaşmak için 

çaba göstermeliler. Aynı hastalıktan tedavi gören kişilerle 

temasa geçerek, hastalık sürecinde karşılaşabileceği 

durumlara kendini hazırlamalılar. Şunu unutmamak 

lazım ki, bir olayı yaşayandan daha iyi kimse bilemez. 

Diğer önerim ise, hastalıklarını çok iyi tanıyarak kendi 

vücudunu tanımaya çalışmalılar. Atak öncesi belirtileri, atak 

olduğunda ve sonrasında yaşayabileceklerini tecrübe edip, 

kendi önlemlerini almalılar” dedi. 


53 

Being positive is always a plus for people 

Gülin Kayserili, Vice President of the Association to 

Fight PNH and aHUS, whose husband has PNH said, 

“My wife was normally very healthy, she wouldn’t 

even have a cold. While we were on vacation, he was 

constantly sluggish, sleepy, and had a fever that rose 

to 40 degrees every night and fell within an hour. We 

realized that there was a problem and we immediately 

consulted the doctor after the holiday. It was a very 

challenging process for us. Many tests were done 

over the course of two months. Our hematologist 

brought the issue to congresses and discussed it 

there. Thus, after a long process, we learned that 

my wife has PNH. 18 years ago, the disease was very 

difficult to diagnose. Afterwards, since there was 

no cure for the disease yet, cortisone was given in 

the attacks that occurred and blood transfusion was 

performed if needed. Me and my family have always 

supported my wife during this difficult process. Since 

I have a foreign language, I was trying to find a way 

out for my wife by finding articles about PNH all over 

the world and sending them to our doctor. My wife, 

on the other hand, saw this process stronger, more 

resilient and more positive than anyone else. On this 

long journey, my wife was giving morale to our whole 

family, even though she was sick and suffering all the 

hardships. This process has taught us that; No matter 

what happens to us, even if it is difficult, it is always a 

plus for people to look at the situation we are in after 

getting over the first shock.” 

If there is a cure, there is hope 

Gülin Kayserili said that making the diagnosis, staying in 

hospitals for months, uncertainty and lack of treatment 

at first were difficult processes for us, “Despite all 

this, my wife and I have never been connected to 

the disease. In order to increase our quality of life 

and morale, we did not neglect to go to the concerts 

of his favorite artists, and to make trips abroad and 

domestically, even if my wife was in the hospital. All of 

them have been a morale booster for us.” 

Emphasizing that the treatment of PNH and aHUS 

diseases has been in our country for nearly 10 years, 

Kayserili said, “We are very happy about this. While 

receiving treatment every 14 days in state or university 

hospitals, we wish to improve access to treatment 

conditions for the patient and to reduce the time 

spent in the hospital. As an association, we follow 

this. We also follow the technological developments 

in the treatment of PNH and aHUS with enthusiasm 

and share this information with our patients. Each 

development in technology increases the comfort of 

our patients. Our patients are certainly not alone. We, 

a handful of volunteers, are always with the patients 

and their relatives. Specialist physicians related to PNH 

and aHUS diseases are always with us. We are proud to 

represent our association in international platforms. 

Let’s not forget that if there is a cure, there is a cure, if 

there is a cure, there is hope.” 

Pozitif olmak her zaman insan için bir artı 

Eşi PNH hastası olan PNH ve aHÜS ile Mücadele 

Derneği Başkan Yardımcısı Gülin Kayserili: “Eşim 

normalde çok sağlıklı biriydi, nezle bile olmazdı. 

Biz tatildeyken sürekli halsiz, uykulu ve her gece 40 

dereceye çıkan ve bir saat içinde düşen ateşi vardı. 

Bir sıkıntı olduğunu fark ettik ve tatil dönüşü hemen 

doktora başvurduk. Bizim için çok zorlayıcı bir süreçti. 

İki ay boyunca birçok test yapıldı. Hematoloğumuz 

konuyu kongrelere taşıdı ve oralarda tartıştı. Böylece 

uzun süreçler sonunda eşimin PNH hastası olduğunu 

öğrenmiş olduk. 18 yıl önce hastalığın teşhisi çok zordu. 

Sonrasında ise hastalığın tedavisi henüz bulunmadığı 

için oluşan ataklarda kortizon verilip, ihtiyaç halinde kan 

nakli yapılıyordu. Ben ve ailem bu zorlu süreçte eşime 

hep destek olduk. Yabancı dilim olduğu için tüm dünya 

üzerindeki PNH ile ilgili makaleleri bulup doktorumuza 

iletiyor, eşim için bir çıkış yolu bulmaya çalışıyordum. 

Eşim ise bu süreci herkesten daha güçlü, dayanıklı 

ve daha pozitif karşılıyordu. Bu uzun yolculukta eşim, 

hasta olmasına ve bütün sıkıntıyı çekmesine rağmen 

tüm ailemize moral veriyordu. Bu süreç bize şunu 

öğretti; başımıza ne gelirse gelsin zor da olsa, ilk şoku 

atlattıktan sonra içinde olduğumuz duruma pozitif 

bakmak her zaman insan için bir artı” dedi. 

Çare varsa umut vardır 

Teşhisin konulması, aylarca hastanelerde konaklama, 

belirsizlik, tedavinin ilk başta olmaması bizim için zor 

süreçlerdi diyen Gülin Kayserili: “Tüm bunlara rağmen 

eşim ve ben hiçbir zaman hastalığa bağlı olmadık. 

Hayat ve moral kalitemizi artırmak için eşim hastanede 

bile olsa özel izin alarak onun sevdiği sanatçıların 

konserlerine gitmeyi, yurt dışı ve yurt içi gezileri de 

yapmayı ihmal etmedik. Hepsi bizim için moral oldu” 

dedi. 

10 yıla yakın bir süredir PNH ve aHÜS hastalıklarının 

tedavisinin ülkemizde de olduğunu vurgulayan 

Kayserili: “Bundan dolayı çok mutluyuz. Tedaviyi 

devlet veya üniversite hastanelerinde her 14 günde 

bir alırken, tedaviye erişim şartlarını hasta için daha 

kaliteli hale getirilmesini, hastanede geçirilen sürecin 

azaltılmasını arzu etmekteyiz. Dernek olarak da bunun 

takipçisiyiz. PNH ve aHÜS tedavisindeki teknolojik 

gelişmeleri de heyecanla takip ediyor, hastalarımız ile 

bu bilgileri paylaşıyoruz. Teknolojideki her bir gelişme, 

hastalarımızın konforunu artırmaktadır. Hastalarımız 

kesinlikle yalnız değiller. Bir avuç gönüllü olan bizler her 

zaman hastaların ve yakınlarının yanlarındayız. PNH ve 

aHÜS hastalıkları ile ilgili uzman hekimler de her zaman 

yanımızdalar. Derneğimizi uluslararası platformlarda da 

temsil etmekten gurur duyuyoruz. Unutmayalım ki tedavi 

varsa çare vardır, çare var ise umut vardır” dedi. 


56 

The most effective way to deal with helplessness is through solidarity 

Çaresizlikle baş etmenin en etkili yolu dayanışmadan geçiyor 

Psychiatrist Assoc. 

Prof. Dr. Oğuz Tan 

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi 

Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Oğuz Tan, afet 

sonrasında kişilerdeki psikolojik sağlamlığın 

önemi hakkında kritik bilgiler paylaştı, 

tavsiyelerde bulundu. 

11 ili etkileyen yıkıcı afet sonrasında psikolojik sağlamlığın 

önemli olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Oğuz Tan; kişilerin 

yaşanan afetlerden sonra her zamankinden daha büyük 

acılar yaşadığını, psikolojik sağlamlığı oluşturabilmek 

için kontrol edilebilecek olan noktalara odaklanmayı ve 

sosyal ilişkilerin benimsenmesi gerektiğini ifade ediyor. 

Doğal afetlerden sonra sadece belirli olumsuz duyguların 

yaşanmadığını kaydeden Doç. Dr. Oğuz Tan, çaresizlik 

duygusuyla baş etmek için dayanışma içerisinde olmayı ve 

iletişim kurmayı tavsiye ediyor. 

Psikolojik sağlamlığı yitirmek sorunlara yol açıyor 

Doğal afetlerden sonra insanların her zamankinden daha 

büyük acılar yaşadığını vurgulayan Doç. Dr. Oğuz Tan, 

“Yaşanan durum çok daha büyük bir stres kaynağı oluyor. 

Psikolojik sağlamlığı travma karşısında zihin esnekliği 

Psychiatrist Assoc. Prof. Dr. Oğuz Tan, NP 

Feneryolu Medical Center, Üsküdar University 

shared critical information about the importance 

of psychological resilience in people after the 

disaster and made recommendations. 

Emphasizing the importance of psychological resilience 

after the devastating disaster that affected 11 provinces, 

Psychiatrist Assoc. Prof. Dr. Oğuz Tan states that people 

experience greater pain than ever after disasters, 

and it is necessary to focus on the points that can be 

controlled and adopt social relations in order to create 

psychological resilience. Noting that not only certain 

negative emotions are experienced after natural disasters, 

Assoc. Prof. Dr. Oğuz Tan recommends being in solidarity 

and communicating in order to cope with the feeling of 

helplessness. 

Losing resilience leads to problems 

Pointing out that people experience greater pain than ever 

after natural disasters, Assoc. Prof. Dr. Oğuz Tan said, 

“The situation is a much bigger source of stress. We can 


57 

gösterebilme, uyum gösterebilme, adapte olabilme ve 

yeterliğini sürdürebilme kabiliyeti olarak tanımlayabiliriz. 

Kişi psikolojik sağlamlığını yitirirse yapabileceklerini 

de yapamaz. Hem travmayla baş etme gücünü yitirir, 

ümitsizliğe kapılır, hem de çevresine yardım edemez” dedi. 

Kontrol edebilecek noktalara odaklanılmalı 

Psikolojik sağlamlığı oluşturabilmek ve sürdürebilmek 

için yapılması gerekenlere değinen Doç. Dr. Oğuz Tan, 

“Kontrol edilemeyen noktalara değil, kontrol edebilecek 

noktalara odaklanılmalı. Kişi, elinden ne geliyorsa ve 

neyi başarabilecekse ona odaklanmalı. Bir diğer unsur 

ise geleceğe yönelmek. Kişi, gelecekte olabilecekleri ve 

elinden gelen olumlu şeyleri yapabileceğini düşünmeli. Son 

olarak kişi sosyal ilişkileri benimsemeli, arkadaşları, ailesi ve 

hayatta kalan dostlarına sarılabilmeli” diye konuştu. 

Kolektif eylem işe yarayacaktır 

Doç. Dr. Oğuz Tan, doğal afetlerden sonra kişinin sadece 

kayıp, keder ve yas gibi duyguları yaşamayacağına işaret etti 

ve sözlerini şöyle tamamladı: “Kişi, korku ve güvensizlik de 

yaşayabilir. ‘Hayatım tehlikede, geleceğim mahvoldu, bu 

acıyla nasıl baş edeceğim?’ gibi düşüncelerle kişi kendisini 

çaresiz hissedebilir. Çaresizlikle baş etmede en etkili yol 

dayanışmadır. Hepimiz afetzedelerin yanındayız. Bunu 

hissetmeleri gerek. Afetzedeler de afetten kurtulanlarla, 

aileleriyle, arkadaşlarıyla dayanışma içinde olmalılar. 

İletişim çok iyi gelir, olumsuz duygular bile iletilebilir. 

Kişi kendini çok kötü hissediyorsa olumsuz duyguları bile 

herkesin duymasında fayda vardır. Kolektif eylem çok 

işe yarayabiliyor. Hep beraber bir işi yapmak, başkalarına 

yardım etmek, yardım istemek, yardım istemekten 

çekinmemek, çaresizlik duygularını aşmada afetzedelere ve 

hepimize yardımcı olacaktır” tavsiyelerinde bulundu. 

define psychological resilience as the ability to show mental 

flexibility, adapt, adapt and maintain competence in the face 

of trauma. If a person loses his psychological strength, he 

cannot do what he can do. He both loses the power to cope 

with the trauma, falls into despair, and cannot help those 

around him.” 

Focus on points that can be controlled 

Delivering what needs to be done to create and maintain 

psychological resilience, Assoc. Prof. Dr. Oğuz Tan said, 

“We should focus on the points that can be controlled, not 

the points that cannot be controlled. A person should focus 

on what he can and what he can achieve. Another factor is 

to focus on the future. One should think about what might 

happen in the future and do the positive things that one can 

do. Finally, one should embrace social relationships and be 

able to hug friends, family and survivors. 

Collective action will work 

Assoc. Prof. Dr. Oğuz Tan pointed out that after natural 

disasters, a person will not only experience feelings such 

as loss, grief and mourning, and he concluded his words 

as follows, “One can also experience fear and insecurity. 

A person may feel helpless with thoughts such as “My life 

is in danger, my future is ruined, how will I deal with this 

pain?” The most effective way to deal with helplessness is 

solidarity. We are all on the side of the victims. They need 

to feel it. Disaster victims should also be in solidarity with 

survivors, their families and friends. Communication is 

very good, even negative emotions can be conveyed. If the 

person feels very bad, it is beneficial for everyone to hear 

even negative feelings. Collective action can work very well. 

Doing a job together, helping others, asking for help, not 

being afraid to ask for help will help the victims and all of us 

to overcome their feelings of helplessness.” 


60 

“Dose use is very critical in Botox application” 

“Botoks uygulamasında doz kullanımı çok kritik” 

Ciltteki yaşlanma belirtilerini engellemek için 

yapılan botoks uygulamasına talepler artarken, 

bunu tek başına yapmak isteyen birçok kişi de 

internette satılan botoks ürünlerine rağbet 

gösteriyor. Uzmanlar ise son dönemde sadece 

kadınların değil erkeklerin de çok sık başvurduğu 

yöntemlerden biri olan botoks için merdiven 

altı kliniklere ve sahte ürünlere karşı uyarıda 

bulunuyor. 

Dermatologist Dr. Hande Ulusal 

While the demands for botox application to 

prevent signs of aging on the skin are increasing, 

many people who want to do this alone are in 

demand for botox products sold on the internet. 

Experts, on the other hand, warn against underthe-counter 

clinics and counterfeit products for 

botox, which is one of the methods used not only 

by women but also by men. 

Faced with external factors during the day, the skin begins 

to show signs of aging over time. Many men and women 

who want to reduce these symptoms find the solution to 

botox. However, the increasing influence of social media in 

our lives makes it possible for fake advertisements to reach 

consumers more easily in the field of aesthetics, as in many 

other sectors. In addition, those who want to do botox 

more practically and at lower costs without resorting to 

aesthetic clinics are also in demand for products sold over 

the internet. 

Warning against aesthetic products sold over the internet, 

Dermatologist Dr. Hande Ulusal, said, “According to the 

“Global Survey” report of “the International Society of 

Aesthetic Plastic Surgery” Türkiye has become the 5th 

country in the world where the most aesthetic surgeries 

are performed. It is ranked second in rhinoplasty and third 

in botox. The increase in demands for applications brought 

about positive as well as negative results. The counterfeit 

clinics multiplied, unapproved aesthetic products began 

to be sold. We see this situation mostly in botox, which 

Gün içinde dış etkenlerle karşı karşıya kalan cilt, zamanla 

yaşlanma belirtileri göstermeye başlıyor. Bu belirtileri 

azaltmak isteyen birçok kadın ve erkek ise çözümü botoks 

yaptırmakta buluyor. Ancak sosyal medyanın hayatımızdaki 

nüfuzunun artması, birçok sektörde olduğu gibi estetik 

alanında da sahte ilanların tüketicilere daha kolay 

ulaşmasını mümkün kılıyor. Bunun yanı sıra botoksu estetik 

kliniklere başvurmadan daha pratik ve düşük maliyetlerle 

yapmak isteyenler internet üzerinden satılan ürünlere de 

rağbet gösteriyor. 

İnternet üzerinden satılan estetik ürünlerine karşı uyaran 

Dermatoloji Uzmanı Dr. Hande Ulusal ise, “Uluslararası 

Estetik Cerrahi Derneği’nin (ISAPS) “Global Survey 

raporuna göre, Türkiye, dünyada en çok estetik cerrahi 

işlem yapılan 5. ülke oldu. Bunların başında yer alan burun 

estetiğinde ikinci, botoksta ise üçüncü sıraya yerleşti. 

Elbette bu uygulamalara taleplerin artması, olumlu olduğu 

kadar olumsuz sonuçları da beraberinde getirdi. Merdiven 

altı klinikler çoğaldı, onaysız estetik ürünleri satılmaya 

başlandı. Bu durumu ise en çok gençleşmek için tercih 

edilen botoksta görüyoruz. Botoks, toplum tarafından 

daha basit ve hafif bir estetik bir işlem olarak adlandırılsa 

da yapılması için uzmanlık ve deneyim gerekiyor. Gerek 

sağlık onayı almayan girişimlere başvurulmaması gerekse 

internet üzerinden reklamı yapılan ürünlerin alınmaması 

çok kritik bir önem taşıyor. Çünkü menşei belli olmayan 

ürünlerle evde kendi kendine yapılan uygulamalar ve uzman 

olmayan kişilerin gerçekleştirdiği işlemler sağlığa zarar 

verebilir” dedi. 

“Merdiven altı klinikler hastalarda telafisi zor 

hasarlara yol açabilir” 

Estetik işlemlerin ve bunlarda kullanılacak malzemelerin 

fiyatları aşağı yukarı aynıdır, piyasadan çok daha düşük 

fiyatlar veren bir kliniğe gidiyorsanız sahte ürünler 

kullanılıyor olabilir diyen Dermatoloji Uzmanı Dr. Hande 

Ulusal, “Merdiven altı olarak nitelendirdiğimiz yetkisiz 


61 

is preferred for rejuvenation. Although Botox is called a 

simpler and lighter aesthetic procedure by the society, 

it requires expertise and experience. It is of critical 

importance not to apply to initiatives that do not receive 

health approval and not to buy products advertised on 

the internet. Because self-made applications at home with 

products of unknown origin and operations performed by 

non-experts can harm health.” 

“The counterfeit clinics can cause irreparable 

damage to patients” 

Declaring that the prices of aesthetic procedures and 

the materials to be used in them are more or less the 

same, if you go to a clinic that offers much lower prices 

than the market, counterfeit products may be used, 

Dermatologist Dr. Hande Ulusal said, “Botox applications 

performed in unauthorized clinics, which we describe as 

under the stairs, do not usually have the desired effect. 

We note that dozens of victims have undergone the same 

procedure over and over again and cannot get the desired 

result. At the same time, allergic reactions can be seen 

in patients who have been treated with fake botox. In 

addition, drooping eyelids, it can cause eating and speaking 

difficulties, so I would like to underline once again that 

patients should take botox very seriously in terms of 

health.” 

“Dose use is very critical in Botox application” 

Explaining that botox application, which is a toxin obtained 

from Clostridium botulinum bacteria, is a procedure that 

should be done in the form of injections under appropriate 

conditions by a doctor who is authorized, Dr. Hande 

Ulusal said, “Wrinkles caused by too much facial mimic 

use, genetic factors or aging can be seen around the 

eyes, between the eyebrows, on the forehead and face. 

It is easily solved with botox applications on the sides of 

the nose. The procedures performed by 

professional teams with appropriate 

doses ensure that the person gains a 

youthful and fit appearance. This process 

takes only 10 to 15 minutes. After the 

procedure, patients can return to their 

daily life quickly and they start to see the 

effect of botox in 3-4 days.” 

Dermatologist Dr. Hande Ulusal who is in 

Restylane’s international teaching staff, 

concluded her words as follows, “I have 

been working as both an instructor and 

a specialist in this sector for many years, 

and in this process, we see that many 

aesthetic applications, which are seen 

as a simple procedure, can cause serious 

problems in our patients if specialist 

physicians are not performed. “He needs 

to apply to clinics with professional 

teams. Otherwise, patients may want to 

rejuvenate with less cost, but may decay.” 

kliniklerde yapılan botoks uygulamalarında genellikle 

istenen etki görülmez. Bununla ilgili onlarca mağdur 

hastanın defalarca aynı işlemi uygulatıp istediği sonucu 

alamadığını kaydediyoruz. Aynı zamanda sahte botoks 

uygulaması yapılan hastalarda alerjik reaksiyonlar 

görülebiliyor. Bunun yanı sıra göz kapağı düşüklüğüne, 

yeme ve konuşma güçlüğüne sebep olabiliyor. Bu yüzden 

hastaların botoks işlemini sağlık açısından çok ciddiye 

almaları gerektiğinin bir kez daha altını çizmek istiyorum” 

ifadelerini kullandı. 

”Botoks uygulamasında doz kullanımı çok kritik” 

Clostridium botulinum bakterisinden elde edilen bir toksin 

olan botoks uygulamasının yetkisi olan bir doktor tarafından 

uygun şartlarda enjeksiyon şeklinde yapılması gereken bir 

işlem olduğunu açıklayan Hande Ulusal, “Yüzde çok fazla 

mimik kullanımı, genetik faktörler veya yaşlanma nedeniyle 

oluşan kırışıklıklar göz çevresine, kaş arasına, alın ve burun 

kenarlarına yapılan botoks uygulamaları ile kolaylıkla 

çözüme kavuşuyor. Profesyonel ekipler tarafından uygun 

dozlar ile yapılan işlemler kişinin genç ve zinde bir görünüm 

kazanması sağlanıyor. Bu işlem ise yalnızca 10 ila 15 

dakikada tamamlanıyor. Hastalar işlemden sonra günlük 

hayatına hızla dönebiliyor ve botoksun etkisini 3-4 günde 

görmeye başlıyorlar” dedi. 

Restylane’in uluslararası eğitmen kadrosunda yer alan 

Dermatoloji Uzmanı Dr. Hande Ulusal, sözlerini şu şekilde 

sonlandırdı: “Uzun yıllardır bu sektörde hem eğitmen hem 

uzman olarak görev alıyorum ve bu süreçte görüyoruz ki 

basit bir işlem olarak görülen birçok estetik uygulama 

uzman hekimler yapılmazsa hastalarımızda ciddi sorunlara 

yol açabiliyor. Böyle durumlarda kişilerin hekimin müdahale 

edebileceği donanımlı ve profesyonel ekiplerin yer aldığı 

kliniklere başvurması gerekiyor. Yoksa hastalar daha az 

maliyetle gençleşmek isterken, sağlığından olabiliyor.” 


62 

Promotion from AstraZeneca Türkiye 

Selma Işıkol started her duty as Oncology Clinical Research 

Country Head at AstraZeneca Türkiye as of February 1, 2023. 

With the organizational change in the AstraZeneca Clinical 

Research Department, two separate divisions were generated, 

namely Biopharma Clinical Research and Oncology Clinical 

Research. Selma Işıkol, who has been working at AstraZeneca 

Türkiye since 2016 and successfully carrying out many 

tasks in the Clinical Research Department, was promoted to 

the position of Oncology Clinical Research Country Director 

as of February 1, 2023. 

Selma Işıkol, a graduate of the Middle East Technical University 

Department of Biology, held various positions in the 

Clinical Research Department of Sanofi Türkiye between 

2007 and 2012, Sanofi Kazakhstan between 2013-2014 and 

Novo Nordisk between 2015 and 2016. Işıkol, who joined 

AstraZeneca Türkiye in 2016 as the Clinical Research Project 

Manager, was the Director of Oncology Clinical Research 

Unit under the Clinical Research Department, after various 

duties in this department. 

Selma Işıkol will continue her career as Oncology Clinical 

Research Country Head at AstraZeneca Türkiye. 

AstraZeneca Türkiye’den terfi 

Selma Işıkol, 1 Şubat 2023 tarihi itibarıyla AstraZeneca 

Türkiye’de Onkoloji Klinik Araştırmalar Ülke Direktörü 

olarak görevine başladı. 

AstraZeneca Klinik Araştırmalar Departmanı’nda 

gerçekleşen organizasyonel değişiklik ile Biyofarma Klinik 

Araştırmalar ve Onkoloji Klinik Araştırmalar olmak üzere iki 

ayrı bölüm oluşturuldu. 2016 yılından bu yana AstraZeneca 

Türkiye’de çalışan ve Klinik Araştırmalar Departmanı’nda 

birçok görevi başarıyla yürüten Selma Işıkol, 1 Şubat 2023 

tarihi itibarıyla Onkoloji Klinik Araştırmalar Ülke Direktörü 

görevine terfi etti. 

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Biyoloji Bölümü mezunu olan 

Selma Işıkol, 2007 – 2012 tarihleri arasında Sanofi Türkiye, 

2013-2014 yıllarında Sanofi Kazakistan ve 2015 – 2016 

yıllarında Novo Nordisk şirketlerinde Klinik Araştırmalar 

Departmanı’nda çeşitli görevlerde bulundu. 2016 yılında 

AstraZeneca Türkiye’ye Klinik Araştırmalar Proje Müdürü 

olarak katılan Işıkol, bu departmanda aldığı çeşitli görevlerin 

ardından son olarak Klinik Araştırmalar Departmanı’na bağlı 

olarak Onkoloji Klinik Araştırmalar Birim Direktörü görevini 

üstleniyordu. Selma Işıkol bundan sonraki kariyerine 

AstraZeneca Türkiye Onkoloji Klinik Araştırmalar Ülke 

Direktörü olarak devam edecek.

Medikal Teknik Mart 2023

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?