Kırsal Yerleşme Planlaması

Yerinden planlama: SMP’nin sürekli, dinamik, esnek ve geri beslemeli bir süreç içinde gerçekleştirilmesi
ve varlık-temelli planlama yöntemi izlenmesi nedeniyle planlama eyleminin yerinden yürütülmesi
kaçınılmazdır. Ancak özel durumlarda, verimlilik gerekçesiyle esnek olunabilir: alt plan kademelerinde
(kırsal yerleşmelerde, küçük ilçelerde), değişim-gelişimin çok yavaş olduğu planlama alanlarında vb. Bu
durumda planlama ekibi bir üst planlama kademesinde çalışmalarını sürdürebilir.
Çok boyutluluk-çok disiplinlilik: Planlamanın fiziki boyutla birlikte çevresel, ekonomik, sosyal ve kültürel
boyutları da içermesi ve bunun doğal sonucu olarak, planlama sürecinin farklı disiplinlerden meslek insanları
ile yürütülmesidir.
Doğal, tarihi çevrenin anaakımlaştırılması: Her kademede, planlama sürecinin daha başından itibaren
doğal ve tarihi değerlerin korunmasını, uygun koşullarda kullanılmasını yönlendirecek aracın/araçların
sürece dâhil edilmesidir.
Kır- kent eşitliği: Kırsal alanlar ve onun temsil ettiği doğal değerler/ kaynaklar kentsel alanların eşitidir.
Kentsel alanların kırsal alandan bir talebi varsa onun için müzakere edilmeli, kırsal alana da uygun bir
arakesitte uzlaşılmalıdır. Bu nedenle “kırsal gelişme stratejileri” ve “kentsel gelişme stratejileri” ayrı ayrı ele
alınmalıdır.
Düşeyde ve yatayda bütünleşiklik: Yerel stratejilerin hem üst kademe mekânsal stratejiler hem de sektörel
stratejiler ile bütünleştirilmesi, sektörlerin yeni mekânsal talepleri için yönlendirici olması, fiziksel yakınlığa
bakılmaksızın ilişkili olunan 4 diğer yerellerin plan kararları hakkında bilgi sahibi olunmasıdır. Yararı çok
yönlüdür;
• dikey ve yataydaki planların yereldeki mekânsal etkilerini düzenleyecek önlemler alınması (yerel etkilere
sahip gibi görünen planlama konuları, toplu olarak değerlendirildiğinde daha ciddi ve geniş coğrafyada
etkilere de neden olabilir (Abukhater, 2009));
• ağ ilişkileri ve/veya ortaklıklar kurulmasına olanak sağlaması;
• plan kademeleri arası uyumu sağlayacak kuralların ve araçların tanımlanması vb.
4
Yeni ilişkisel coğrafyada arazi- tabanlı entegre ilişkiler zayıflatmakta, arazinin niteliklerini etkileyen önemli ilişkiler pek çok yönde
uzayabilmekte, mekânsal etkilerde yalnızca fiziksel yakınlık değil, ‘daha uzak mesafeler' de önemli olabilmektedir (Tekeli. 2001).
26