Kırsal Yerleşme Planlaması

KOKAP projesinde ikinci aşamada kırsal alan sınıflamasına altlık oluşturacak konumsal tüm veriler
kullanılarak CBS ortamında arazi kullanım haritalarının nasıl hazırlanacağı açıklanmakta ve çalışma alanındaki
tüm yerleşmelerde bu haritalar hazırlanarak örneklenmektedir. Proje kapsamındaki ilçelere yönelik üst ölçekte
hazırlanan arazi kullanım haritalarının yorumlanması da yapılmaktadır (Erdoğan vd., 2015 b).
Kırsal alanlara ilişkin veri tabanı ve arazi kullanım haritalarının nasıl hazırlanacağı gösterildikten sonra bu
veri ve harita altlıklarını da kullanarak bir dizi sınıflama yapılmıştır. Bu sınıflamalardan ilki, KOKAP
projesinin odağında koruma ilkesi olduğu için, kırsal alanların ekolojik açıdan duyarlılıklarının saptanmasına
yöneliktir ve bu açıdan yapılan kaynak değeri ve duyarlılık analizleridir. Bu alt araştırma başlığında çalışma
alanının ekolojik değerler başta olmak üzere kültürel ve görsel kalite değerlerinin önem düzeylerinin ve
bunların insan kaynaklı baskıya duyarlılıklarını belirlemek temel amaç olmuştur. Elde edilen veriler coğrafi
bilgi sistemleri ortamında sayısallaştırılarak depolanmış ve haritalanmıştır. AHP tekniği yardımıyla
duyarlılık haritaları ilçe bazında elde edilmiştir. Görsel Peyzaj Kalitesi değerlendirme çalışmaları Pilot
çalışma alanı olan Salacık (Trabzon-Akçaabat) ve Emen (Konya-Beyşehir) örnek yerleşmelerinde yapılmış
ve Görsel Peyzaj Kalitesi raporu hazırlanmıştır. Kırsal alanların taşıdığı farklı niteliklerin tanımlanması, özel
nitelikli alanların korunması, kırsal kalkınma politika ve uygulamalarına eşlik edecek mekânsal ve sosyo
ekonomik müdahalelerin Ülke/bölge ölçeğinde kalkınma ve gelişme stratejilerinin uygulanmasına yönelik
çalışmalara rehberlik edebilecektir (Demirel vd., 2015).
Kırsal alanlardaki farklılıkların ortaya konulmasının nesnel bir yolu olan ikinci sınıflamanın amacı ise yerel,
ulusal kırsal politikaları oluşturmak, kırsal alanları karşılaştırmak, sıralamasını yapmak ve kırsal alana ilişkin
araştırmaların ön aşamalarını gerçekleştirmektir. Bunların dışında ayrıca kırsal alan planlaması/kırsal
gelişme kararlarında etkinliği arttırmaya yönelik, sürdürülebilir gelişmeyi kollayacak kırsal alan tipolojisini
oluşturmakta hedeflenmiştir. Bu çerçevede kırsal alanın, kaynak değerleri, önem dereceleri, baskıya
duyarlılıkları ve gerek alanda yaşayan gerekse alan dışından (bölgesel, ulusal, uluslararası) gelen kullanım
baskısı şiddeti bazında sınıflaması yapılmıştır.
Kırsal alan sınıflaması Ülkesel düzeyde karşılaştırma ve değerlendirme yapabilmek açısından genel
karakterdeki “Ülkesel Sınıflama” ve yerel düzeyde ise daha ayrıntılı yerel özellikleri ve karakteri ortaya
çıkartmaya yarayan “Yerel Sınıflama” olmak üzere iki düzeyde ele alınmıştır (Öksüz vd., 2015; Öksüz vd.,
2014; Beyazlı vd., 2015).
10