Kırsal Yerleşme Planlaması

Bu kitapta ele alınan konunun nasıl bir bütünün parçası olduğunun ve kapsamlı bir kırsal alan planlamasının
boyutlarının anlaşılması açısından bundan sonraki bölümde “Koruma Odaklı Kırsal Alan Planlaması: Bir
Model Önerisi” (KOKAP) adlı çalışma kısaca tanıtılacak ve bu kitabın söz konusu çalışmayla ilişkisi
açıklanacaktır. Böylece “Kırsal Yerleşme Planlaması” adlı kitabın bağlamının anlaşılmasına katkı
sağlanacaktır.
“Koruma odaklı kırsal alan planlaması: Bir model önerisi” (KOKAP) adlı araştırma projesi Türkiye’deki
tüm kırsal alanlarda/yerleşmelerde uygulanabilecek bir model önermektedir. Bu alan ve yerleşmelerin nasıl
planlanması gerektiği konusunda ilgili kurum olarak başta Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olmak üzere tüm
kamu kurum ve kuruluşlarına, kırsal planlama ile doğrudan ya da dolaylı ilgili özel kesime ve Üniversitelere
kapsamlı, bütüncül bir çerçeve sunmaktadır. Projenin amacı: “Ülke bütünündeki kırsal alanların farklılık ve
çeşitliliklerini dikkate alan, fiziki ve sosyal boyutları ile bütünsel, ilkeleri kaynak koruma, korumakullanmada
etkililik, sürdürülebilirlik ve sosyal içerme olan; kırsalı planlama hiyerarşisinde kente eşdeğer
bir varlık olarak ele alan bir planlama modelinin geliştirilmesi, bileşenlerinin, yöntem ve tekniklerinin ortaya
konmasıdır”.
Doğal olarak böyle bir yaklaşım kırsal alan/yerleşmelerin planlanması için gerekli olabilecek tüm boyutları
kapsamlı bir şekilde olabildiğince içermelidir. Bu bağlamda KOKAP projesi; planlama süreçlerinde ortaya
çıkabilecek veriler için bir veri altyapısı oluşturmadan başlayarak, gerekli harita altyapısını oluşturmak,
kırsal alanların benzerliklerinin, farklılıklarının ve ekolojik duyarlılıklarının ortaya konulduğu alan
tipolojilerini oluşturmak, kırsal yerel ve genel politikalar oluşturmak, seçilen kırsal yerleşmeleri diğerlerinin
nasıl planlanacağına örnek oluşturmak üzere planlamak, planlama için gerekli kurumsal ve yasal altyapı
önerilerinde bulunmak, bu bağlamda planlama mevzuatında yapılabilecek yasa ve yönetmelik
değişikliklerini önermek, yerleşme bazında uygulanabilecek konut planlarını geliştirmek gibi bir dizi
çalışmayı gerçekleştirmiştir.
KOKAP projesinde gerçekleştirilen tüm alt projeler ölçek ve hiyerarşi açısından farklılaşmakta, planlama
açısından kırsal alan tüm boyutlarıyla içerilmeye çalışılmaktadır. Her bir alt proje diğerleriyle ilgilidir, bir
birini bütünlerler ve birinin çıktısı diğerinin girdisini oluşturur. KOKAP projesindeki alt projeler ve bunların
birbirleri ile olan ilişkisi Şekil 1.2’de gösterilmiştir.
8