Türkmeneli Ocak 2023 | İÜ Milliyetçi Kulüpler Topluluğu

Sami İNCİ
MEDENİYETİN BEŞİĞİ: BEREKETLİ HİLAL
Medeniyet belli vakalara karşı reaksiyonlarımızı belirleyen, insanlarla olan bağlantımız,
hayat tarzımızla ilişkili bir kavram. Dilimizde farklı anlamları olan bu kelime hem insana
nezaketli ve görgülü olmasını temin eden kurallara hem gelişkin ve muasır olmaya hem de
benzer ritüellere sahip toplumlara denmeke. Türkçe’ye Arapça’dan geçen bu kelime kökeni
itibariyle “şehirli” anlamına gelmektedir. Böylece terimleşmesini tamamlayıp günlük dilde
kullanımı yaygınlaştıktan sonra sıkça daha küçük ve sözde daha az gelişmiş kültürlerin aksine,
genellikle daha büyük ve daha gelişmiş bir kültür olarak anlaşılmıştır. Bu bağlamda medenî
terimi hem sosyal hem de siyasal bir kelime gibi görünür. The Philosophy of Civilization (1923)
adlı eserinde Albert Schweitzer ise kelimeye iki ana hat çizer: biri tamamen maddi, diğeri maddi
ve etik. Dünya krizinin insanlığın etik medeniyet fikrini kaybetmesinden kaynaklandığını
savunan Schweitzer: “terakkinin her alanda gerçekleşmesinin ancak medeniyyetin bireylerin
manevi mükemmelleşmesine yardımcı olmasıyla söz konusu olacağını ve insanın tavrında ve
bakış açısında kaydettiği tüm ilerlemelerin toplamı olarak medeniyyete bakıldığında mutlu bir
medeniyyete zemin hazırlanabileceğini” savunur. Yorumlamaların ötesinde genel kabul görmüş
terimsel anlamı doğrudan Antropoloji ve Etnoloji’ye, dolaylı olarak ise Politika ve Sosyoloji
bilimine ait olan kelimenin batı dillerinde karşılığı civilization şeklindedir. Terim Batı’da civil
(nazik) kökünden türetilmiştir ve Latince’den Eski Fransızca’ya geçip Avrupa’daki dillerde 1
yerini almıştır. Peki gündelik yaşamda sıklıkla işittiğimiz bu medeniyet nerede doğmuştur?
Nasıl ve ne şartlar altında var olmuştur? Ne zaman ve kimler vasıtasıyla çeşitlenmiştir?
1. Bir toplumla ilgili, ilgili kamu düzenine ilişkin, bir vatanpervere (civil) yakışır anlamlarına da gelmektedir.
Dolayısıyla civil “sevilen, cana yakın, nazik”; civis “kasabalı” ve onun bir sıfat türevi olduğu düşünülen city
kelimeleri aynı kökten olup pozitif bir anlam uyandırır.
4