TÜRKDÖKÜM 65 / TURKCAST 65 (Ekim - Kasım - Aralık 2022)

dece bize değil herkese gittiklerini de
biliyoruz. Demek ki Türk metal döküm
sanayine bir talep var hatta büyük bir
talep var diyebiliriz. Dolayısıyla bizim
sektörümüzde spesifik olarak bir sorun
yok. Ama Türkiye’nin makro ekonomik
durumuna baktığımızda korkunç
bir dengesizliğe maruz kaldı. İş hayatımın
50.yılını geçirdiğim için Türkiye’nin
bu tür dalgalanmalarını daha önce de
yakından gördüm. Bunun da geçici olduğunu
düşünüyorum. 1994’te dolar
9’dan 35’e çıktı, bu uzak bir tarih değil,
gecelik faizler dehşet rakamlardaydı,
keza 2001 krizi de öyledir. Biz tüm bu
krizlerden çıkabilen bir sektör olduk, bu
dalgalanmayı da atlatacağımızı öngörüyorum.
Evet ekonomik olarak dengeler
sağlanıncaya kadar insanlar bundan
hasar görecek, bundan herkes farklı
etkilenecektir, büyük olan belki başka
etkilenecek ama küçük olan belki
daha fazla yara alacaktır ama herkesin
bu dalgalanmadan etkileneceği muhakkak.
Tabi bunu şirketler bazında
söylüyorum. Sonrasında bu sorunlar
toparlanır, bu seviyeden şu seviyeye
çıkarız. Önemli olan yakaladığımız seviyede
dengeyi sağlamaktır. Firmalar,
yatırımcılar gelecek yılın ne olacağını
bilmeliler. İşte; döviz kuru bu olacak,
enflasyon şu olacak, işçilik ücretleri
böyle olacak gibi tüm dengeleri birebir
bilmese bile bugünkü gibi büyük sapmalar
olduğu rakamları görmemelidir.
Bunları bildiğinde matematik başlıyor,
şu an matematik yapamıyorsun çünkü
sabah neye uyanacağını bilemiyorsun.
Bir taraftan enerji maliyetleri artıyor, bir
taraftan işçilikleri ücretleri artıyor, diğer
taraftan hammadde fiyatı artıyor, dün aldığın
fiyata bugün alamıyorsun. Tabi bu
enflasyonist ortamda amiyane tabirle
kafadan fiyat verme de yaygın, dolayısıyla
bu ortamda satıcı da gelecek ayın
ne olduğunu tahmin edemediği için gelecek
ayın artışını şimdiden yapıyor. Bu
ekonomik çalkantıları önceki dönemlerde
de yaşadık. 1970’li yıllar bir kabustur,
1980’li yıllar başka bir kabustu. 24 Ocak
kararları alındıktan sonra Türkiye’nin
şekli şemaili değişti. Sonra 1994 krizi
yaşandı. Ekonomi, politik nedenlerden
dolayı bozuldu, 2000’li yılların başında
da kötü bir dönem yaşandı. Sonrasında
Derviş Kuralları dediğimiz IMF kuralları
uygulandı. Gelen yeni hükümet de yani
Ak Parti de bu kuralları değiştirmedi,
7-8 yıl bunları uyguladı ve bu süre zarfında
tabiri caiz ise Türkiye uçtu. Sonra
durum değişti, ne oldum değil ne olacağım
demek lazım. Gelen parayı har vurup
harman savurduk. Şöyle düşünelim;
Türkiye 70 milyar dolarlık özelleştirme
yaptı, ne oldu bu paraya, buhar oldu
gitti. Şimdi senin bir aile varlığın var,
baban bir servet biriktirmiş, sen idareyi
ele alıyorsun, babanın bütün tarlalarını,
dükkanlarını, dairelerini satıyorsun, o
anda eşin hayat çok iyi gidiyor dedi, üç
gün sonra dedin ki hanım para bitti, yani
mal bitti. Belki tam denk bir örnek değil
ama maalesef durum biraz böyle. Tabi
yakın zamana kadar yurtdışından para
bulmak da ucuzdu, o da geldi. Evet
tüm bu paraları harcadık. Belki uzun
dönemde bu altyapı ürünlerinin keyfini
halkımız yaşayacak ama ne pahasına?
Türkiye’nin alt yapı çalışmalarına ihtiyacı
vardı, otoyollar, köprüler bunlar güzel
şeyler, hiç karşı olmamak lazım ama
maliyetleri konusunda aynı şeyi söylemek
doğru değil. Yani sofraya en iyi gıdaları
koydun ama çatal bıçak yok.
Bahsettiğiniz gibi dünyada para bolluğu
varken, bu paranın önemli bir kısmı
da Türkiye’ye geldi, biz bu parayı doğru
kullanmadık diyorsunuz?
Yabancı yatırım dediğiniz zaman herkesin
oturup düşünmesi gerekiyor. Yabancıyı
ne kadar tanıyoruz bakmanız
lazım. Uzun yıllar yabancılarla çalıştım.
Hatta yabancılardan eğitim aldığımdan
onlarım psikolojilerini, davranışlarını iyi
bildiğimi düşünüyorum. Adamın neye
ne zaman hayır diyeceğini de biliyorum,
ne isteyeceğini de biliyorum. Tamam
bencil ve menfaatlerini düşündüklerini
biliyoruz, kendilerini beğenirler
ama haklı nedenleri de vardır. Kısacası
yabancı yatırımcı çok büyük kar elde
etmeyecekse riske girip Türkiye’ye
gelmez. Çünkü kendisini güvende hissetmesi
gerekiyor. Ancak soygun ama-
TÜRKDÖKÜM EKİM-KASIM-ARALIK'22 29