TÜRKDÖKÜM 65 / TURKCAST 65 (Ekim - Kasım - Aralık 2022)

Umur Bey, söyleşimize öncelikle metal
döküm sanayii ile başlamak istiyoruz.
”Döküm” tarihsel geçmişi olan
köklü bir sektör. “Yenilik ve ilerleme”
ise sektörde üretim biçiminin ta kendisi
diyebiliriz. Türkiye’de modern
döküm sektörünün tarihini 1970’lerle
başladığını düşünürsek bu 50 yıllık
gelişimi nasıl değerlendirirsiniz?
Türkiye döküm sektörü diğer sektörlere
nazaran hızlı ve güzel gelişen bir
sektör diyebiliriz. Bunu şöyle açıklayabiliriz;
Bu ilerleme 1970’li yıllarda
otomotiv sanayinin gelişimiyle birlikte
başlamıştır. Otomotiv sanayinin ilk ihtiyaçlarını
karşılayan döküm sektörü o
tarihlerde yatırımlara başlamış ve gerçekten
Türkiye’nin ihtiyaçlarını karşılayabilir
hale gelmiştir. Öncelikle iç piyasa
ihtiyaçları karşılanmıştır, belirli kalite
ve miktar sağlandıktan sonra da ihracata
dönmüştür. Bu, sektör için önemli
bir durumdur. Fakat bu arada yeni bir
sektör olduğu için bütün teçhizatı da
modern makinalardan meydana gelmiştir.
Bu çok önemlidir, örnek vermek
gerekirse ben, 1970’li yıllarda İngiltere’deki
dökümhaneye gittiğimde gördüğüm;
tahta vinçlerin çalışmasıydı,
bunun nedenini sorduğumda; dediler
ki biz ikinci dünya savaşına gittik, savaştık,
döndüğümüzde bıraktığımız
dökümhanede çalışmaya devam ettik
dediler. Ancak ikinci dünya savaşının
baş aktörü Almanlar ise yeni makinalar
yaptılar ve aramızda böyle bir fark
oldu. Biz ise Türkiye olarak o yeni
makinalara sahip olan ülkelerden biriyiz.
Genel anlamda söylersek; döküm
sektörü herkesin tahmin ettiği kadar
devlet tarafından çok da teşvik edilen
bir sektör değildir. Tabi bunun nedenlerinin
tam olarak ne olduğunu bilemiyorum.
Belki bir iki büyük şirketimiz
teşvik almıştır ama geri kalanlar teşvik
alamamıştır. Şuanda belirli kentlerde
bazı destekler alındığını görüyoruz.
Örneğin Konya’daki dökümcüler güzel
de bir çalışma yaptılar, birleştiler, birlik
oldular, o birliktelik sayesinde destek
de aldılar. Birleşince, birlikte hareket
edince bir şeyler oluyor, bunu sadece
Konya’da gördüm. Diğer şehirlerde
maalesef bu tür bir birliktelik yakalayamadık.
Konya’daki bir “küme” çalışması
ve birlikteliğiydi, Devlet de böyle bir
birliktelik karşısında teşvikte bulundu.
Örneğin ben şirket olarak teşvik için
başvursan bunun karşılığı olmuyor.
Belirttiğim gibi döküm teşvik almadan
büyüyen bir sektördür. Halbuki döküm
sektörünün en öne çıkan özelliği cari
açığımıza pozitif katkı sunmasıdır. İhracatta
yaklaşık beş milyar dolar artı
değer yaratan bir sektörümüz var.
Örneğin demir çelik sektörü yaklaşık
40 milyon ton üretim yapıyor ama cari
açığımıza 4 milyar dolar negatif etkileri
olur. Devlet ise, inşaatı beslediği için o
sektöre teşvik ve destek veriyor. Tabi
bunlar ekonomiden çok politik konular
ve yaklaşımlardır. Bu arada döküm
sektörümüzün demir çelik ile hiçbir
alakası yok tamamen farklı sektörlerdir.
Bu 50 yıllık süreçte sektörümüz
birçok zorluk ve krizlerle karşılaştı
ancak ayakta kalmayı ve sürdürülebilir
bir büyümeyi de hep başardı.
Sektörümüz 2021 yılı rakamlarına
göre dünyada 9. Avrupa’da ise 2. en
büyük döküm üreticisi konumunda.
Sürdürülebilir başarının sırrı sizce
nedir?
Döküm sektörü münferit, kişilere bağlı
bir sektördür. Daha doğrusu kişilerin
sevgisine çok bağlıdır. Eğer bu sektörde
çalışıyorsanız ve bir müddet sonra
da bu keyfi elde ederseniz ki keyif
şudur; size verilen bir küçük teknik
resimden sonunda bir eser meydana
getiriyorsunuz. Modelini yapıyorsunuz,
döküyorsunuz, işliyorsunuz ve
sonunda örneğin bir makinanın parçası
ortaya çıkarıyorsunuz. Bu keyifsiz
olabilir mi? İşyerimi ilk açtığımda bana
bir parça getirdiler “abi buna benzesin,
bunun gibi olsun” dediler, yani
“motto” buydu. 1970’li yıllarda “buna
benzesin” ile başladık. Aslında çevresel
etkileriyle birlikte çok ağır bir iş koludur.
Çalışanlar için de hep risk dolu
bir tarafı vardır. Fakat dediğim gibi,
işin içerisine sevgi girdimi, bu sevgiyi
de aşkla bağladığın için biraz da insan
faktörüyle büyüyen bir sektördür.
Döküm sektörü emek yoğundur, küçük
firmalarda bu emek daha çoktur,
firmalar büyüdükçe ve makinalaşma
artıkça emek yoğunluk azalır ama yine
de eninde sonunda insan elinin değmesi
gerekiyor. Otomasyona da çok
fazla giremiyorsun. Bence işin sırrı
sevgide, yoktan bir şey yaratıyorsun,
cevher veya hurda… Yoktan bir şeyi
yaratmak kolay değildir. Elle tutulan
metalden bir ürün üretmek çok gurur
verici bir durum. Bu seri üretim için de
geçerlidir. Örneğin bir su pompası üretiyorsun,
makine parçası üretiyorsun,
otomobil parçası üretiyorsun bu gerçekten
insanı çok gururlandırıyor.
Aslında dökümcünün hedefi hiçbir zaman
para kazanmak değildir, dökümcü
para kazanmak için dökümhane
kurmaz, para kazanmak için bir çok
iş var, para kazanmak için dökümcü
olunmaz ki. Dökümcülük gerçekten
çok meşakkatli bir iş, döküm sektörünün
ilerlemesinde en büyük etken
mesleğe karşı duyulan sevgidir.
Özellikle Covid-19 pandemisiyle birlikte
dünyada tüm taşlar yerinden
oynadı. Sosyal ve ekonomik hayattaki
değişim ve dönüşüm tüm üretim
biçimlerini etkiledi ve etkilemeye devam
ediyor. Döküm sektörü bu değişimden
nasıl etkilendi ve etkileniyor?
Döküm sektörünün bu değişimden
üretimsel olarak çok etkilendiğini söylersek
doğru olmaz. Ama bu dönemde
hammadde sorunları yaşandı. Aslında
Rusya – Ukrayna savaşı daha fazla
etkili oldu. Pandemide nakliye yani lojistikte
sorunlar oldu. Uzak Doğu’dan
ilgili gemi veya konteyner bulmak zorlaştı
ve bulunduğunda da fiyatlar en
az 4-5 kat arttı. Yine aynı şekilde ürettiğiniz
ürünü göndermede sorunlar
yaşandı. Bence Covid pandemisinin
en büyük etkisi bize lojistik problemlerle
yansıdı. Covid artı Rusya-Ukrayna
savaşının hammadde fiyat artışlarına
çok büyük etkisi oldu. İki olgunun
TÜRKDÖKÜM EKİM-KASIM-ARALIK'22 25