komüniteryalizm

Recommendations

Info

Ahmet KARADAĞ, İhsan KONAKKomüniteryanizm ve Liberalizmin Komüniteryan Eleştirisianlayışların deontolojik liberalizmin temel amacı olan tiranlığın önlenmesinigerçekleştirebileceğini iddia eder (Thigpen ve Downing, 1987, s. 641). Deontolojik liberallerinsan haklarını, cemaatçiler ise ortak anlayışları ve ortak üyeliği vurgular. Her iki grup dabenzer politikaları insanları tahakkümden kurtarmak için savunabilir. Örneğin Sandel (1984a,s. 6) 1960'ların Sivil Haklar Hareketi’nin liberaller tarafından insan haysiyeti ve insanlara saygıadına haklı gösterilebileceğini belirtir. Cemaatçiler ise milletin ortak yaşamından yanlış birşekilde dışlanmış olan vatandaşların tam üyeliğini tanımak adına Sivil Haklar Hareketinidestekleyebilir (Sandel, 1984a, s. 6). Aslında Sivil Haklar Hareketi hem insan hakları hem devatandaşlık perspektifinden sahiplenilmiştir. Bu hareket, tam üyeliği yasal olarak garanti edenanayasal hükümlerin, insan haklarının somut örnekleri olarak savunulmuştur. Yine de Walzer,toplumların ortak anlayışlarını farklılaşmış toplumsal niteliklerle formüle etmenin mümkünolduğunu düşünür. Böylece bu anlayışlar, insan hakları kavramı yerine mevcut politikaların bireleştirisini sağlar. Örneğin vatandaşlığa ilişkin ortak değerler, Avrupa ülkelerinin konuk işçipolitikalarına son vermesini öngörür. Bu politikalar, ev sahibi ülke vatandaşlarının yapmakistemedikleri işlere ihtiyaç duyan yoksul ülkelerden insanlara giriş izni verir. Temel medeni vesiyasi hakları reddedilen konuk işçiler, “tiran vatandaşlar” tarafından yönetilir (Walzer, 1983,s. 56-59). Walzer’ın insan hakları kavramı yerine ortak anlayışı öne çıkardığı görülmektedir.Yalnız ortak anlayışın belirli bir seviyeye ulaşması ve bu konuda toplum üyeleri arasında birmutabakata varılması ihtiyacı hissedilmektedir.Taylor, liberal düşüncenin diğer normatif ilişkilerin (haklara göre ikincil olan bu ilişkiler biletopluma ya da devlete sadık olmayı içerir çünkü liberalizm için bu, bu haklar çerçevesindeverilen rızaya dayanmalıdır) üstünde bir dizi bireysel hak olduğunu varsayarak nasıl çeliştiğinigöstermeyi amaçlar. Taylor'ın açıklaması şu şekildedir: (1) Hakların belirlenmesi görüşlerinifade edilmesi, ruhsal bir yaşamın geliştirilmesi, haz duyma, acı çekme gibi belirli kapasitelerintanınmasına bağlıdır. Liberaller, çocuklar ve koma durumu öne sürerek bunu engellemekisteyebilir ancak kendilerine hakların neden ağaçlara ya da bulutlara tanınmadığı sorulduğu angeri çekilmek zorunda kalacaklardır. O zaman, çocuklar söz konusu olduğunda potansiyelkapasitenin alakalı olduğunu ve koma durumunda ise ya haklar alakalıdır ya da özel nedenlerletanındığı itiraf edilmelidir; (2) Belirli kapasitelerin tanınması hakların verilmesi için yeterlideğildir. Bunlar, hakların temeli olmayan diğerlerinden farklılaştırılmak için değerli olduğudüşünülmelidir; (3) Eğer bir şey değerli ise maddileştirmenin veya yaymanın hangi koşullarabağlı olduğunu somutlaştırma, onu koruma ve yayma görevi vardır; (4) Hakların tespitinin bağlıolduğu tüm kapasiteler değilse bile çoğu, bir topluma üyelikle sınırlıdır. Özü itibariyle331
DİCLE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ DERGİSİDicle University Social Sciences Institute JournalYıl / Year: Ekim 2021, Sayı / Issue: 28, Sayfalar / Pages: 308-335toplumsal olan dil, kavramsal şemalar ve kurumlar gibi araçlara ihtiyaç duyulur (Nino, 1994, s.22). Hakların tasdiki ve tespiti, hakların dayanağı olan değerli kapasitelerin gelişimini sağlayancemaat bağlarının korunmasını gerektirir. Düşünür, haklar-sorumluluklar dengesinde eğerliberalizm haklara öncelik verirse liberalizmin kendisiyle çelişeceğini iddia eder, çünkütoplumun korunmasıyla ilgili sorumluluklar haklara olanak sağlar (Nino, 1994, s. 23). Haklartoplumsal koşullara göre değişebileceği için evrensel haklar söylemi sorunlu olabilir. Taylor,hakların tespitini toplumsal kapasitelere bağlar. Bu kapasitelerin bir cemaate üyelikle sınırlıolduğu düşünülürse evrensel insan hakları söyleminin isabetli olmadığı görülebilir.SONUÇ VE ÖNERİLERDevletin hayata dair herhangi bir iyi önermesinde bulunulmaması gerektiğini düşünenliberalizm karşısında komüniteryanizm, bireysel hayat anlayışları söz konusunu olduğundatarafsız bir tutum takınmaz ve atomistik birey anlayışına karşı çıkar. Bu bağlamdakomüniteryanizm liberalizmle çatışma halindedir. Cemaatçilik, birey yerine topluluğu temelalır ve bireylere toplumun yararı noktasında sorumluluklar yükler. Liberalizminsorumluluklardan azade ve toplumsal bağlardan arınmış benlik anlayışına karşıdır. Bireytoplumsal, tarihsel ve kültürel bağlam içinde değerlendirilir. Komüniteryanizme göre bireyailesine, çevresine ve içinde yaşadığı topluma karşı sorumludur ve yükümlülükleri vardır.Cemaatin ihmal edilmesinin toplum ve kamu açısından zararlı olacağını ileri sürenkomüniteryanizm, devletin tarafsız olmaması gerektiğini düşünür ve bu noktada kamusalotoritelere sorumluluklar yükler. Toplum yararı önceliklidir ve bireyin iyiliği mensup olduğucemaate/topluluğa katılımı ile mümkündür. Bireysel hakların toplum yararına fedaedilebileceğini vurgulayan cemaatçi öğreti “evrensel” değerlere şüpheyle yaklaşır. Hakları vedeğerleri toplumsal kapasitelerle ilişkilendiren cemaatçi öğreti bireyi temel alan evrensel insanhakları söylemine karşıdır ve bireylerin toplumsallığına vurgu yapılır. Bu bağlamda cemaatçidüşünürler liberal öğretinin mütemadiyen komüniteryan düzeltmeye ihtiyaç duyduğunu ilerisürerler.Cemaatçi öğretideki liberalizme yönelik eleştiriler, liberalizmin bireye ve bireyselliğe yaptığıvurgu ile topluluğu ikinci plana attığı; bunun da insanın özgürlüğüne gerçek bir katkı sunmadığıiddiasına dayanmaktadır. Zira liberalizm insanı bağlamından koparmaktadır. Kültürelaidiyetlerinden koparılmış atomistik bir konuma düşürülmüş insanın özgürlüğü gerçek anlamdamümkün değildir. Cemaatçi öğretide insanın kültürel aidiyetleri ile birlikte düşünülmesi insanivarlığın bütüncül algılanışı adına önemli ve olumlu olmasına karşın, insanın bu332
Page 1 and 2: Yıl / Year: Ekim 2021, Sayı / Iss
Page 3 and 4: DİCLE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİL
Page 23: DİCLE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİL

komüniteryalizm

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?