Beton Nedir

TS EN 206-1 

KAPSAMINDA BETON , 

ÜRETİMİ ve KALİTE 

KONTROLÜ 

Hazırlayanlar : Kim.Müh. Selim YÜCEL Sigma Beton Lab.Hiz. Şirket Müdürü 

Yük. Kimyager Engin DEMİR Beton Laboratuvar Şefi 

1

Hazır Beton Sektörü, 

Kalite Kontrolü ve 

Belgelendirilmesi 

2

HAZIR BETON SEKTÖRÜ 

� Genel Perspektif 

3 

� Hazır beton, dünyada ilk kez, 1903 yılında 

Almanya’da üretilmiştir, 

� Türkiye’de 1970’ li yılların sonuna doğru bazı inşaat 

firmaları tarafından üretilmeye başlanmış, 

� Üretimin yaygınlaşması seksenli yılların ikinci 

yarısında olmuştur.

Basınç dayanımı, MPa 

BETONUN EVRIMI KAPSAMINDA BASINÇ DAYANIMI- 

SU/ÇIMENTO ILIŞKISI 

325 

300 

275 

250 

225 

200 

175 

150 

125 

100 

75 

50 

25 

0 

4 

800 

200 

140 

100 

60 

40 

20 

Reaktif Pudra Betonu (1995 den sonra) 

Yüksek dayanımlı/Yüksek Performanslı 

Beton (1980 ve 1990 lı yıllar) 

Normal Dayanımlı Beton (1970 li yıllar) 

0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 

Su/çimento oranı 

Normal Dayanımlı Beton 

(1950 li yıllar)

Dünyada Hazır Beton* 

5

Türkiyede Hazır Beton* 

6 

*Kaynak : Thbb


7 

*Kaynak : Thbb


8 

*Kaynak : Thbb

Mevcut Durum 

� Türkiye’de hazır beton sektöründe ve kullanılan beton 

kalitesinde nispi bir gelişme görülmüştür. 

� 15-20 sene içinde üretim yaklaşık 74 milyon m 3 ’ü 

geçmiş, hazır beton tesisi sayısı ise 700 ‘ü bulmuştur. 

� Gerek kullanıcı, gerekse beton üreticilerinde, bilgi ve 

bilinç düzeyi artmıştır. 

� Ancak tüm bu gelişmelere rağmen sektörde ve beton 

uygulamalarında birçok olumsuzluk mevcuttur: 

9

Mevcut Sorunlar 

� Hazır beton tesislerinin dağılımında coğrafi 

dengesizlikler bulunmaktadır. 

� İnşaat sektöründe yeterli denetim yoktur. İnşaatlarda 

kalite belgeli hazır beton kullanılıp kullanılmadığına 

bakılmamaktadır. 

� Yapı Denetim Kanunu tüm illerde uygulanmamakta ve 

yeterli denetim sağlanmamaktadır. 

� Hazır betona sonradan su katılarak,yeterli bakım (kür) 

yapılmayarak, yetersiz donatı ve paspayı gibi diğer 

etkenlerinde eklenmesi ile betonda ve binada 

uygunsuzluklar oluşmaktadır. 

10

Mevcut Sorunlar-(devamı) 

� Fiyat unsuru, genellikle ilk tercih olmaktadır. 

� Önemli sayıda hazır beton üreticisi standart 

dışı üretimle yapı kalitesi açısından tehlike 

yaratmaktadır. 

� Mimar, mühendis, müteahhit, kalfa vb. için 

yetkinlik koşulu getirilmemiştir. 

11

Hazır Betonun Kalite Kontrolü ve 

Belgelendirilmesi 

� Beton üretimi ve kontrolü TS EN 206-1 

standardına göre gerçekleştirilmektedir. 

� Ayrıca Yapı Malzemeleri Yönetmeliği kapsamında 

hazır beton için G işareti (Güvenilir Ürün ) 

2008 itibariyle yürürlüğe girecekti(r). 

� Beton tesisinin, TS EN 206-1 Madde 9’da 

belirtilen üretim kontrol sistemini kurarak, 

Çizelge ZA.1 ile belirlenen şartları uygulaması 

gerekir. 

12

G işareti tebliği 

� Asıl adı, “CE İşareti Taşıması Mecburi Olmayan 

Yapı Malzemelerinin Tâbi Olacakları Ulusal 

Düzenlemeler Hakkında Tebliğ”dir. 

� 6 Aralık 2006 tarihli Resmi Gazete’de 

yayınlanmıştır. 

13


� Bu konu Deprem Şurası ve çeşitli yerlerde ele alınmış, 

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı bu konuda Almanya’daki 

uygulamalardan yola çıkarak söz konusu tebliği 

hazırlamıştır. 

� Tebliğ’de CE İşaretine benzer ulusal bir “G İşareti” 

kavramı ortaya konmaktadır. 

� Tebliğ, 4703 sayılı Çerçeve Kanun’a ve Bayındırlık ve 

İskân Bakanlığınca yürürlüğe konulan Yapı 

Malzemeleri Yönetmeliği’ne (89/106/EEC) dayanılarak 

hazırlanmıştır. 

14


� “G” işaretinde aşağıda verilen bilgiler 

bulunmalıdır: 

� İmalatçının ismi veya ticarî işareti, 

� İmalatçının kayıtlı adresi, 

� İşaretin verildiği yılın son iki rakamı, 

� Bu standardın numarası (TS EN 206-1), 

� Mamul tipi (HAZIR BETON) ve tasarlanan 

kullanım/kullanımlar. 

� Beyan edilmesi zorunlu özellikler/değerler ile ilgili 

bilgi. 

15

16 

Bölüm 2- Hazır Beton Nedir 

? 

Nasıl üretilir?

� Bilgisayar Kontrolü ile istenilen oranlarda 

çimento, agrega, su ve gerektiğinde katkı 

kullanılarak beton santralinde 

karıştırılması ile üretilen ve tüketiciye 

“Taze Beton” olarak teslim edilen mamule 

HAZIR BETON denir. 

17 

HAZIR BETON NEDİR?

18 

HAZIR BETON NEDİR?

Kısaca Hazır Beton = Kalitedir. 

19

20 

Hazır Beton Aşamaları Nedir? 

Hazır Beton Beş(5) Aşamadan oluşur: 

� Tasarım Aşaması 

� Üretim Aşaması 

� Taşıma Aşaması 

� Yerleştirme ve Sıkıştırma Aşaması 

� Bakım ve Kür Aşaması dır.

21 

TASARIM AŞAMASI

Tasarım Aşaması 

Hazır Betonun üretimine geçilmezden önce 

hazır betonda kullanılacak hammaddeler 

itina ile seçilir. 

Hazır betonun ana hammaddeleri 

� a-Agrega 

� b-Çimento 

� c-Su 

� d-Katkı 

� e-Mineral Katkılar 

22


23 

TS 706 EN 12620 

Beton Agregaları

Agregaların Sınıflandırılması : 

Hazır betonun ağırlıkça %70 ini agregalar 

oluşturur.Agregaları seçerken başlıca aşağıdaki gibi 

sınıflandırılır: 

Kaynaklarına göre : Doğal, Yapay, Geri dönüşümlü 

agregalar, 

Tane büyüklüğüne göre: İri, ince agregalar, 

Birim ağırlıklarına göre: Normal, Hafif ve Ağır agregalar, 

Tane şekline göre: Yuvarlak, Köşeli,Yassı, agregalar,olarak 

sınıflandırabiliriz. 

24

Kaynaklarına göre Agregalar : 

25 

DOĞAL 

AGREGA 

YAPAY GERİ KAZANILMIŞ

Kaynaklarına göre agregalar : 

a1-Doğal agregalar 

Mekanik işlem dışında herhangi bir işleme tabi 

tutulmamış olan mineral kaynaklardan elde edilen 

malzemelerdir. 

Bunları farkı şekillerde elde ederiz. 

� 1- Natürel Agregalar 

� 2- Kırma Agregalar dır. 

Bunların birbirlerine üstünlükleri olmamakla beraber, Piyasada 

kullanılan Natürel agregaların yeterince temiz ve standart tane 

dağılımı olmadığı için Kırma agregalar tercih sebebi olmaktadır. 

26


27 

Kaynaklarına göre agregalar : 

a1-Doğal Agregalar:


Tane büyüklüğüne göre agregalar : 

� İnce agregalar 

� İri agregalar 

� Türk standartlarına göre, 4.0 mm göz açıklıklı kare delikli 

eleklerden geçen agregaya “ince agrega”, bu elek üzerinde kalan 

agregaya ise “iri agrega” denilmektedir. 

� Büyük taşların konkasörde kırılmasıyla elde edilen kırma taş, iri 

agregadır.Natürel kumun bulunmadığı veya gerekli standartlarda 

bulunmaması durumlarda ince agrega olarak kırma kum tercih 

edilir. 

� Natürel kum, kırılma işlemine tabi tutulmamış olan ince agregadır. 

Çakıl ise, kırılma işlemine tabi tutulmamış olan iri agregadır. 

28


Birim ağırlıklarına agregalar : 

29 

� Normal Ağırlıklı agregalar 

� Hafif ağırlıklı agregalar 

� Ağır agregalar


Birim ağırlıklarına agregalar : 

� Özgül ağırlığı 2.4-2.8 gr/cm3 arasında olan agregalar “normal 

ağırlıklı agregalar” olarak kabul edilmektedir. 

� Özgül ağırlıkları 2.4 gr/cm3’ten küçük olan agregalar “hafif 

agregalar” olarak kabul edilir Örnek olarak: Genleştirilmiş kil, 

genleştirilmiş perlit, bims gibi agregalar hafif agregalardır. Bu tür 

agregalarla “hafif beton” üretilmektedir. 

� Özgül ağırlıkları 2.8 gr/cm3’ten büyük olan agregalarda “ağır 

agregalar” olarak tanımlanır. Bunlara örnek olarak: Kırılarak taneli 

duruma getirilmiş hematit, magnetit, barit gibi demir cevherleri 

ağır agregalardır. Ağır agregalarla yoğunluğu yüksek olan “ağır 

beton” üretilebilmektedir. Ağır beton, nükleer santrallerde olduğu 

gibi, radyasyonun geçişini önlemek amacıyla özel olarak 

üretilmektedir. 

30


� Sert, dayanıklı ve boşluksuz olmalı, 

� Zayıf taneler içermemeli (deniz kabuğu, odun, kömür... gibi) 

� Basınca ve aşınmaya karşı mukavemetli olmalı, 

� Toz, toprak ve betona zarar verebilecek maddeler 

içermemeli, 

� Yassı ve uzun taneler içermemeli, 

� Çimentoyla zararlı reaksiyona girmemeli. 

� Agreganın kirli (kil, silt, mil, toprak vb.) olmamalıdır. Bu 

malzemelerin bulunması donatı ile betonun aderansını 

olumsuz etkileyecektir. Ayrıca bu küçük taneler su ihtiyacını 

da arttırarak çatlamaya sebep olacaktır. 

31 

Agregalarda aranan en önemli özellikler şunlardır :

Uygun Olmayan Agrega Örnekleri 

32


� TS 3530 EN 933-1 12.04.1999 Agregaların Geometrik Özellikleri İçin Deneyler Bölüm 1: Tane 

Büyüklüğü Dağılımı Tayini- Eleme Metodu 

� TS 9582 EN 933-3 12.04.1999 Agregaların Geometrik Özellikleri İçin Deneyler Bölüm 3: Tane Şekli 

Tayini Yassılık Endeksi 

� TS EN 1097-3 12.04.1999 Agregaların Fiziksel ve Mekanik Özellikleri İçin Deneyler Bölüm 3: 

Gevşek Yığın Yoğunluğunun ve Boşluk Hacminin Tayini 

� TS EN 933-9 13.03.2001 Agregaların Geometrik Özellikleri İçin Deneyler- Bölüm 9: İnce Tanelerin 

Tayini- Metilen Mavisi Deneyi 

� TS EN 1097-2 24.04.2000 Agregaların Mekanik ve Fiziksel Özellikleri İçin Deneyler Bölüm 2 : 

Parçalanma Direncinin Tayini İçin Metotlar( Los Angeles Deneyi) 

� TS EN 1097-1 22.01.2002 Agregaların Mekanik ve Fiziksel Özellikleri İçin Deneyler- Bölüm 1: 

Aşınmaya Karşı Direncin Tayini (Mikro- Deval) 

� TS EN 1744-1 24.04.2000 Agregaların Kimyasal Özellikleri İçin Deneyler- Bölüm 1: Kimyasal Analiz 

� TS EN 1097-6 18.03.2002 Agregaların Mekanik ve Fiziksel Özellikleri İçin Deneyler Bölüm 6: Tane 

Yoğunluğu ve Su Emme Oranının Tayini 

� TS EN 1367-1 08.11.2001 Agregaların Termal ve Bozunma Özellikleri İçin Deneyler- Bölüm 1: 

Donmaya ve Çözülmeye Karşı Direncin Tayini 

� TS EN 932-1 25.02.1997 Agregaların Genel Özellikleri İçin Deneyler-Kısım 1 Numune Alma 

Metotları 

� ASTM C 142 Kil topakları ve eriyebilir parçacıkların tayini 

� ASTM C 117 İnce Maddelerin Oranının Tayini 

33 

Agrega deneylerinden başlıcaları:


Referans Granülometri Eğrileri 

34



35



36


37 

TS EN 197-1 

Çimento 

TS EN 197-1 Çimento


38 

TS EN 197-1 Çimento 

Betonun bileşimine giren ve su ile hidrolik bağlayıcılık 

yaparak betona mukavemet veren ana hammaddedir.


39 


CEM I 4 2 , 5 R 

Portland Çimentosu 

28 Gün Mukavemet 

Alt Sınırı (N/mm2)


40 


Yeni Standard’a göre adlandırma 

PÇ 42,5 CEM I 42,5 R 

PKÇ/B 32,5 R CEM II/ B 32,5 R


41 

� İşaretleme 

CEM II / B - M (S-L) 32,5 R 

Portland Kalkerli 

Çimento 


Katkı Sınıfı 

Kullanılan 

Katkılar


42 


Yeni Standarda Göre Adlandırma 

1. Erken Mukavemet Özelliği 

R Yüksek erken mukavemet özelliğini gösterir 

N Yüksek erken mukavemet özelliği 

olmadığını gösterir 

2. Katkı Sınıfı 

A Düşük katkı miktarını gösterir 

B Yüksek katkı miktarını gösterir 

C Daha yüksek katkı miktarını gösterir 

3. M Kompoze çimentoyu tanımlar.


Örneğin: 

CEM II / B – M ( P-L ) 32,5 R 

Çimento Cinsi 

Mineral İçeriği: 

C:Çim. B tipinden fazla katkı 

içeren 43 tipi 


Mineral 

İçeriği 

A:Çim. En az katkı içeren tipi 

B:Çim. A tipinden fazla katkı 

içeren tipi 

Kompoze 

K :Klinker 

Doğal 

Puzolan 

Kalker 

Alt Tipi Norm 

Alt Tipi: 

S :Y.Fırın Curufu 

P :Doğal Puzolan 

Q :Endüstriyel Puzolan 

V :Silisli Uçucu Kül 

W:Kalkersi Uçucu Kül 

T :Pişmiş Şist 

L :Kalker 

LL:Kalker 

Dayanım 

Alt 

Sınıf 

Alt Sınıf: 

N:Normal Dayanım 

R:Erken Yüksek Dayanım


44 


CEM I (Portland Çimento): 

Portland Çimentosu bir miktar alçı taşı ile birlikte öğütülmesi 

sonucunda elde edilen hidrolik bağlayıcıdır. 

CEM II(Portland Kompoze Çimento): 

1º CEMII / A :Kütlece ( 6 – 20)kısım puzolanik madde ve 

portland çimento klinkerinin, bir miktar alçı taşı ile birlikte 

öğütülerek elde edilen hidrolik bağlayıcıdır. 

2º CEMII / B :Kütlece ( 21 – 35)kısım puzolanik madde ve 

portland çimento klinkerinin, bir miktar alçı taşı ile birlikte 

öğütülerek elde edilen hidrolik bağlayıcıdır.


45 


CEM III(Yüksek Fırın Cürufu Çimento): 

Yüksek Fırın Cürufu Çimentosu %36 ile %95 arasında cürufun 

ve portland çimento klinkerin, Priz düzenleyici olarak kalsiyum 

sülfatın katılarak ögütülmesi sonucu elde edilen hidrolik 

bağlayıcıdır. 

CEM VI(Puzolonik Çimento): 

Birden fazla mineral katkı kullanılarak hazırlanan çimentodur. 

CEM V(Kompoze Çimento): 

Kompoze çimento, çeşitli oranlarda portland çimentosu 

klinkeri ve katkı maddelerinin, priz düzenleyici olarak da 

kalsiyum sülfat katılarak öğütülmesi sonucunda elde edilen 

hidrolik bağlayıcıdır.


46 

TS EN 1008 

SU


Betonda Kullanılan Sular 

Betonla ilgili işlemlerde, suyun değişik işlevleri 

vardır. 

� Karışım suyu olarak, 

� Kür suyu olarak, 

� Yıkama suyu olarak, 

47 

TS EN 1008 - Su


� Betonun bileşimine giren diğer önemli hammadde su suyun 

miktarıdır. 

� Sular çimento ile reaksiyona girerek betonun bağlayıcılık 

(mukavemet’ine) direk etkisi olan ana hammaddelerdir. 

� Suyun kalitesi içeriğine bağlı olarak çimentonun bağlayıcılık 

reaksiyonuna birebir etkilerler. 

� Bundan dolayı suyun kalitesinin (muhteva ettiği 

kimyasalların miktarının) iyi incelenerek TS EN 1008 

standardına uygun olup olmadığının tahlili yapılmalıdır. 

48 

TS EN 1008 - Su


49 

TS EN 1008 - Su 

Beton karışımında kullanılan sular aşağıdaki tiplere ayrılabilir: 

1. İçilebilir sular, 

Beton yapımında kullanım için uygun kabul edilir, deneye tabi 

değildir. 

2. Beton endüstrisindeki işlemlerden geri kazanılan sular, 

Betonda kullanım için uygundur. Ancak Ek A’da verilen 

şartları sağlamalıdır. 

3. Yer altı kaynaklarından çıkan sular, 

Beton yapımına uygun olabilir, ancak deneye tabi tutulmalıdır.


50 

TS EN 1008 - Su 

4. Tabii yüzey suları ve endüstriyel atık sular, 

Beton yapımına uygun olabilir, ancak deneye tabi tutulmalıdır. 

5. Deniz suyu ve acı göl suları, 

Donatısız ve diğer gömülü metal bulunmayan betonlarda 

kullanılabilir. Donatılı ve öngerilmeli betonlarda uygun değildir. 

Ancak kullanılması halinde izin verilen klorür muhtevası 

belirleyici faktördür. 

6. Kanalizasyon (lağım) suları, 

Beton yapımında kullanım için uygun değildir.


51 

TS 500 ve TS EN 1008 

Sülfat, SO -2 4 

TS 500 

(Şubat 2000) 

TS EN 1008 

(Nisan 2003) 

Öngermeli Betonlarda - max. 500 mg/L 

Diğer Donatılı Betonlarda - max. 1000 mg/L 

Donatı veya metal 

bulunmayan betonlarda 

Alkaliler ( Na2O + K2O ) 

Toplam Katı Madde 

Askıda Katı Madde 

Kurşun 

Çinko 

pH 

Klorür, 

Cl 

SO3 

Şeker 

Fosfatlar 

Nitratlar 

Şüpheli Sularda Kabul Kriterleri 

Basınç Dayanımı, ( 7 günde kontrol 

betonunun % si ) 

Priz Başlangıcı 

Priz Sonu 

Madeni Tuzlar 

- max. 4500 mg/L 

- max. 2000 mg/L 

- max. 1500 mg/L 

- - 

- max. 4 mL 

max 2 g - 

- max. 100 mg/L 

- max. 100 mg/L 

- max. 500 mg/L 

- max. 100 mg/L 

- max. 100 mg/L 

> 7 > 4 

- min. % 90 

- min 60 dak. 

- max. 600 dak. 

max 15 g (çözünmüş) 

max 2 g (yüzer) 

İçilebilir Sular - 

- 

Deney Yapılmadan 

Kullanılabilir 

Yeraltı suyu - Deney Yapılmalı 

Tabii yüzey suyu ve endüstriyel 

atık sular 

Deniz suyu ve acı göl suları 

TS EN 1008 - Su 

- Deney Yapılmalı 

- Deney Yapılmalı


Beton karma sularında aranacak özellikleri 

özetlersek, 

� Beton karışımında kullanılacak suyun betona kötü yönde 

zarar vermemesi gerekir. (İçilebilen olmalı) 

� pH 7 civarında olmalı. 

� Sülfat ve klor içermemelidir. 

52 

TS EN 1008 - Su

Beton Nedir

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?