kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- MUKADDİME --
63
yıkılmasıyla uzun süredir kendi içlerindeki toplumsal güçlerini kaybetmeleri
ve Berberilerin kuvvet sahibi hükümdarlarının idarelerinden çıkmalarıdır.
Yani Araplıklarını korumakla birlikte, kendi içlerindeki toplumsal
güçlerini ve yardımlaşmayı kaybettiler. Hatta alçaltılmış ve zelil kılınmış
bir teba haline geldiler. Bununla birlikte onlar, kendilerine makam ve üstünlük
getirecek şeyin soyları ve devlet adamlarıyla iç içe girmeleri olduğunu
sandılar ve o makamlara ulaşmaya çalıştılar. Ancak batı yakasındaki
(Mağrib'teki) kabileleri, kendi içlerindeki birlik ve beraberliği ve devletlerin
durumunu; ve yine toplumlar ve aşiretler arasındaki üstünlüğün nasıl
sağlandığını bilenler bu tür yanlışlıklara çok az düşerler.
Bu konuyla ilgili bir başka örnek tarihçilerin, devletlerden ve hükümdarlardan
bahsederken kullandıkları yöntemdir. Buna göre bir hükümdardan
bahsederken, onun ismini, soyunu, babasını, annesini, eşlerini,
lakabını, mühürünü, kadısını, mabeyncisini19 ve vezirini de zikrediyorlar.
Oysa bunu, sadece Abbasi ve Emevi devletlerindeki tarihçiler böyle
yaptığı için ve onların hangi amaçlarla böyle yaptıklarını da bilmeden zikrediyorlar.
O zamanki tarihçiler (Emevi ve Abbasi tarihçileri) tarihlerini
devleti yönetenler için yazıyorlardı ve devleti yönetenler de, kendilerinden
öncekilerden yararlanmak ve onları kendilerine örnek olmak için, geçmişteki
devlet görevlilerinin atamaları ve onlara verilen maaşlara kadar, seleflerinin
hakkındaki her şeyi bilmek istiyorlardı. Kadılar da yine hanedan
soyundan olduğundan ve vezirler derecesinde kabul edildiklerinden bunların
hepsini saymaları gerekiyordu. Ancak devletler değişip aradan asırlar
geçince ve hükümdarlara sadece devletlerin güç ve kuvvet yönünden karşılaştırılması,
kimlerle rekabet edebilecek veya edemeyecek durumda olduklarını
bilmek yeterli gelmeye başlayınca, çağımızda tarih yazan biri,
çocukları, eşleri, mühürdeki nakışı, lakabı, kadıyı, veziri ve mabeynciyi
zikretmekte ne gibi bir fayda görüyor olabilir?
Onları bu şekilde körü körüne taklit etmeye sevk eden şey, eski tarihçilerin
amaçlarından habersiz olmaları ve tarih ilmindeki temel hedefi
bilmemeleridir. Belki sadece Haccac, Mühelleb oğulları, Bermekiler, Nevbahte
oğullan, Kafür Ahşidi ve ibn-i Ebu Amir gibi çok büyük izler bırakmış
veya hükümdarlardan daha çok konuşulan vezirleri zikretmek, onla-