kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- IBN-IHAWÜN --
58
kabilesinden olmasına rağmen, artık Bahile kabilesinden biri olmuş ve -
zikredildiği gibi- Hz. Ômer'in yanında kabileye başkanlık etmek için Cerir
ile çekişmişlerdir. Bu örnekten işin doğrusu anlaşılır. Doğruya eriştirici
Allah' tır.
Tarihçilerin düştükleri bu yanılgılardan uzun uzun bahsederken
neredeyse kitabın amacının dışına çıkacağız. Evet, bu gibi haber ve görüşlerde
pek çok tarihçinin ayağı kaymış ve yanlışa düşmüştür. Meseleleri
düzgün bir şekilde araştırıp incelemeyen ve olabilirliğini değerlendirip
ölçmeyen herkes de bu rivayetleri olduğu gibi onlardan alıp nakletmiştir.
Tıpkı bizzat tarihçilerin iyice araştırıp değerlendirmeden o haberleri eserlerine
almaları gibi. Böylece tarih ilmi asılsız ve uydurma haberlerle karışık
bir ilim haline dönüşmüş, bu ilimle ilgilenenler bu tür yanlışlara düşen
kişiler haline gelmiş ve sonuçta tarih, (uzmanlığı olmayan) insanların
genelinin gelişigüzel biçimde konuştuğu tartışmalı bir saha olmuştur.
Öyleyse tarihle ilgilenen kimse, siyasetin kurallarını; varlıkların
özelliklerini; yaşayış, ahlak, gelenek, din, inanç, mezhep ve diğer hususlarda
değişik toplumlar, bölgeler ve dönemler arasındaki farklılıkları bilmeye
ihtiyaç duyar. Aynı şekilde içinde yaşadığı zamanda da bu konularla ilgili
bilgileri kuşatması gerekir. Çünkü bu şekilde geçmişte olanla mevcut
olanın benzeştiği ve ayrıldığı noktaları ortaya koyabileceği gibi, devletlerin
ve milletlerin hangi temeller üzerinde kurulduğunu, ortaya çıkışlarındaki
temel ilkelerin neler olduğunu, ortaya çıkışlarına ve var olmalarına hangi
etkenlerin sebep olduğunu ve onları kuranların durumlarını da tespit
eder. Böylece bütün olayların sebeplerini idrak eder ve bütün haberlerin
köklerine vakıf olur. O, zaman nakledilen bir haberi, bu ilkelere ve kurallara
göre değerlendirir. Eğer haber bu ilke ve kurallarda aranan şartlara
uyarsa onun doğru olduğuna hükmeder, aksi takdirde onun uydurma olduğunu
anlar ve onu almaz.
Önceki bilginlerin tarih ilmine çok büyük önem vermeleri bunun
içindi. Taberi, Buhari ve bu ikisinden önce de İbn-i İshak tarihle bunu için
ilgilenmiştir. Ancak daha sonra pek çok kişi tarih ilminin bu önemini dikkatinden
kaçırmış, ondaki esas amacı bilememiş ve ilimde derinliği olma-