kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- MUKADDiME --
443
nispet edilen "Cefir" adındaki kitabtan dolayı "Eş-Şiatu Bi'l-Cefr" (Cefir'in Yardımcısı)
olarak isimlendirmiştir. Söylendiğine göre kitapta Abbasi devletinin başına gelecek olaylardan
bahsetmiş. Hicri yedinci yüzyılın ortalarında Bağdat'ın istila edileceğini ve Abbasi
devletinin çöküşünün bu ümmetin çöküşü olacağını söylemiş.
Biz bu kitabı görmediğimiz gibi, onu görmüş birini de görmedik. Belki de kitap,
Bağdat'ı istila edip son Abbasi halifesi Müsta'sım'ı öldüren Tatar hükümdarı Hülagu'nun
Dicle'ye attığı kitaplar arasında nehrin sularına gömülmüştür. Mağrib'te bu kitaba ait olduğu
söylenen ve "El-Cefru's-Sagi" (Küçük Cefir) olarak isimlendirilen bir parça ele geçmiştir.
Görünen o ki, bu kitap Abdulmü'min oğulları için, ayrıntılı olarak ve geçmişte yaşananlara
uygun düşecek şekilde, Muvahhidlerin ilk hükümdarlarından bahsetmek için
kaleme alınmıştır. Bu kitapta, Muvahhidlerin ilk hükümdarları hakkında söylenenlerin
ayrıntılı ve gerçeğe uygun olması, sonrası için söylenenlerin ise yalan çıkmış olması, onun
Abdulmü'min oğulları için yazılmış olduğunu ortaya koyuyor.
Abbasi devletinde Kindi' den sonra da müneccimler ve gelecekte yaşanacak olaylara
ilişkin bu müneccimler tarafından kaleme alınan kitaplar vardır. Taberi'nin, Abbasi
devletinin himayesinde olan Ebu Büdeyl'den naklettiği şu olay buna örnektir. Ebu Büdeyl
şöyle diyor: (Harun Reşid'in babası) Mehdi döneminde, Harun Reşid'le birlikte bir
savaşta bulunan Rebi ve Hasan bana birini gönderdiler ve gecenin karanlığında onların
yanına gittim. Yanlarında devletlerin başlarına gelecek olaylardan bahseden bir kitap vardı.
Kitapta Mehdi'nin süresi yirmi yıl olarak gösteriliyordu.
Onlara dedim ki, bu kitap Mehdi'ye gizili kalacak değildir. Onun hükümdarlık süresinden
geçen geçmiştir. O, bundan haberdar olunca siz ona kendi ölümünü haber vermiş
olursunuz. Dediler ki: Çözüm nedir? Bunun üzerine ben Büdeyl ailesinin azatlısı
olan kağıtçı Anbese'yi çağırdım ve ona dedim ki, bu kağıdı değiştir, oradaki on yerine
kırk yaz. Söylediğimi yaptı. Vallahi, eğer önceki on yazısını görmemiş olsaydım, sonraki
kırk yazısından asla şüphe etmezdim.
Sonra insanlar -Allah'ın dilediği kadar- şiir ve nesir olarak, devletlerin başlarına
gelecek olaylar hakkında bu gibi şeyleri yazmaya devam ettiler ve "melahim" (büyük savaşlara
ve olaylara ilişkin bilgiler) olarak isimlendirilen, bu yazıların çoğu parça parça insanların
ellerinde dolaştı. Bu konuda yazılanların bazıları, genel olarak İslam milleti, bazıları
da özel olarak belirli devletler hakkında oluyor ve hepside meşhur kişilere nispet
ediliyordu. Ancak bunları gerçekten nispet ettikleri kişilerin yazmış olduğuna ilişkin hiçbir
dayanak yoktur.
Melahim (tekili melhame) olarak isimlendirilen bu yazılardan biri, Mağrib'te insanlar
arasında elden ele dolaşan İbn-i Mürrane'nin kasidedir. Halk bu kasidede söylenenlerin
genel olaylar hakkında olduğunu sanıyor ve onları hem şimdiki zaman, hem de
gelecek ile irtibatlandırıyor. Oysa biz üstatlarımızdan, o kaside söylenenlerin Lemtune
devletine özgü olduğunu duyduk. Çünkü İbn-i Mürrane, Lemtune devletinden hemen
önce yaşamıştır ve kasidesinde Lemtunelerin, Sebte'yi HamCıd oğullarında alacaklarından
ve Endülüs'te hakimiyet kuracaklarından bahsediyor.
Mağriblilerin elinde dolaşan melahimlerden bir başkası da "Tübbeiyye" olarak
isimlendirilen kasidedir. Bu kaside şöyle başlar: