kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

- MUKADDIME -
403
sağlama alırlar. Bu şekilde tedbir alınmazsa, insanlar büyük oranda kıtlık ve açlıkla karşı
karşıya kalır, ürünlerin fiyatları yükselir, fakir insanlar bunları satın almaya güç yetiremez
ve ölürler. Ürünlerin hiç depolanıp saklanmadığı bazı seneler, halkın tamamı açlıkla karşı
karşıya kalır.
Ölümlerin çoğalmasının sebeplerine gelince, bunlardan biri az önce söylediğimiz
gibi, kıtlık ve açlıktır. Bir diğer sebep, devletin zayıflayıp ihtiyarlık çağına girmesiyle çoğalan
isyanlar ve fitnelerdir. Üçüncü bir sebep ise vebadır. Veba daha çok, toplumun kalabalık
oluşu ve ileri bir düzeye ulaşmasıyla, havanın bozulup, rutubetli ve kötü kokulu
bir hale gelmesinden kaynaklanır. İnsanın hayvani ruhunun gıdası olan hava bozulunca,
bu gıdayı sürekli aldığı için, etkileri mizaca sirayet eder. Eğer bozulma kuvvetliyse ciğerler
hastalanır. İşte bunlar, ciğerlere özgü olan taun (veba) hastalıklarıdır.
Eğer bozulma çok ve kuvvetli değilse, bu sefer de kötü kokular kat kat artar, mizaçtaki
humma (ateş) çoğalır, beden hastalanır ve ölüm gerçekleşir. Kötü koku ve rutubetin
sebebi ise, -başlangıçtaki şefkat ve güzel yönetimin bir sonucu olarak- devletin son
zamanlarında, toplumun imkanlarının artmış ve nüfusunun çoğalmış olmasıdır. Böylece,
evler ve mahalleler arasında boşluk olması gerektiğinin hikmeti de anlaşılmış oluyor.
Çünkü bu şekilde hava akışı sağlanıp, canlıların (insanlar ve hayvanların) teneffüsüyle
bozulup kirlenen ve kötü bir kokuya sahip olan hava gider, temiz ve sağlıklı hava gelir.
Doğudaki Mısır ve Mağrib'teki Fas gibi kalabalık şehirlerde gerçekleşen ölümlerin, diğer
yerlere göre daha fazla olmasının sebebi de, havadaki bozulma ve kirlenmenin daha çok
olmasıdır. Allah, dilediğini takdir edendir.