kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- IBN-1 HALDÜN ---
378
gitmesine izin verse bile, biriktirmiş oldukları servetleri de beraberinde götürmelerine
müsaade etmez. Çünkü yetkilileri devletin bir parçası olarak gördüğü gibi, onların servetlerini
de -devlet sayesinde elde edilmiş olduklarından dolayı- mülklerinin bir parçası
olarak görür. Bu yüzden o servetleri onlardan çekip olmak ister.
Eğer, bir yetkilinin servetiyle birlikte başka bir bölgeye gitmeyi başardığını kabul
etsek bile -ki bu çok nadir olabilecek bir şeydir- hükümdarın o bölgedeki casusları o kişiyi
orada da rahat bırakmazlar. Ya korkutup tehdit etmek suretiyle ya da açıktan güç kullanarak
o serveti ondan alırlar. Çünkü onlara göre bu servet, devlet gelirlerinden elde
edilmiş devlet malı konumundadır ve bu nedenle devletin çıkarları için harcanmaya daha
layıktır. Hükümdarlar, yetkililerin kendi maaşlarından elde ettikleri servetlere el koyduktan
sonra, şer'i olarak da bir engel görmedikleri vergi mallarına ve devlet mallarına
daha rahat el koyarlar.
Örneğin, Afrika'daki Hafs oğulları devletinin dokuzuncu veya onuncu hükümdarı
olan Ebü Yahya Zekeriya bin Ahmed, hükümdarlığı bırakıp Mısır' a kaçmayı planlamıştır.
Bu amaçla batı sınırındaki Tunus emirine karşı savaşa hazırlık görüntüsü altında
Trablus'a geçmiş, sonra kitapları da dahil olmak üzere arazileri, değerli eşyaları ve bütün
mal varlığını satıp paraya çevirmiş, devlet hazinesindeki bütün paraları da (altın ve gümüşleri)
alıp gemiyle lskenderiye'ye kaçmıştır. Oradan da Mısır hükümdarı Nasır Muhammed
bin Kallavlın'un yanına geçmiştir. Bu olay hicri 817 yılında olmuştur. Mısır hükümdarı
onu coşku ve hürmetle karşılamış, onu saygın bir konuma getirmiştir. Ancak
daha sonra yavaş yavaş bütün servetini elinden almıştır. Bundan sonra Ebu Yahya,-ileride
de değineceğimiz gibi- hicri 828 yılında ölene kadar, kendisi için takdir edilen bir miktar
maaşla geçinmek zorunda kalmıştır.
İşte bu ve benzeri örneklerde görüldüğü gibi, devlet adamları kendilerini, hükümdarları
tarafından gelecek bir tehlike karşısında gördüklerinde servetleriyle birlikte kaçıp
kurtulacakları gibi boş bir hayale kapılırlar. İşler yolunda gidip kendilerini kurtarsalar bile,
servetlerini de kurtaracaklarını düşünmeleri büyük bir yanlış ve boş bir hayaldir.
Bu kimselerin devlet hizmetinde bulunmakla kazandıkları şöhret, devlet tarandan
kendilerine maaş bağlanması veya ticaret ve çiftçilik gibi yollardan kazanç elde etmeleri
için yeterli olmaktadır. Devletler de farklı nesepler ve soylar gibidir. Ancak şairin dediği
gibi:
Nefis, bolluğa alıştırıldığmda bolluk ister
Az ile yetinmek zorunda kalırsa, aza da kanaat eder.
Herkesi rızıklandıran, bütün eksikliklerden uzak olan Allah'tır. Nimeti ve lütfuyla
başarıya ulaştıran ve her şeyi en iyi bilen O' dur.