kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- MUKADDiME --
m
lacağı endişesine kapılan hükümdar yeni yardımcılara ihtiyaç duyar, ve servetini asabiyet
sahibi olan yeni yardımcılarına ve destekçilerine harcar. Gelirlerin azalması ve devletin de
şiddetle paraya ihtiyaç duyması nedeniyle, vezir, katip ve hacip gibi devletin elit tabakasının
durumu da bozulur, nüfuz ve etkileri azalır.
Sonra hükümdarın paraya olan ihtiyacı daha da şiddetlenir. Bu arada servet biriktirmiş
olan hükümdarın yakın çevresinin çocukları, babalarından farklı bir yol tutarak,
bu servetleri mevcut hükümdara yardımcı olmaksızın diledikleri gibi harcamaktadırlar.
İşte hükümdar, kendi babaları (kendinden önceki hükümdarlar) sayesinde elde edilmiş
bu servetlere, kendisinin daha layık olduğu düşüncesine kapılarak, derecelerine ve devlete
uzaklıklarına göre teker teker bu servetleri onların elinde alır. Ancak hükümdarın böyle
davranmasının zararını da yine kendisi ve devleti çeker. Çünkü yakın çevresi, adamları
ve servet sahipleri ortadan kalkmış, kendinden önceki hükümdarların bina edip oluşturdu
şan ve şeref binaları (asil ve soylu sülaleler) yıkılmış olur.
Abbasi devletinde Kahtabe oğullarının, Bermek oğullarının, Sehl oğullarının ve
Tahir oğullarının; Endülüs Emevi devletinin yıkılış döneminde Şehid oğullarının, Ebu
Ubeyde oğullarının Hudeyre oğullarının ve Bürd oğullarının başlarına gelenler söylediklerimize
örnek teşkil eder. Aynı şey idrak ettiğimiz çağımızdaki bu devlet için de geçerlidir.
Bu, Allah'ın kulları için geçerli olan kanunudur.
* * *
Devlet görevlilerinin başına bu gibi durumlar gelmeye başlayınca, bir çoğu makamlarını
terk edip, ellerinde bulunan devlet mallarıyla birlikte başka yerlere kaçarlar.
Böyle yapmakla kurtulacaklarını ve rahat bir yaşama kavuşacaklarını düşünürler. Ancak
bu düşünce, onların dünyasını yıkan çok büyük bir yanlıştır.
Bil ki, devlet içinde bu makamları elde ettikten sonra bu durumdan kurtulmak
imkansızdır. Eğer bu düşüncenin sahibi bizzat hükümdarsa, ne halk ne de etrafını kuşatmış
olan asabiyeti, bir an bile olsa böyle bir şey yapmasına fırsat vermezler. Aksine hükümdarın
böyle bir düşüncesi açığa çıksa, adet olduğu üzere, bu hem iktidarının hem de
kendisinin sonu olur. Çünkü devletin ağından kurtulmak çok zordur. Ozellikle de devletin
güçten düştüğü, sınırlarının daraldığı, asil ve güzel şeylerin kaybolup, kötülüklerin yayıldığı
bir dönemde.
Eğer bu düşüncenin sahibi hükümdarın yakın çevresinden, devlet içinde makam
ve mevki sahibi olan biriyse, yine bu düşüncesini gerçekleştirme imkanı ve fırsatı bulması
çok zordur. Çünkü her şeyden önce hükümdar, yakın çevresi ve etrafındakilerin -hatta
tebaasından olan diğer insanların- kendi sırlarına vakıf olduklarını bildikleri için, bu
sırların başkaları tarafından öğrenilmemesi için, asla onları serbest bırakmazlar. Yine
kendi hizmetlerinden ayrılıp başkalarına hizmet etmelerini de çekemezler. Endülüs Emevi
devletinde, Abbasilerin eline geçme tehlikesinden dolayı (üst düzey) devlet yetkilerinin
hacca gitmesine izin verilmiyordu. Bu yüzden hiçbir devlet yetkilisi hacca gitmemiştir.
Bu durum Endülüs Emevi devletinin yıkılıp, yönetimin Tav3.if hükümdarlarına geçmesine
kadar devam etmiştir.
İkinci olarak, şayet hükümdar bu yetkililerin görevinden ayrılarak başka yerlere